Taxation of Wage Incomes in Terms of Tax Justice in Turkey

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 196 - 219, 31.12.2017

Hakan Bay , Ahmet İnneci

https://doi.org/10.30927/ijpf.327776

Cited By: 5

Öz

While wage income is taxed in the
Turkish tax system, it is observed that some taxpayer groups have been taxed in
different procedures and thus a number of practices have been observed that
have damaged the tax justice. Since the wage income is generally taxed by
withholding, this situation causes some problems in terms of tax justice. The
fact that the application of the annual declaration is limited in the taxation
of the wage income makes the wage earners disadvantageous to those who earn
income and revenues from the other income elements in terms of the deductions
that can be utilized in reaching the net income. In addition, as a requirement
of the separation principle, the wage incomes have to be taxed at a lower rate
than capital gains.

In this study, the
regulations regarding the taxation of the wage incomes in the Turkish tax
system will be examined and applications contrary to the tax justice will be
presented and the necessary suggestions will be made.

Anahtar Kelimeler

Tax Justice, Wage Income, Taxation, Withholding Procedure

Vergi Adaleti Açısından Türkiye’de Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi

Öz

Türk vergi sisteminde ücret
gelirleri vergilendirilirken bazı mükellef gruplarının farklı usullerde
vergilendirildiği ve bu sebepten dolayı vergi adaletini zedeleyen bir takım
uygulamalar ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Ücret gelirlerinin
vergilendirilmesi genel olarak stopaj (kaynakta kesinti) yoluyla yapıldığından,
bu durumun da vergi adaleti açısından bir takım sorunlara neden olduğu
görülmektedir. Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde yıllık beyanın sınırlı
uygulama alanı bulması, safi gelire ulaşmada yararlanılabilecek indirimler
açısından ücretlileri diğer gelir unsurlarından kazanç ve irat elde edenler
karşısında dezavantajlı hale getirmektedir. Ayrıca ayırma prensibinin bir
gereği olarak ücretin sermaye kazançlarına nazaran daha düşük oranda
vergilendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Adaleti, Ücret Geliri, Vergilendirme, Stopaj Usulü

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi, 14. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Akdoğan, A. & Kırbaş S. (1986). Açıklamalı Maliye ve Vergi Terimleri Sözlüğü, Ankara, Birlik Yayıncılık.
• Arıkan, Z. (2005). “Türk Vergi Sisteminin Genel Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 199, ss. 151-166.
• Armağan, R. (2006). “Gelir Vergisinde Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi ve Sosyo-Ekonomik Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, ss. 323-347, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/194873, (28.04.2017).
• Başaran Yavaşlar, F. (2012). “Bir Adaletsizlik Örneği: Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi”, Fasikül Dergisi, Sayı: 30, ss. 6-12, http://www.fundabasaran.net/wp-content/uploads/2014/12/Bir-Adaletsizlik-%C3%96rne%C4%9Fi-%C3%9Ccret-Gelirlerinin-Vergilendirilmesi.pdf, (27.04.2017).
• Beyanname Düzenleme Kılavuzu. (2013). Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Cilt 1, İstanbul, Acar Basım ve Cilt San.Tic. Aş.
• Biyan, Ö. & Yılmaz G. (2012). “Ücretlerin Vergilendirilmesine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Öneri: Beyanname Yükümlülüğü”, Maliye Dergisi, Sayı: 162, ss. 184-218.
• Bulutoğlu, K. (1976). Türk Vergi Sistemi, 5. Baskı, İstanbul, Fakülte Matbaası.
• Cingi, S. (2010). “Ünlü Yatırımcılar At Koşturuyor”, Radikal Gazetesi, 5 Aralık 2010, http://www.radikal.com.tr/ekonomi/unlu-yatirimcilar-at-kosturuyor-1031443/, (05.03.2017).
• Coşkun Karadağ, N. (2014), “Finansal Araçların Vergilendirilmesi, İhtiyari Beyan ve Sağladığı Vergi Avantajları”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, s. 205-224, http://dergi.cumhuriyet.edu.tr/cumuiibf/article/view/5000016519/5000065770 (26.04.2017).
• Deyneli, F. (2010). Türkiye’de Adalet Ekonomisinin Karşılaştırmalı Analizi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2010/405, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Erdem, T. (2013). “Vergi İlkelerinin KDV’si ve ÖTV’si Üzerinden Vergi Adaleti Arayışı”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 297, ss. 44-54.
• Erginay, A. (1995). Vergi Hukuku, 15. Baskı, Ankara, Savaş Yayınları.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2017a). Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi, Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı Yayın No: 246, Şubat 2017, Ankara.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2017b). Engelliler İçin Vergi Rehberi, Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı Yayın No: 250, Nisan 2017, Ankara.
• Kaneti, S. (1986/1987). Vergi Hukuku, İstanbul, Özdem Kardeşler Matbaası.
• Karakoç, Y. (2013). “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, ss. 1259-1308, http://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz-15-ozel/3-kamu/4-yusufkarakoc.pdf (27.3.2017).
• Kızılot, Ş., Şenyüz, D., Taş, M. & Dönmez, R. (2007). Vergi Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Yaklaşım yayıncılık
• Laufenburger, H. (1954). Histoire De L'impôt (Que sais-je), Paris, Presses Universitaires De France, (Çev.) Ragıp Hanyal (1964), Vergiler ve Tarihi, Ankara, Kardeş Matbaası.
• Maliye Bakanlığı. (2016). Vergi Harcamaları Raporu 2016, Gelir Politikaları genel Müdürlüğü, Ankara, http://www.gep.gov.tr/Web/GenelMudurlukDokuman.aspx?prmts=1594, (19.04.2017).
• Munyar, V. (2011). “Yarış Deyip Geçmeyin, Bir Atı Çiftleştirmek 500 Bin Lirayı Buluyor”, Hürriyet Gazetesi, 25.02.2011, http://www.hurriyet.com.tr/yaris-deyip-gecmeyin-bir-ati-ciftlestirmek-500-bin-lirayi-buluyor-17115309, (05.03.2017).
• Mutlu, A. (2009). Tanzimattan Günümüze Türkiye’de Vergileme Zihniyetinin Gelişimi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2009/390, Ankara, Ümit Ofset Matbaacılık.
• Neumark, F. (1975). Vergi Politikası, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Öncel, M., Kumrulu, A. & Çağan N. (2012). Vergi Hukuku, 21. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Öz, E. & Akçay F. (2013). “Futbolcular Özelinde Sporcuların Vergilendirilmesi”, Vergi Sorunları, Sayı: 300, ss. 35-54.
• Özbalcı, Y. (2007). Gelir Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Ankara, Oluş Yayıncılık.
• Pehlivan, O. (2011). Vergi Hukuku: Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Trabzon, Murathan Yayınevi.
• Saban, N. (2006). Vergi Hukuku, 4. Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Sheffrin, S.M. (1993). “What Does The Public Believe About Tax Fairness?”, National Tax Journal, Vol. 46 (3), New Directions In Tax Policy, pp. 301-308, http://www.jstor.org/stable/41789022, (23.03.2017).
• Şenyüz, D. (2007). Türk Vergi Sistemi, 13. Baskı, Ankara, Yaklaşım Yayıncılık.
• Şenyüz, D., Yüce, M., Gerçek A. (2011). Türk Vergi Sistemi Dersleri, 4. Baskı, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şenyüz, D. (2014). “Hukuk Devleti Perspektifinden Adil Vergileme ve Vergi Afları”, Tesam Akademi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, ss. 81-96, http://www.tesamakademi.com/download/makale2014-2/4.pdf, (20.05.2017).
• Topuzkanamış, E. (2013). “Yeniden Paylaşım, Vergilendirme ve Adalet”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), ss. 103-131, http://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz-14 1/engintopuzkanamis.pdf, (13.03.2017).
• Tosuner, M. & Arıkan Z. (2017). Türk Vergi Sistemi, 22. Bası, İzmir, Kanyılmaz Matbaası.
• Tosuner, M. & Bay H. (2014). “Apartman Yönetimi ve Vergisel Boyutu”, Prof. Dr. Fevzi Devrim’e Armağan, 1. Baskı, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü Yayın No: 09.1600.0000.000/DR.014.094.753, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası.
• Tuncer, S. (2012). “Vergi Hukuku Açısından İşyeri”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Prof. Dr. Memduh Yaşa’ya Armağan, Sayı: 34, ss. 192-208.
• Türk, İ. (1992). Kamu Maliyesi, 1. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Uluatam, Ö. (1991). Kamu Maliyesi, 4. Baskı, Ankara, Savaş Yayınları.
• Yaltı Soydan, B. (1998). “Vergi Adaleti Kavramında Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları İle Okumak”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 119, ss. 98-118.
• Yereli, A.B. & Ata A.Y. (2011), “Vergi Adaletine Ulaşma Yöntemleri Çerçevesinde Fayda İlkesinin Teorik Açıdan Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, S: 161, ss. 21-32, https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/161/002.pdf, (19.03.2017).