Motor Vehicles Taxes on Automobiles Investigation of Tax Justice

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 193 - 204, 30.12.2018

Hülya Kabakçı Karadeniz

https://doi.org/10.30927/ijpf.455386

Öz

The Turkish Motor Vehicle Tax entered into force in 1957 and today is a fortune tax amounting to approximately 22 million taxpayers. Tickets for motor vehicle tax started to be determined according to cylinder volume in 2004 instead of net weight in automobiles. With this amendment, the Motor Vehicle Tax has become an environmental tax as well as a wealth tax. Whether it is environmental tax or wealth tax, motor vehicle tax has some injustices in both cases. Older vehicles pollute the environment more, but are taxed less. When considered as a wealth tax, it seems that there is no complete connection between the value of the vehicle and the amount of tax paid. An amendment made in the Motor Vehicles Tax Act in 2017 added value lines in addition to the age and cylinder volume indications in I.

The aim of the study is to examine the motor vehicle tax in terms of tax justice and to determine the effect of the new regulation in 2017 on tax justice. In this study the degree of relationship between the tax paid and the vehicle's value is determined. For this purpose, taxes paid in 2017 and 2018 on various models of most vehicles sold in Turkey in 2017 (188 vehicles) were calculated. The coefficient of correlation between these instruments and the tax paid is figured. It has been found that the new regulation increases the coefficient of correlation between the values of the vehicles and the tax they pay from 0.66 to 0.78. Considering the value of the vehicle while the motor vehicle tax is being calculated, it strengthens the connection with the value of the vehicle. This creates a positive situation in terms of tax justice. However, a tax that is fully compatible with the car's automobile values may be fairer. There is no change in the taxation of the vehicles although the resulting value of the accident is reduced. Also, keeping the age ranges of the vehicles (1-3 years, 4-6 years old) provides the same taxation of vehicles with different value. If taxation is made according to the actual values of the vehicles, the motor vehicle tax will become a more fair tax. In motor vehicles tax collection rate is 67% as of 2017. It is estimated that tax exemption effects low tax collection.

Anahtar Kelimeler

Property tax, Motor Vehicle Tax, Tax Justice

Otomobiller Üzerinden Alınan Motorlu Taşıtlar Vergisinin Vergi Adaleti Açısından İncelenmesi

Öz

Türk Motorlu Taşıtlar Vergisi 1957 yılında yürürlüğe girmiştir ve günümüzde yaklaşık 22 milyon mükellefi bulunan bir servet vergisidir.   Motorlu Taşıtlar Vergisi tarifeleri 2004 yılında otomobillerde  net ağırlık yerine silindir hacmine göre belirlenmeye başlamıştır. Bu değişiklikle, Motorlu Taşıtlar Vergisi servet vergisi olmasının yanında çevre vergisi özelliği de kazanmıştır.  İster çevre vergisi, isterse servet vergisi olarak alınsın her iki durumda da motorlu taşıtlar vergisi bazı adaletsizlikler içermektedir. Yaşlı araçlar çevreyi daha çok kirletmekte ancak daha düşük vergilendirilmektedir. Servet vergisi olarak dikkate alındığında ise aracın değeri ile ödenen vergi miktarı arasında tam bir bağ olmadığı görülmektedir.  Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda 2017 yılında yapılan bir değişiklik ile I sayılı tarifedeki yaş ve silindir hacmi göstergelerine ek olarak değer satırı eklenmiştir. 

Çalışmanın amacı, motorlu taşıtlar vergisini vergi adaleti açısından incelemek ve 2017 yılında yapılan yeni düzenlemenin vergi adaleti üzerine etkisi belirlemektir. Çalışmada ödenen vergi ile aracın kasko değeri arasındaki ilişki derecesini saptanmıştır. Bunun için Türkiye’de 2017 yılında en fazla satılan araçların çeşitli modellerinin (188 araç) 2017 ve 2018 yıllarında ödedikleri vergiler ile araçların ödedikleri vergiler arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanmıştır.  Yeni düzenlemenin araçların değerleri ile ödedikleri vergi arasındaki korelasyon katsayısını 0,66’dan 0,78’e çıkardığı tespit edilmiştir. Motorlu taşıtlar vergisi hesaplanırken aracın değerinin de dikkate alınması verginin aracın değeri ile bağını kuvvetlendirmektedir. Belirtilen durum, vergi adaleti açısından olumludur.  Ancak araçların kasko değerleri ile tam uyumlu bir vergi  daha adil olabilir. Araçların kaza yapması sonucu değerleri düşmesine rağmen vergilemesinde bir değişiklik yapılmamaktadır. Yine araçların yaş aralıklarının geniş tutulması (1-3 yaş, 4-6yaş gibi), farklı değerdeki araçların aynı vergiye tabi tutulmasını sağlamaktadır.  Araçların gerçek değerlerine göre vergilendirme yapıldığı takdirde motorlu taşıtlar vergisi daha adil bir vergiye dönüşecektir. Motorlu taşıtlar vergisinde  tahsilatın tahakkuka oranı 2017 yılı itibariyle %67 gibi düşük bir orandadır. Tahsilatın düşüklüğünde  vergi aflarının etkisi olduğu tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Servet Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Vergi Adaleti

Kaynakça

• ACEA, (2018), Tax Guide https://www.acea.be/publications/article/acea-tax-guide (Erişim Tarihi:01/02/2018)
• Ateş,D.(2006). Vergilemede Eşitlik. İstanbul:Derin Yayınları
• Bülbül, D.,ve K.Karadeniz H. (2004) “Vergi ve Sigorta Prim Aflarının Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Etkisi”, 19. Maliye Sempozyumu, Bildiriler Kitabı
• Edizdoğan, N., Çetinkaya,Ö., &Gümüş,E.(2013).Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Edizdoğan,N, Gümüş, E.(2013), “Vergi Afları ve Türkiye’de Vergi Aflarının Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı 164, Ocak-Haziran
• Eroğlu, A. (2018). “Vergileme Kapasitesini Belirleyen Faktörler Ve Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi”. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3(5), 56-69.
• Kabakçı Karadeniz, H.(2011). Türk Motorlu Taşıtlar Vergisinin Çeşitli Ülke Uygulamaları İle Karşılaştırılması ve Bir Model Önerisi, Ankara:T.C.Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hermes Matbaacılık
• Öz, E., ve Kutbay, H. (2016). “Ekolojik Vergileme: Seçilmiş Bazı Dünya Ülkeleri ile Türkiye Verilerinin Karşılaştırılması”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 247-272.
• Öztürk, N.(2013). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Pehlivan, O.(2010). Kamu Maliyesi.Trabzon: Derya Kitabevi .
• SBM (Sigorta Bilgi Merkezi,2018) https://www.sbm.org.tr/tr/Sayfalar/maddi-hasarli-kaza-ktt-raporu.aspx Erişim Tarihi: 31/07/2018)
• Şirin, Z.E.(2012). “Vergi Hukukunun Anayasal Temellerinin Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Değerlendirilmesi”, İçinde:”Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler”, EDT:Yenisey,F., Güneş,G., Şirin,Z.E, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık AŞ. ss.285-307.
• Taş, M.(2012). “Vergisel Düzenin ve Vergi Adaletinin Sağlanmasında Donanımlı Anayasa Dışında Gerekenler”., İçinde:Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, (Ed).Yenisey,F., Güneş,G., Şirin,Z.E, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık AŞ. ss.395-397
• Yereli, A.B., Ata,A.Y.(2011). “Vergi Adaletine Ulaşma Yöntemleri Çerçevesinde Fayda İlkesinin Teorik Açıdan Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, , Sayı:161, 2011, ss. 21-32.
• Yung, B. (2016). “Justice and taxation: From GST to Hong Kong tax system”. In Ethical Dilemmas in Public Policy (pp. 183-195). Springer Singapore.
• Yüksel, C. (2017). “Vergi Tarifelerinin Matematiksel ve Grafiksel Yorumu”. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 2(1), 31-62.