Vergi/Ceza İhbarnamelerine Vergi İnceleme ve/veya Vergi Tekniği Raporlarının Eklenmemesinin İyi İdare ve Dosyaya Giriş Hakları Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 115 - 136, 30.06.2021

Ece Fatma Aslan

https://doi.org/10.30927/ijpf.887252

Öz

Vergi inceleme raporu ve vergi tekniği raporlarının vergi/ceza ihbarnamelerine eklenerek mükelleflere iletilmemesi adil yargılanma ve savunma hakkının bir parçası olan “bilgi edinme ve dosyaya giriş hakkının” ihlali niteliğindedir. Söz konusu hak sadece adli süreçlerde değil, “iyi yönetim hakkı” kapsamında idari süreçlerde de ilgililere tanınmalıdır. Fakat ülkemizde konuyla ilgili olarak aksi yönde verilen mahkeme kararları mükelleflerin mağduriyetine yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı mükelleflerin dava açtıklarında aksi yöndeki kararlar sebebiyle haksız çıkma ihtimallerini ortadan kaldırmak için dava açmak yerine başvurabilecekleri alternatif çözümlerin neler olabileceğini tartışmaktır. Bu kapsamda öncelikle AB hukuku düzenlemeleri ve kararlarıyla birlikte mevzuatımız ve içtihatlar incelenmiştir. İnceleme sonucunda Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılacak bir başvurunun alternatif bir çözüm yolu olabileceği kanaatine ulaşılmıştır. Bu çerçevede mükelleflerin dava açmadan önce konuyu Kamu Denetçiliği Kurumuna taşıyarak idarenin konuyla ilgili olarak ikaz edilmesini ve mevzuat değişikliği önerisinde bulunulmasını talep etmelerinin mümkün olabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergi İnceleme Raporu, Vergi Tekniği Raporu, Adil Yargılanma Hakkı, Savunma Hakkı, İyi Yönetim Hakkı, Bilgi Edinme Hakkı, Dosyaya Giriş Hakkı

Teşekkür

Uzmanlığımın dışına çıkarak Vergi Hukuku alanında çalışmam ve yazılarımı yayınlatmam konusunda beni motive eden değerli hocam Doç Dr. Gülşen Gedik'e en içten sevgilerimle.

Evaluation of Not Adding Tax Inspection and/or Tax Technique Reports to Tax/Penalty Notices within the Scope of Good Administration and Access to File Rights

Öz

In practice, taxpayers receive tax /penalty reports that do not include tax inspection reports and technical tax reports. This application constitutes a breach of the rights of taxpayers to access documents and to their own files. As it’s well known such rights are an integral part of the rights of defence and to a fair trial. This right shall be granted not only in judicial courses but also in administrative procedures. However, in Turkey, there are some landmark cases on the contrary which are victimizing taxpayers. Therefore, taxpayers need another alternative compared to commencing a lawsuit against the missing reports. This study aims to find another alternative against such court decisions by examining local and EU laws and cases. Within this concept, It is suggested that making an application to the Ombudsman Institution maybe this alternative. In this way, taxpayers will be entitled to demand a warning letter against the application of the relevant tax administration and request an opinion for a change in legislation from the Ombudsman.

Anahtar Kelimeler

Tax inspection report, Technical tax report, the Right to a fair trial, the Right of defence, the Right to good administration, the Right to access to documents, the Right to access to file

Kaynakça

• Aslan, E.F., (2020), "Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği Hakkında Değişiklik Önerileri", Bursa Barosu Dergisi, Sayı 112, ss. 73-81, https://www.bursabarosu.org.tr/Home/KbDownload/bursa-barosu-dergisi-sayi-112 (16.02.2021)
• Aslan, İ.Y., (2017), Rekabet Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• T.C. AB Bakanlığı, (2013), Avrupa Birliği Müzakere Sürecinde Yargı ve Temel Haklar Faslı, Avukatlar için Yargı ve Temel Haklar Projesi, Ankara. https://www.ab.gov.tr/files/yargivetemelhaklar/yargi_ve_temel_haklar_kitap.pdf (16.02.2021)
• Craig P., (2014), “Article 41 – Right to Good Administration”, The EU Charter of Fundamental Rights, Ed: Peers S., Hervey T., Kenner J, Ward A., 1’st Edition, Hart Publishing, ss. 1069 – 1098.
• Ergin, E. N., (2020), “Anayasa Mahkemesi'nin VTR kararı”, Dünya Gazetesi. https://www.dunya.com/kose-yazisi/anayasa-mahkemesinin-vtr-karari/476562 (16.02.2021)
• Gerek Ş. & Aydın A.R., (2004), “Anayasa’nın 90. Maddesi Değişikliği Karşısında Yasaların Geleceği ve Anayasal Denetim”, TBB Dergisi, Sayı 55, ss. 226-238, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2004-55-90 (16.02.2021)
• Gümüşkaya, G., (2016), “Vergi Ödevlisinin Kamu Denetçiliği Kurumu’na Başvurusu”, İÜHFM, C. LXXIV, S. 1, ss. 279-304, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/292215. (16.02.2021)
• Güngördü A.& Koyuncu T., (2014), İdari Yargı Kararları Işığında Rekabet Kurulu Uygulamaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Güzel O.& Odyakmaz Z., (2017), “İyi İdare Hakkı”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), ss. 13-37. Halimovski E., (2016), “Avrupa Birliği Hukuku'nda İyi Yönetim Hakkı”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kerse & Khan N., (2012), EU Antitrust Procedure, 6th Edition, Sweet & Maxwell.
• Korkmaz, C. T., (2020), “AB ve Türk Rekabet Hukukunda Dosyaya Giriş Hakkının Kullanılması”, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezleri Serisi No:177, Ankara.
• Policy Department for Budgetary Affairs Directorate General for Internal Policies of the Union (2017), The protection of the procedural rights of persons concerned by OLAF administrative investigations and the admissibility of OLAF Final Reports as criminal evidence, PE 603.790, Brussels. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2017/603790/IPOL_IDA(2017)603790_EN.pdf (16.02.2021)
• Saban, N., (2020), Vergi Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Şenyüz, D., (2020), Vergi Ceza Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem: 22, Cilt: 48, Yasama Yılı: 2, 83. Birleşim.
• Tridimas T., (2017), The General Principles of EU Law, Oxford EU Law Library, 2nd Edition, Oxford University Press.
• Topçu, K. M., (2020), Vergi Hukuku Özelinde Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Turinay, F., (2014), “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 1996 Tarihli Miailhe v. Fransa Kararı Üzerine Bir İnceleme”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 2014/3, ss. 333-346, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398192 (16.02.2021)
• Yaltı, B, (2006a), “Vergi Yükümlüsünün Hakları”, Beta Basım, İstanbul.
• Yaltı, B. (2012b), "Vergi Uyuşmazlıklarında Yeni Başvuru Yollarının Yargıya Etkisi: Ombudsman Başvurusu ve Bireysel Başvuru", Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 286, ss. 110-121.
• Yaltı, B. (2016c), “Vergi İncelemelerinde Dinlenilme Hakkı”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 332. Yavaşlar B.F., Güneş K.T., Kapucu G. & Kocatepe M. (2018), “Vergi Hukuku ve Uygulama”, Adalet Yayınevi, Ankara.
• BEDK, (2015), 25 Soruda Bilgi Edinme Hakkı, 1. Basım, Ankara. https://bedk.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/233202015214925_SORUDA_BILGI_EDINME_HAKKI.pdf, (16.02.2021).
• https://www.ab.gov.tr/gumruk-birligi_46234.html, (16.02.2020).
• https://www.anayasa.gov.tr/tr/mahkeme/gorev-ve-yetkileri/bireysel-basvuru/, (16.02.2021).
• https://www.avrupa.info.tr/tr/avrupa-birligi-temel-haklar-bildirgesi-708, (16.02.2021).
• https://www.ombudsman.europa.eu/lv/publication/tr/3510, (16.02.2021).
• https://www.ombudsman.gov.tr/hakkimizda/index.html, (16.02.2021).
• https://rm.coe.int/cmrec-2007-7-of-the-cm-to-ms-on-good-administration/16809f007c, (16.02.2021).
• Anayasa Mahkemesi de (AYM) 2016/12198 başvuru numaralı kararı, RG sayı 31200, 29.07.2020.
• Danıştay VDDK’nın 18.06.2014 tarihli ve E.2014/304, K.2014/563 sayılı kararı.
• Danıştay VDDK’nın 10.02.2016 tarihli ve E.2016/82, K. 2016/83 sayılı kararı.
• Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (VDDK) 03.07.2019 tarihli, E.2019/559, K. 2019/437 sayılı kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 09.09.2013 tarihli E. 2013/1663, K. 2013/2144 sayılı kararı.
• Danıştay 9. Dairesinin, 05.11.2009 tarihli, E. 2008/3530, K. 2009/3998 sayılı kararı.
• Danıştay 7. Dairesi’nin 25.05.2016 tarihli, E. 2016/2220, K. 2016/4758 sayılı kararı.
• Danıştay 3. Dairesi’nin 26.09.2017 tarihli, E. 2016/ 2949, K. 2017/6117 sayılı kararı.
• Ankara 9. İdare Mahkemesi E.2018/1189- K. 2019-2054, 16.10.2019. https://www.rekabet.gov.tr/Safahat?safahatId=63759a65-4cf1-4489-a96f-294de23ed9f5, (16.02.2021).
• Rekabet Kurulu’nun 20-44/607-268 sayılı, 01.10.2020 tarihli kararı. https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=bcdf271b-67f3-46e4-8a78-2466459092f7, (16.02.2021).
• Rekabet Kurulu’nun 20-18/245-117 sayılı, 02.04.2020 tarihli kararı. https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=d949dea3-e393-4761-aab1-71f61d4c5133, (28.03.2021).
• T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2016/54 şikâyet numaralı, 18.06.2016 tarihli kararı, https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/Bilgi%20ve%20Belgelerin%20Bilgi%20Edinme%20Hakk%C3%84%C2%B1%20Kapsam%C3%84%C2%B1nda%20Kendisine%20Verilmesi%20Talebi%20Hakk%C3%84%C2%B1nda(1).pdf (16.02.2021).
• Judgment of the Court of First Instance (GC) of 17 December 1991, T-7/89, Hercules Chemicals v. Commission.
• Judgment of the Court of First Instance (GC) of 18 December 1992, Joined cases T-10/92, T-11/92, T-12/92 and T-15/92, Cimenteries CBR SA and others v Commission.
• Judgment of the Court (Fifth Chamber) (CJEU), 7 January 2004, Joined Cases C-204/00 P, C-205/00 P, C-211/00 P, C-213/00 P, C-217/00 P and C-219/00 P, Aalborg Portland and others v. Commission.
• Judgment of the Court of First Instance (GC) of 19 February 1998, T-42/96, Eyckeler and Malt AG v. Commission.
• Judgment of the Court of First Instance (GC) of 29 June 1995, T-30/91, Solvay v. Commission.
• Judgment of the Court of First Instance (GC) of 29 June 1995, T-36/91, Imperial Chemical Industries plc (ICI) v. Commission.