Kamu Mali Yönetiminde Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Sağlanmasında Sayıştay Raporlarının Etkinlik Düzeyi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 181 - 210, 29.06.2022

Mehmet Aksoy

https://doi.org/10.30927/ijpf.1053866

Öz

Mali saydamlık ve hesap verebilirlik sayesinde kamu kurumlarının izleyecekleri mali politikaları,
hedefleri, öncelikleri, kamu kaynağı kullanımları, sorumlulukları ve üretilen bilgileri şeffaf bir şekilde kamuoyunun bilgisine ve erişimine sunulur. Sayıştay raporları bu ilkeleri sağlayan temel araçlar arasında yer almaktadır.
Çalışmanın konusu, kamu mali yönetiminde mali saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanmasında Sayıştay raporlarının etkinlik düzeyini araştırmaktır. Bu bağlamda “Sayıştay raporları kamu mali yönetiminde mali saydamlık ve hesap verebilirliğin yerleşmesine ve sağlanmasına katkı sunmakta mıdır?” sorusuna cevap aramaktır.
Bu çalışmada, ilgili literatür taraması yapıldıktan sonra 2012-2018 yıllarında düzenlenen Sayıştay mali denetim raporları incelenmiştir. Ayrıca, konu bağlamında Sayıştay üyeleri arasında anket çalışması yapılmıştır. Çalışma bulguları, Türk Sayıştayının mali saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanmasında Sayıştaylar için gerekli olan kriterleri karşıladığını, raporlarının mali disiplinin sağlanmasında genel olarak etkin olduğunu, ancak raporların etkinliğini azaltan bazı hususların da var olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar çalışmada geliştirilen politika önerilerinin Sayıştay raporlarının etkinliğini artıracağına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mali saydamlık,, Hesap verebilirlik,, Mali Disiplin,, Sayıştay Raporu,, Etkinlik

Teşekkür

Teşekkürler

Efficiency of the Turkish Court of Accounts Reports in Ensuring Financial Transparency and Accountability in Public Financial Management

Öz

Thanks to financial transparency and accountability, the financial policies, targets, priorities, use
of public resources, responsibilities and the information produced by public institutions are transparently presented to the public's information and access. The reports of the Court of Accounts are among the main tools that ensure these principles.
The subject of the study is to investigate the efficiency level of the reports of the Turkish Court of Accounts in ensuring financial transparency and accountability in public financial management. The purpose of this study is to answer the question that “Do the TCA reports contribute to the establishment and provision of financial transparency and accountability in public financial management?” In this study, after conducting a literature review, financial audit reports of the Turkish Court of Accounts, prepared in 2012-2018, have been examined. In addition, a survey was conducted among the members of the Court of Accounts in the context of the subject.
The findings of the study showed that the Turkish Court of Accounts meets the criteria required for the Supreme Audit Institutions in ensuring financial transparency and accountability, its reports are generally effective in ensuring fiscal discipline, but there are some issues that reduce the effectiveness of the reports. These results indicate that the policy recommendations developed in the study is expected to increase the efficiency of the TCA reports.

Anahtar Kelimeler

Financial Transparency, Accountability, Financial Discipline, TCA Report, Efficiency

Kaynakça

• Akyel, R.& Köse, H. Ö. (2010). “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, 466, 9-24.
• Akyel, R. (2016). “Sayıştay Raporlarının Kamu Mali Yönetimine Katkısı”, Amme İdaresi Dergisi, 49 (Mart), 119-145.
• Avcı, A. M. (2014). “Ofis Tipi Sayıştay Örnekleri Işığında Türk Sayıştayının Değerlendirilmesi”, 29.Türkiye Maliye Sempozyumu, 16-20 Mayıs, 2014, Antalya.
• Bağlı, M. S. ( 2010). “TBMM’nin Bütçe Sonuçlarını Denetleme Süreci”, Yasama Dergisi, 16, 103 – 143.
• Bağlı, M. S. (2010). “Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirlik Açısından TBMM’nin Kesin Hesap Denetimi: Türkiye’de Parlamento- Sayıştay İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bağlı, M. S. ( 2011). “Parlamento-Bütçe İlişkilerinde Stratejik Plan ve Faaliyet Raporlarının Önemi, Yasama Dergisi”, 17 (17), 39-80.
• Bovens, M. (2005). Public Accountability, E.Ferlie, L.E. Lynne Jr,C.Pollitt (Ed). The Oxford Handbooks of Public Management, Oxford University Press, Newyork, 182-208.
• Demokaan, D. (2013). “Hesap Verebilirlikte Denetimin Yeni Rolü”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 361-378.
• Dikmen, S. & Çiçek, H.G. (2018). “Etkin Bir Hesap Verebilirlik Mekanizması Olarak Yasama Organının Bütçe Gözetim İşlevi”, Maliye Dergisi, 174, 270-298.
• Ergen, Z. (2016). “Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma: Muhasebe-i Umumiye Kanunundan 5018 sayılı Kanuna Bütçe ve Harcama Usullerinde Dönüşüm”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 8 (1), 93-115.
• Eryılmaz, B. & Biricikoğlu, H. (2011). “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik”, İş Ahlakı Dergisi, 4 (7), 19-45.
• Güngören, F. (2017). “Uluslararası İlkeler Kapsamında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Sağlanmasında Kullanılan Araçlar”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Işık, H. & Akbulut, E. (1995).“Sayıştay ve Parlamento İlişkileri”, Sayıştay Dergisi, 17,13-17.
• Kılınç, İ. (2012). “Türk Kamu Mali Yönetim Sisteminde Hesap Verme Sorumluluğu ve Sayıştay Denetimi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kırılmaz, M. & Atak, F. (2015). “Kamu Mali Yönetiminde Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Araçları: Faaliyet Raporları”, Ombudsman Akademik Dergisi, Temmuz-Aralık 3, 189-217.
• Köse, Ö. (2000). “Parlamenter Sistemde Sayıştay’ın Yeri ve İşlevleri”, Sayıştay Dergisi, 39, 32-66.
• Küçükaycan, D. (2019). “Kamu Mali Yönetiminde Hesap verme Mekanizması Olarak Performans Esaslı Bütçe Sistemi Unsurları”, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 387-411.
• Önder, M. & Meydanlı, M.A. (2019). “TBMM nin Denetim Aracı Olarak Sayıştayın Rolü: 6085 sayılı Sayıştay Kanunu Sonrası Değişiklikler ve Etkisi”, Amme İdaresi Dergisi, 52 (3), 123-154
• Önen, M. & Özmen, B (2011). “Kamu Mali Yönetiminde Kontrol ve Sorumluluk”, Sayıştay Dergisi, 81, 91-110.
• Romzek, B. S. & Dubnick, M. J. (1987). “Accountability in the Public Sector: Lessons From the Challenger Tragedy”. Public Administration Review . 47, 227-238.
• Selen, U. & Taytak, M. (2017). “Türkiye’de Bütçenin Yasama Organı Tarafından Denetimi ve Sayıştay’ın Konumu”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1),193-223.
• Taner, A. (2011). “Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme”, Sayıştay Dergisi, 83, 3-30.
• Taner, A. (2012). “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Arayışları ve Hesap Verme Sorumluluğuna Etkileri”, Sayıştay Dergisi, 85, 27-49.
• Taytak, M. & Bahtiyar, E. (2015). “Hesap Verme Sorumluluğu Çerçevesinde Türk Sayıştayı’ nın Rolü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (4), 261-284.
• Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Standartları (ISSAI) Düzey 1-2-3,4 (2017), Sayıştay Başkanlığı, Ankara.
• Üstün, Ü. S., Hepaksaz, E, Kılıç, R. & Kuluçlu, E. (2011).” Kamu Mali Yönetimi ve Sayıştay Hesap Yargısında Mali Sorumluluk”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 379-397.