THE IMPACT OF COMMON MYTHOLOGICAL ELEMENTS ON THE FORMATION OF MULTICULTURAL STRUCTURE AND THE ARTISTIC REFLECTIONS OF THIS SITUATION

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 121 - 136, 01.09.2017

Yüksel Göğebakan

Öz

The humankind generally had similar experiences and
belief systems, although they lived in the regions had very different
geographical and climatic structures. On one hand, this situation caused the
formation of a multicultural structure and on the other hand, it gives the
information about the fact that the societies which did not know each other
followed the common/same values. One of the sources maintaining this rich
structure which was revealed in the cultural sense is the mythologies which
were approached with similar samples by many communities. While the mythologies
are giving the enlightening information about experiences of communities, on
the other hand, they are unearthing the common values of groups of people
living in different regions and they are searching for the sources of these
values. The mythologies that are sometimes accepted as the common myths which
do not have relevance to the reality all astonished the people frequently with
the material remains revealed. The fact that the events which raised the doubt
if they were lived or not and taken place only in mythologies  showed themselves as the events which were
really lived as a result of the archaeological developments caused the
realization of many new formations and evaluations in human history. Naturally,
being repeated of the mythological events have the similar features in many
different geographies with the differences only about the names or showing the
presence similarly  poses an informative
status about the interaction between communities. Here, one of the
areas that contribute the ensuring the continuity and demonstrating the
similarity of mythological elements is art. Thus, it is known
that the mythological events are approached intensely in different branches of
art and the art illuminates the past as the historical documents. The purpose of this study is
making the associations among the common mythological events which have an
important place in the lives of societies and revealing the contribution of the
artworks with the samples for the recognition and continuity of these events.
İt is thought that revealing the mythological similar events with the samples
belong to the different branches of the art and making the proof of these
interactions with solid foundations will make the contribution to the
international peace as well as strengthening and experiencing the cultural
interaction in today's society. 

Anahtar Kelimeler

Mythology, Common Mythologies, Art, Art and Mythology

ORTAK MİTOLOJİK UNSURLARIN ÇOK KÜLTÜRLÜ YAPININ OLUŞMASINA ETKİSİ VE BUNUN SANATSAL YANSIMALARI

Öz

İnsanoğlu,
dünya üzerinde her ne kadar çok farklı coğrafi ve iklimsel yapıya sahip
bölgelerde varlık göstermiş olsa da, genel anlamda benzer yaşanmışlıklara ve
inanç sistemlerine sahip olmuştur. Bu durum, bir taraftan çok kültürlü bir
yapının oluşmasına neden olurken, diğer taraftan da birbirlerinden haberdar
olmayan toplumların ortak/aynı değerler peşinden gittiği hakkında bilgi
vermektedir. Kültürel anlamda ortaya konulan bu zengin yapıyı besleyen
kaynaklardan bir tanesi, birçok topluluk tarafından benzer örneklerle ele
alınmış olan, mitolojilerdir. Mitolojiler, toplumların yaşanmışlıkları hakkında
aydınlatıcı bilgiler verirken, diğer taraftan da farklı coğrafyalarda yaşayan
insan gruplarının ortak değerlerini gün yüzüne çıkarmakta, bu değerlerin
kaynaklarını araştırmaktadır. Bazen gerçekle çok da bağlantısı olmayan sıradan
söylenceler olarak kabul edilen mitolojiler, ortaya konulan maddi kalıntılarla
çoğu zaman insanları şaşırtmıştır. Yaşandığı konusunda şüpheler uyandıran ve
sadece mitolojilerde yer alan olayların, arkeolojik gelişmeler neticesinde
gerçekten yaşanmış olaylar olarak kendini göstermesi, insanlık tarihinde birçok
yeni oluşumların ve değerlendirmelerin gerçekleşmesine neden olmuştur. Kuşkusuz
benzer özelliklere sahip mitolojik olayların birçok farklı coğrafyada sadece
isimlerde yaşanan farklılıklarla tekrarlanması ya da aynı şekilde varlık
göstermesi, toplumlar arasındaki etkileşim hakkında bilgilendirici bir durum
arz etmektedir. İşte bu mitolojik unsurların devamlılıklarının sağlanmasına ve
benzerliklerin ortaya konulmasına katkı sağlayan alanlardan birisi de sanattır.
Nitekim sanatın farklı dallarında benzer mitolojik olayların yoğun bir şekilde
ele alındığı, tarihi bir vesika olarak geçmişi aydınlattığı bilinmektedir.
Yapılan bu çalışmanın amacı toplumların yaşamlarında önemli yere sahip olan
ortak mitolojik olaylar arasındaki ilişkilendirmeleri yapmak ve bundan yola
çıkarak da sanat eserlerinin bu olayların tanınması ve devamlılığına sağladığı
katkıyı örneklerle ortaya koymaktır. Mitolojik benzer olayların sanatın farklı
alanlarına ait örneklerle ortaya çıkarılması ve bu etkileşimlerin sağlam
temellerle ispatının yapılmasının, günümüz toplumları arasında kültürel
etkileşimin güçlendirilmesi ve yaşanmasının yanında uluslararası barışa da
katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Mitoloji, Ortak Mitolojiler, Sanat, Sanat ve Mitoloji

Kaynakça

• And, M. (2012). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası. İstanbul: YKY.
• Mithra (1986). Büyük Larousee Sözlük ve Ansiklopedi içinde (Cilt. 16, s. 8229). İstanbul: Milliyet Gazetecilik A.Ş.
• Cömert, B. (1980). Mitoloji ve İkonografi, Ankara: Meteksan Ltd. Şti.
• Cumont, F. V. (1911). The Oriental Religions In Roman Paganism. London: The Open Court Publishing Company.
• Dizman, İ. (2016). Zehir Kral VI. Mithridates, Atlas Tarih, 14, 37-41.
• Dörner, F. K. (1999). Nemrud Dağı’nın Zirvesinde Tanrıların Tahtları, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Erder, C. (2007). Tarihi Çevre Bilinci, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Ergun, P. (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Ergun, P. (2012) Küresel Dünyanın Tüketim Mitleri Fakelore’un Başarısı: Yılbaşı Mı Kutluyoruz Noel Mi?, Millî Folklor, 95, 147-160.
• Erkal, M.(2000). Semboller ve Yorumları, İstanbul: Zafer Matbaası.
• Eyüboğlu, İ. Z. (1997). Anadolu Uygarlığı, İstanbul: Der Yayınları.
• Ferguson, G. (1961). Signs&Symbols in Christian Art, London: Oxrord University Press.
• Gezgin, D. (2009). Su Mitosları, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Graves, R.(2012). Yunan Mitleri, İstanbul: Say Yayıncılık.
• Işık, H. (1997). Dini Kökeni Açısın¬dan Noel ve Yılbaşı, S. Ü. İlahiyat Fakültesi Der-gisi, 7, 447-468.
• Kızıl, H. (2013) Mitra’dan Mithras’ın Sırları”na Mitraizm’in Kuruluş Serüveni, Ekev Akademi Dergisi, 55,113-136.
• Korkmaz, M. (2012). Mitoloji Sözlüğü, Ankara: Alter Yayın.
• Lévi-Strauss, C. (1986). Mit ve Anlam, İstanbul: Alan Yayınları.
• Mitoloji (2012). Yayına Hazırlayan Emre Ergüven, İstanbul: NTV Yayınları.
• Tez, Z. (2008). Mitolojinin Kültürel Tarihi, İstanbul: Doruk.
• Seyidoğlu, B.(2007). Sel Mitleri, Milli Folklor, 76, 26-29.
• Şentürk, L.V. (2012). Analitik Resim Çözümlemeleri, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ülken, H.Z. (2006). Anadolu Kültürü ve Türk Kimliği Üzerine, İstanbul: Ülken Yayınları.
• Ünal, M. Y. (2001). Anadolu Anatanrıçası Kibele, Ankara: Öteki Yayınevi.
• http://yunanmitolojisi.com/tags/helios.html (Erişim Tarihi: 24.12.2016)