INTERIORS EXTENDING TO THE STREET IN TURKISH HOUSE: COLONAGE

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 143 - 160, 21.07.2019

Yaprak Özel

Öz

The first way of life of Turkish culture is nomadic life. The first temporary plac-es of nomadic life are tents. When the plan schemes of these temporary first house spaces, where the first foundations of the Turkish house culture were shows similarities with the plan scheme of the Turkish house. Nomadic life has largely ended with the beginning of agriculture and the transition to settled life. In the tent systems established due to the difficult topographic structure of Asia's steppes and the external environment conditions, a center-facing, closed and in-ward-facing space installation is seen. This installation system has also affected the layout of the Turkish house, and the rooms have been built as a general life-building system in the middle of a central space.

The first structures of the settled life are scattered and irregular. The center is connected to the short dead end streets, which can be reached in the fastest way to the religious structure or square. The interior installation also consists of rooms centered around the center. With the factors such as culture, traditions, beliefs and changing lifestyles, interiors have been developed and changed in Turkish house. The concept of alcove in the Turkish house, despite the inward-looking plan scheme, has emerged due to the lack of space in the interior and the increase in the needs, the tightening between the city walls or walls, the transition to a more social life, and the increase in communication with the external envi-ronment. In traditional Turkish houses, it can be seen as extending out to the street partially or completely. The aim of this study is to classify the traditional Turkish house types according to plan schemes and material types and to reveal the effect of cultural development on the formation of space.

Anahtar Kelimeler

Interior Architecture, Culture, Turkish house, Alcove

TÜRK EVİNDE SOKAĞA UZANAN İÇ MEKÂNLAR: ÇIKMALAR

Öz

Türk kültürünün ilk yaşam biçimi göçebe hayattır. Göçebe hayatın getirisi olan ilk geçici mekânları ise çadırlardır. Türk evi kültürünün ilk temellerinin atıldığı bu geçici ilk ev mekânlarının plan şemaları incelendiğinde Türk evinin plan şeması ile benzerlikler görülmektedir. Göçebe hayat tarımın başlangıcı ve yer-leşik hayat geçilmesi ile büyük oranda sona ermiştir.  Dış çevre koşulları Asya’nın steplerinin zor topoğrafik yapısı nedeni ile kurulan çadır sistemlerinde merkeze dönük dışa kapalı içe dönük bir mekân kurulumu görülmektedir. Bu kurulum sistemi Türk evinin plan yerleşimini de etkilemiş yine odalar orta ana bir mekân çevresinde yerleşmiş genel yapı olarak da içe dönük bir yaşam sistemi oluşturulmuştur. 

Geçici ilk mekândan sonra yerleşik hayatın ilk yapılaşmaları bir merkez veya meydana yönelik dağınık ve düzensiz bir biçimde oluşturulmuştur. Merkezdeki dini yapı veya meydana en hızlı şekilde ulaşılabilecek kısa çıkmaz sokak olarak adlandırılan yollar ile bağlantılar kurulmuştur. İç mekân kurulumu da aynı şekil-de merkeze odaklı, ana bir orta mekân çevresinde oluşturulmuş odalardan oluşmaktadır. Kültür, gelenekler, inançlar ve değişen yaşam biçimleri gibi etken-ler ile Türk evinde iç mekân kurguları gelişmiş ve değişmiştir. Bu değişim ile ortaya çıkan Türk evindeki çıkma kavramı içe dönük bir yerleşimi olmasına rağmen iç mekândaki alan yetersizliği ve ihtiyaçların artması, surlar veya duvar-lar arasına sıkışma, daha sosyal bir yaşama geçiş, dış çevre ile iletişimin artması gibi nedenlerle Türk evinin gerek kısmi gerekse tamamen sokağa doğru uzanan çıkmalar olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Geleneksel Türk evindeki çıkma tiplerinin plan şemaları ve malzeme tiplerine göre sınıflandırılması ve kültürel gelişimin mekân oluşumuna etkisinin ortaya konmasıdır.

Anahtar Kelimeler

İç Mimari, Kültür, Türk evi, Çıkma

Kaynakça

• Bektaş, C.( Ağustos 1996), “Türk Evi”, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• Cansever, T. (2002) , “Türk Evinin Mimarisi”, Ankara
• Çetin Y. “Geleneksel Türk Evinde Cumba” Sanat Tarihi Dergisi: 18-27
• Eldem, S.H. , (1984), “Türk Evi”, Cilt 1, İstanbul: Güzel Sanatlar Matbaa-sı
• Eldem, S.H. , “Türk Mimari Eserleri”, Cilt 1, İstanbul: Tifdruk Matbaacı-lık
• Eldem, S.H. (1973), “Köşkler, Kasırlar”, Cilt 1, İstanbul: Milli Eğitim Ba-sımevi
• Evren M. , (1959), “Türk Evinde Çıkma” İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Günay, R. (2002), “Geleneksel Ahşap Yapılar sorunları ve çözüm yolla-rı”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 127-133
• Küçükerman Ö. (1973) “Anadolu’daki Geleneksel Türk Evinde Mekân Organizasyonu Açısından Odalar”. İstanbul: Apa Ofset Basımevi, 76
• Küçükerman Ö. (1985) “Kendi mekânının arayışı içinde Türk evi”. İstan-bul: Apa Ofset Basımevi
• Küçükerman Ö. , Güner, Ş. (1995) “Anadolu Mirasında Türk Evleri”. İs-tanbul: Aksoy, Grafik Dizgi Matbaacılık
• Sey, Y. ,(Kasım 1999), “Tarihten günümüze Anadolu’da Konut ve Yer-leşme”, İstanbul: Ofset yayımevi.
• Gevgilili, A. , Hasol, D. ve Özer, B. (Ed.). (1993). Eczacıbaşı Sanat An-siklopedisi. İstanbul: Yem Yayın, 364 - 398
• Gör I. (Aralık 1997), “İç Mimarlık kavram ve terimleri sözlüğü”. İstanbul: Fatih Mücellit Matbaacılık, 35
• Hasol D. (1990) “Doğan Hasol Mimarlık terimleri sözlüğü”, 122
• Özcan, U. , Erol, İ. ,(2018), '' Bir Ulaşım Kültürü - Metro Müzesi'', Yapı Dergisi, Sayı: 440, 58
• Şenyurt, O. , (2016), “İnşa Kuralları, Mimari Algı ve Mekân Kullanımı Bağlamında Osmanlı Toplumunda “Cumba”/ “Şahnişin”.” Mimarlık ve Yaşam Dergisi Journal of Architecture and Life, 1(1), 87-103
• Ürük, Z. F (Temmuz 2016) “Medeniyetler İçinde Hamamın Gelişimi ve Kültürel Olarak Mekân Analizleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı: 28, 185-209
• Özcan, U. , Erol, İ. ,(2018), “Mimari Tasarımda Endüstriyel Ahşap Yapı Elemanları”, II. International Symposium On Multidisciplinary Academic Stu-dies, İstanbul