MİMARİ MEKÂNIN BİÇİMLENMESİNDE YER KAVRAMI VE MEKÂNDA ANLAM: LOUIS KAHN ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 173 - 188, 31.12.2023

Sena Güngör , Uğur Özcan

Öz

20. yüzyıldaki küreselleşme hareketleri ile birlikte, modern çağın getirdiği imkânlar, gelişen teknoloji ve yeni üretim biçimleri doğrultusunda kentsel bağlamından koparılan, kültürel birikimden beslenmeyen, üretildiği coğrafya ve yer'e ait özelliklere dokunmayan bir mimari anlayış oluşmuştur. Mimarlık, artık bölgesel sınırları ortadan kaldıran evrensel bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, "mimarlık" ile "yer" arasındaki ilişkinin doğru kurulması, diğer bir deyişle, yer'in ruhu'nun görünür kılınması Louis Kahn'ın yaklaşımları doğrultusunda ele alınmıştır.
Bu doğrultuda çalışma kapsamında, mimarlık ile yer arasındaki ilişkiyi irdelemek amacıyla kimlik, anlam, bağlam, yer duygusu ve aidiyet gibi kavramlar mekânyer ikiliği ile ilişkilendirilerek bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu çerçevede, modernite ve küreselleşme ile birlikte sorunlu bir hal alan ve içeriği yeniden tartışma konusu olan "yer" kavramı üzerinden "yersizleşme" ve "kimliksizleşme" sorunları ele alınmaya çalışılmıştır. Louis Kahn'a referanslar verilerek, çalışmada kavramsal ve kuramsal çerçeveyle vurgulanan "yer" kavramına yaklaşımları ve bu konuya yönelik yaklaşımlarının etkileşiminden doğan mimari yansımalar uygulama örnekleriyle birlikte değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Küreselleşme, Yer’in Ruhu, Yersizleşme, Louis Kahn.

THE CONCEPT OF PLACE IN THE SHAPING OF ARCHITECTURAL SPACE AND MEANING IN SPACE: THE EXAMPLE OF LOUIS KAHN

Öz

With the globalization movements of the 20th century, opportunities brought about by the modern age, evolving technology, and new forms of production have led to an architectural understanding that is detached from its urban context, does not draw from cultural heritage, and does not touch upon the specific characteristics of the geography and place of its origin. Architecture now emerges as a universal phenomenon that eliminates regional boundaries. In this context, the issue of "how to be both modern and return to roots" or, in other words, establishing the correct relationship between "architecture" and "place," revealing the spirit of the place, has been addressed in line with the approaches of Louis Kahn.
In this context, within the scope of the study, a framework has been established by associating concepts such as identity, meaning, context, sense of place, and belonging with the spaceplace duality to examine the relationship between architecture and place. Within this framework, the problematic concept of "place," which has become a subject of renewed debate with modernity and globalization, is explored through the issues of "displacement" and "identity loss." Drawing references to Louis Kahn, the study aims to evaluate his conceptual and theoretical approaches to the notion of "place" emphasized in the study, along with the architectural reflections arising from the interaction of these approaches, through practical examples.

Anahtar Kelimeler

Modernity, Globalization, Spirit of the Place, Placelessness, Louis Kahn.

Kaynakça

• Altuner, İ. (2013). Kartezyen Düalizm ve Ruhun Kavramsal Değişimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, s. 55-67.
• Augé, M. (2016). Yok-Yerler. (çev. T. Ilgaz). İstanbul: Daimon Yayınları.
• Aydınlı, S. (2003). Mimarlığı Anlama, Kaynağa Ulaşma ve Özü Yakalama. Tol Dergisi, 3, s.54-60.
• Ersal, L. Ö. (2013). Mimari Mekânın Biçimlendirilmesi ve Anlam Boyutu: Ontolojik Yaklaşım. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yük-sek Lisans Tezi, İstanbul.
• Güvenç, K. (2003). Louis I. Kahn ve Tarih. İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Heidegger, M. (1971). “Building, Dwelling, Thinking”, Poetry, Language, Thought içinde. London: Harper & Row Publishers.
• Heidegger, M. (1977). “The Age of the World Picture”, The Question Con-cerning Technology and the Other Essays içinde. (çev. A. Hofstadter). New York: Harper & Row Publishers.
• Koçyiğit, R. G. (2007). Mimarlıkta Yersizleşme ve Yerin -Yeniden- Üreti-mi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Koçyiğit, R. G. (2012). Mark Augé’de Yok-Yer (Non-Lieu) Kavramı Üze-rine Bir Epistemik Çözümleme. Megaron Dergisi, 13, s. 536-544.
• Merleau-Ponty, M. (2012). Göz ve Tin. (çev. A. Soysal). İstanbul: Metis Yayınları.
• Norberg-Schulz, C. (1971). Existence, Space and Architecture. London: Studio Vista.
• Norberg-Schulz, C. (1984). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture New York: Rizzoli.
• Ötkünç, A. (2005). Transit Olarak Kullanılan Mekânlar. Mimar Sinan Gü-zel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Pallasmaa, J. (2016). Tenin Gözleri. (çev. A. U. Kılıç) İstanbul: Yapı En-düstri Merkezi Yayınları.
• Togay, N. (2002). Louis I. Kahn ve Tarih. İstanbul: Boyut Yayın Grubu.
• URL-1:https://www.amazon.com/Light-Theme-Louis-Kimbell-Museum/dp/0300179405 (Erişim tarihi: 30.05.2020).
• URL-2:https://www.artsy.net/show/kimbell-art-museum-louis-kahn-the-power-of-architecture (Erişim tarihi: 30.05.2020).
• URL-3:https://www.architectmagazine.com/design/buildings/the-kimbell-art-museum-the-original-louis-kahn-building_o (Erişim tarihi: 30.05.2020).
• URL-4:https://www.kimbellart.org/content/kahn-building-screensaver (Eri-şim tarihi: 30.05.2020).