TÜRKİYE’DE KİŞİSEL GELİŞİM YAZININA ÇEVİRİBİLİM AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 93 - 116, 26.12.2017

Volga Yılmaz Gümüş

Öz

Son yıllarda kişisel
gelişimle ilgili kaynakların, özellikle kişisel gelişim kitaplarının, sayısında
gerek ulusal gerekse küresel ölçekte büyük bir artış görülmektedir. Kişisel
gelişim eğilimleri yerel piyasalara çeviri aracılığıyla girdiği için çeviri
kişisel gelişim piyasasında önemli bir etkiye sahiptir. Özellikle Amerika ve
Avrupa’dan Türk yayıncılık piyasasına giren kişisel gelişim kitapları, bu
alanda üretilen Türkçe kitapların sayısında da artışa neden olmuştur. Söz
konusu çeviriler ve Türkçe yazılan kişisel gelişim kitapları her yıl bu alanda
büyük bir piyasanın oluşmasına yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı,
Türkiye’deki kişisel gelişim yayıncılığını çeviribilim açısından incelemektir.
Bu doğrultuda Even-Zohar’ın çoğuldizge kuramından yararlanılacaktır. Kişisel
gelişim alanında çok fazla çeviri yayın bulunmasına rağmen alanyazın taraması
yapıldığında kişisel gelişim kitaplarının çevirisi veya çeviri kişisel gelişim
kitaplarının Türk yayıncılık pazarındaki konumu hakkında çok fazla araştırmaya
rastlanmamıştır. Bu çalışma, kişisel gelişim alanında yapılan araştırmaları
çeviribilim açısından yorumlayarak ve kişisel gelişim kitapları bütüncesinden
faydalanarak alana katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada özellikle
Batıdan yapılan çevirilerle Türkçeye kazandırılan yayınların, Türk dilinde
benzer ürünler ortaya çıkarılmasını sağlayarak ülkemizde nispeten ‘genç’ olan
kişisel gelişim yayıncılığının gelişmesine katkıda bulunduğu bir kez daha
gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel Gelişim Yazını, Kişisel Gelişim Yazını Çevirisi, Çoğuldizge Kuramı, Yayıncılık Sektörü, Yanmetin

SELF-HELP LITERATURE IN TURKEY FROM THE PERSPECTIVE OF TRANSLATION STUDIES

Öz

There has been a great upsurge in the number of
self-help materials, particularly the books, at the global and local scale.
Translation is of particular importance in this market since self-help trends
enter the local markets through translated works. Books of particularly
American or European origin that have entered the Turkish publishing market
through translation have resulted in an increase in the number of same genre
books produced in the Turkish language. These translations create a large
self-help market every year together with the ones written originally in
Turkish. This study sets out to provide an overview of self-help publishing in
Turkey with respect to objects (i.e. translated and indigenous self-help
books). In order to achieve this aim, the study borrows concepts from
Even-Zohar’s systemic approach to translation. With an overview of the self-help
literature and with the analysis of the corpus of self-help books published in
Turkey, this study aims to contribute to the research in the field of self-help
literature from the perspective of Translation Studies. The present study has
shown that translations from the West have contributed to the development of a
‘young’ literature, inspiring the production of similar works in the Turkish
culture.

Anahtar Kelimeler

Self-Help Literature, Translation of Self-Help Literature, Polysystem Theory, Publishing Sector, Paratext

Kaynakça

• Aydın Sevim, Bilgen (2013). “Kişisel Gelişim Kitaplarındaki Başarı İdeolojisi: Mümin Sekman Örneği”. Turkish Studies, 8(3), 17-35. http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1088298414_2Ayd%C4%B1nSevimBilgen-17-35.pdf. (accessed December 1, 2015).
• Bergsma, Ad (2008). “Do Self-Help Books Help?” Journal of Happiness Studies, 9, 341-360.
• Briffa, Charles; Caruana, Rose Marie (2009). “Stylistic Creativity When Translating Titles”. PALA 2009 Conference.
• Roosevelt Academy, Middelburg. www.pala.ac.uk/resources/proceedings/2009/briffa2009.pdf. (accessed November 15, 2015).
• Butler Bowdon, Tom (2003). 50 Self-help Classics: 50 Inspirational Books to Transform Your Life from Timeless Sages to Contemporary Gurus. London & Boston: Nicholas Brealey.
• Chang, Nam Fung (2011). “In Defence of Polysystem Theory”. Target, 23(2), 311-347.
• Codde, Philippe (2003). “Polysystem Theory Revisited: A New Comparative Introduction”. Poetics Today, 24(1), 91-126.
• Ekşi, Füsun (2012). Kritik Bir Bakış Açısıyla Kişisel Gelişim Kitapları. İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
• Even Zohar, Itamar (1990a). “Polysystem Theory”. Poetics Today, 11(1), 9-26.
• Even Zohar, Itamar (1990b). ”The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem”. Poetics Today, 11(1), 45-52.
• Genette, Gerard (1997). Paratexts: Thresholds of Interpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
• Gentzler, Edwin (1993). Contemporary Translation Theories. London & New York: Routledge.
• Hermans, Theo (2014). Translation in Systems. Descriptive and System-oriented Approaches Explained. London & New York: Routledge.
• Lodge, David (1992). The Art of Fiction. Illustrated from Classic and Modern Texts. London: Penguin.
• Munday, Jeremy (2008). Introducing Translation Studies: Theories and Applications. London&New York: Routledge.
• Mur Effing, Merce (2009). “The Origin and Development of Self-help Literature in the United States: The Concept of Success and Happiness, an Overview”. Atlantis, 31(2), 125–41.
• Newmark, Peter (1988). Approaches to Translation. London: Prentice Hall.
• Özdemir, İlker (2007). “İletişimin Stratejikleştirilmesi: Kılavuz Kitaplar, Kişisel Gelişim Kursları ve İletişim Eğitimi Seminerlerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi”, (Unpublished Doctoral Thesis), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, İlker (2010). “Kişisel Gelişim Kitaplarının Eleştirel Bir Değerlendirmesi”. Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 63-95. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/49/1341/15545.pdf. (accessed December 1, 2015).
• Özkan, Zülfikar (2000). Bilgeliğe Yöneliş: Kişisel Gelişim Dinamikleri. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Pekcoşkun, Sevda (2013). The Study on the Place of Translated Self-Help Literature within the Turkish Literary Polysystem between the years 2000-2010, (Unpublished Master’s Thesis). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655 /1287/c1ed5984-2236-4ef0-9364-df43636b421a.pdf?sequen ce=1&is Allowed =y. (accessed January 10, 2016).
• Starker, Steven (2009). Oracle at the Supermarket. The American Preoccupation with Self-Help Books. New Brunswick & London: Transaction Publishers.
• Toor, Rachel (2011, January 11). Learning to Write from Uncle Ben. The Chronicle of Higher Education. http://chronicle.com/article/Learning-to-Write-From-Uncle/125964/. (accessed December 1, 2015).
• Wolf, Michaela (2007). “Introduction: The Emergence of a Sociology of Translation”. Constructing a Sociology of Translation, Michaela Wolf, Alexandra Fukari (Eds.), Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins, 1-36.
• Yılmaz Gümüş, Volga. (2012). “Translation of Culture-Specific Items in Self-Help Literature: A Study on Domestication and Foreignization Strategies”. Elope, 9(2), 117-129. doi: 10.4312/elope.9.2.117-129.http://www.sdas.edus. si/Elope/PDF/ElopeVol9-2YilmasGumus.pdf. (accessed January 10, 2016).