Kadınlara Yönelik Şiddetin Karşılaştırmalı Bir Analizi: Cadı Avlarından Türkiye’deki Kadın Cinayetlerine

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 1, 69 - 84, 30.06.2022

Yunus Kara

https://doi.org/10.37093/ijsi.937007

Cited By: 2

Öz

Cadı avları, cadı veya büyücü olduğuna inanılan kimselerin suçlanması, yakalanması ve yargılanmadan cezalandırılmasıdır. Cadılığın, başka bir kişinin sağlığını, davranışını etkilemek ya da sosyal bir probleme neden olmak için gerçekleştirildiğine inanılmaktadır. Kadınların cadı olarak suçlanması ve damgalanması, temelini, kadın düşmanı ve ataerkillik üzerine inşa edilmiş köklü batıl inançlardan ve sistemlerden almaktadır. Küreselleşme, sömürgeleştirme ve kapitalizm gibi farklı ekonomik ve politik durumlarla kadına yönelik şiddet artarak devam etmekte ve meşrulaştırılmaktadır. Böylece kadınları “cadılaştıran” politikalar ile kadın bedeni yeniden inşa edilerek, ataerkil ideolojiler kendi sistemlerini sürdürmeye uygun bir algı oluşturmaktadır. Türkiye’de ismi konulmuş bir “cadılık” olgusu bulunmamasına rağmen kadınlar şiddete maruz bırakılmakta, işkence görmekte ve öldürülmektedir. Kadınların “cadı” olarak adlandırılıp “cadılık” ile suçlandıkları gözlemlenmese de Türkiye’de kadınlara yönelik bir “cadı avı” gerçekleştirildiği düşünülmektedir. Bu çalışmada, cadı avlarına ilişkin uluslararası karşılaştırmalı literatür incelenerek, kadın cinayetlerinin Türkiye bağlamında değerlendirilmesi planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

cadı avları, cadılık, kadın cinayetleri, toplumsal cinsiyet, Cadılar, cadı avları, cadılık, kadın cinayetleri, kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet

A Comparative Analysis of Violence Against Women: From Witch Hunts to Femicide in Turkey

Öz

Witch hunts are the accusation, arrest, and punishment of people believed to be witches or wizards without trial. Witchcraft is believed to be practiced to affect another person's health, behavior, or cause a social problem. The accusation and stigma of women as witches is rooted in deep-rooted superstitions and systems built on misogyny and patriarchy. Violence against women increasingly continues and is legitimized by different economic and political situations such as globalization, colonization and capitalism. Thus, by reconstructing the woman body with policies that "witching" women, patriarchal ideologies create a perception suitable for maintaining their own systems. Although there is no named "witchcraft" phenomenon in Turkey, women are exposed to violence, tortured and killed. Although it is not observed that women are called "witches" and accused of "witchcraft", it is thought that a "witch hunt" for women is carried out in Turkey. In this study, it is planned to evaluate femicide in the context of Turkey by examining the international comparative literature on witch hunts

Anahtar Kelimeler

witch hunts, witchcraft, femicide, gender, Witches, witch hunts, witchcraft, femicide, violence against women, gender

Kaynakça

• ActionAid. (2012). Condemned without trial: Women and witchcraft in Ghana. Action Aid International. https://www.actionaid.org.uk/sites/default/files/publications/condemned_without_trial_women_and_witchcraft_in_ghana_report_september_2012.pdf
• Adinkrah, M. (2004). Witchcraft accusations and female homicide victimization in contemporary Ghana. Violence Against Women, 10(4), 325–356. https://doi.org/10.1177/1077801204263419
• Adinkrah, M. (2008). Witchcraft themes in popular Ghanaian music. Popular Music and Society, 31(3), 299−311. https://doi.org/10.1080/03007760802009791
• Adinkrah, M. (2011). Child witch-hunts in contemporary Ghana. Child Abuse & Neglect, 35(9), 741−752. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2011.05.011
• Adinkrah, M., & Adhikari, P. (2014). Gendered injustice: A comparative analysis of witchcraft beliefs and witchcraft-related violence in Ghana and Nepal. International Journal of Sociology and Anthropology, 6(10), 314−321. https://doi.org/10.5897/IJSA2014.0560
• Afşar, B., & Öğrekçi, S. (2014). Tarihsel süreçte kadının gelişimi ve ekonomideki rolü: Toplayıcı kadından günümüz kadınına dönüşüm. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 17(1), 65−86.
• Akın, H. (2010). Çocuk cadılar ve çocuk cadı avı. Phoenix Yayınevi.
• Akkaya-Kia, R. (2016). Atina’daki demokrasiden orta çağa kadının dünyası ve kadın filozoflar. Journal of Istanbul University Law Faculty, 73(1), 7−20.
• Aksan, Y. (2013). 1450-1750 yılları arasında Avrupa’da cadılık. Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2), 358−360.
• Bannerman-Richter, G. (1982). The practice of witchcraft in Ghana. Elk Grove, CA: Gabari.
• Barut, B. (2021, February 11−12). Violence against women, social work and intercultural sensivity. International World Women Conference-II. Baku, Azerbaijan.
• Baum, L. F. (2008). Oz büyücüsü (Çev. V. Yalçıntoklu). İş Bankası Yayınları.
• Baydar, V., Kılıç, C., Serpen, A. S., Günay G. (2019). Kadın düşmanlığı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Fe Dergi, 11(2), 65−77. https://doi.org/10.46655/federgi.665503
• Bayoğlu, A. S. (2010). Kırsal alanda kadının ekonomik konularla ilgili karar verme sürecine katılımı: Polatlı örneği. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 57−65.
• Behringer, W. (1998). Hexen und Hexenprozesse, München.
• Ben-Yehuda, N. (1980). The European witch craze of the 14th to 17th centuries: A sociologist's perspective. American Journal of Sociology, 86(1), 1−31.
• Berktay, F. (2012). Tek tanrılı dinler karşısında kadın: Hristiyanlık’ta ve İslamiyet’te kadının statüsü üzerine karşılaştırmalı bir yaklaşım. Metis.
• Bianet. (2021). Erkek şiddeti çetelesi. 26 Temmuz 2021 tarihinde erişim adresi, https://bianet.org/kadin/bianet/133354-bianet-siddet-taciz-tecavuz-cetelesi-tutuyor
• Bilgin-Şahin, B., & Erbay-Dündar, P. (2017). Kadına yönelik şiddet ve yaşam kalitesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(3), 203−210. https://doi.org/10.5455/apd.246081
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı I), 108−114.
• Boaten, A. B. (2001). The trokosi system in Ghana: Discrimination against women and children. In A. Rwomire (Ed.), African women and children: Crisis and response (pp. 91−104). Wesport, CT: Praeger.
• Bonate, L. (2003). Women's land rights in Mozambique: Cultural, legal and social contexts. In L. M. Wanyeki (Ed.). Women and land in Africa: Culture, religion and realizing women's rights (pp. 96-132). Zed Books.
• Boratav, P. N. (1984). 100 soruda Türk folkloru. Gerçek Yayınevi.
• Bovenschen, S. (2003). Die imaginierte Weibkichkeit. Exemplarische Untersuchungen zu kulturgeschichtlichen und literarischen Präsentationsformen des Weiblichen, Frankfurt am Main.
• Campbell, J. C., Abrahams, N., & Martin, L. (2008). Perpetration of violence against intimate partners: Health care implications from global data. Canadian Medical Association Journal, 179(6), 511–512. https://doi.org/10.1503/cmaj.081145
• Campbell, J. C., Glass, N., Sharps, P. W., Laughon, K., Bloom, T. (2007). Intimate partner homicide: Review and implications of research and policy. Trauma, Violence & Abuse, 8(3), 246–269. https://doi.org/10.1177/1524838007303505
• Danfulani, U. H. D. (2007). Anger as a metaphor of witchcraft: The relation between magic, witchcraft, and divination among the Mupun of Nigeria. In G. ter Haar (Ed.). Imagining evil: Witchcraft beliefs and accusations in contemporary Africa. Africa World Press.
• Debrunner, H. W. (1978). Witchcraft in Ghana: A study on the belief in destructive witches and its effect on the Akan tribes. Waterville.
• Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2009). Antropoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Erbay, H. (2019). Tarihsel süreçte dünyada ve Türk toplumunda kadın algısı ve haklarının gelişimi üzerine bir değerlendirme. Ege Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 1−25.
• Federici, S. (2008). Witch-hunting, globalization, and feminist solidarity in Africa today. Journal of International Women's Studies, 10(1), 21−35.
• Federici, S. (2014). Caliban ve cadı. Otonom Yayıncılık.
• Federici, S. (2019). Cadılar, cadı avı ve kadınlar. Otonom Yayıncılık.
• Federici, S. (2020). Caliban ve cadı kadınlar: Beden ve ilksel birikim. Otonom Yayıncılık.
• Genç, Ö. (2011). Orta çağda Kadın. Altan Çetin (Ed.), Orta çağ Avrupa’sında kadın. İçinde (ss. 270−272). Lotus.
• Grigaite, U. (2018). Witchcraft accusation and persecution of women in Nepal. Development Cooperation and Democracy Promotion Programme of the Lithuanian Ministry of Foreign Affairs. http://www.vbplatforma.org/uploaded_files/articles/Nepal%20WAP%20Report.pdf
• Grindal, B. (1972). Growing up in two worlds: Education and transition among the Sisala of Northern Ghana. Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• Gurung, R. J. (2016). Accusations of witchcraft in Nepal: Problems and impact on women. Asian Journal of Women's Studies, 22(1), 65−74. https://doi.org/10.1080/12259276.2015.1133166
• Güleç, H., Topaloğlu, M., Ünsal, D., & Altıntaş, M. (2012). Bir kısır döngü olarak şiddet. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 112−137.
• Gündoğmuş, R. (2021). Kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetin ilgili uluslararası sözleşmeler ve 6284 Sayılı Kanun çerçevesinde değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kadir Has Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Güreşçi, D. (2021). Türkiye’de kadına yönelik şiddet algısının analitik incelemesi: Kocaeli Üniversitesi örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hinfelaar, H. F. (2007). Witch hunting in Zambia and international illegal trade. In G. ter Haar (Ed.). Imagining evil: Witchcraft beliefs and accusations in contemporary Africa. Africa World Press.
• INSEC. (2012). A study on violence due to witchcraft allegation and sexual violence. Nepal INSEC.
• Jensen, G. F. (2007). The path of the devil: Early modern witch hunts. Rowman & Littlefield Publishers.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2013a). 2008-2012 Kadın Cinayeti Gerçekleri. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/273/2008-2012-kadin-cinayeti-gercekleri
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2013b). 2013 Yılı Kadın Cinayetleri. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haberler/915/bursa-237-kadin-oldurulurken-akp-caliyordu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2014). 2014 Yılı Kadın Cinayetleri Gerçeği. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/1878/2014-yili-kadin-cinayeti-gercekleri
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2015). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2015 Yılı Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2551/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2015-yili-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2016). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2016 Yılı Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2786/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2016-yili-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2017). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2017 Veri Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2845/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2017-veri-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2018). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2018 Veri Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2869/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2018-veri-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2019). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2019 Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2889/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2019-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2020). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2020 Raporu. 10 Mart 2021 tarihinde erişim adresi, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2947/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2020-raporu
• Kara, Y. (2020). Is queer social work possible? International Social Sciences Studies Journal, 6(61), 1718−1723. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.2278
• Karaküçük, S. A. (2010). “Korkunun kadınları”: Cadılar ve cadıcılık. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(2), 41−64.
• Kesgin, G., Tercanlı-Metin, G., Kara, Y., & Ufuk-Sezgin, A. (2019). Kaçarak ve kaçırılarak evlenen kadınlar: Niteliksel bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(66), 687−697.
• Kocacık, F., Kutlar, A., & Erselcan, F. (2007). Domestic violence against women: A field study in Turkey. The Social Science Journal, 44(4), 698−720.
• Kounine, L. (2013). The gendering of witchcraft: Defence strategies of men and women in German witchcraft trials. German History, 31(3), 295−317. https://doi.org/10.1093/gerhis/ght028
• Koziol-McLain, J., Webster, D., McFarlane, J., Block, C. R., Ulrich, Y., Glass, N., Campbell, J. C. (2006). Risk factors for femicide-suicide in abusive relationships: Results from a multisite case control study. Violence and Victims, 21(1), 3–21.
• La Franiere, S. (2007, November 15). African crucible: Cast as witches then cast out. The New York Times. https://www.nytimes.com/2007/11/15/world/africa/15witches.html
• Leeson, P. T., & Russ, J. W. (2018). Witch trials. The Economic Journal, 128(613), 2066−2105. https://doi.org/10.1111/ecoj.12498
• Levack, B. P. (2001). Gender and witchcraft: New perspectives on witchcraft, magic, and demonology. Routledge.
• Mathews, S., Abrahams, N., Jewkes, R., Martin, L. J., Lombard, C., & Vetten, L. (2008). Intimate femicide-suicide in South Africa: A cross-sectional study. Bulletin of the World Health Organization, 86(7), 552−558. https://doi.org/10.2471/blt.07.043786
• McVeigh, T. (2007, December 9). Children are targets in Nigerian witch hunt. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2007/dec/09/tracymcveigh.theobserver
• Nasrullah, M., Haqqi, S., & Cummings, K. J. (2009). The epidemiological patterns of honour killing of women in Pakistan. European Journal of Public Health, 19(2), 193−197. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckp021
• Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2008). Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması 2008. Hacettepe Üniversitesi. 20 Temmuz 2021 tarihinde erişim adresi, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/siddet2014/rapor/KKSA-TRAnaRaporKitap26Mart.pdf
• Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014). Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması 2014. Hacettepe Üniversitesi. 20 Temmuz 2021 tarihinde erişim adresi, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/siddet2008/rapor/TKAA2008-AnaRapor.pdf
• Odoi, A. K. (2002). The practice of female genital mutilation in Bolgatanga. Sisterwatch, 1, 1.
• Ogembo, J. M. (2006). Contemporary witch-hunting in Gusii, Southwestern Kenya. The Edwin Mellen Press.
• Özel-Özcan, M. S. & Erden-Kaya, E. (2017). Türk toplumsal hayatında kadının varlığının tarihsel eksende sorgulanması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(12), 175−188. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11913
• Palma-Solis, M., Vives-Cases, C., & Alvarez-Dardet, C. (2008). Gender progress and government expenditure as determinants of femicide. Annals of Epidemiology, 18(4), 322−329. https://doi.org/10.1016/j.annepidem.2007.11.007
• Parajuli, K. (2013, July 24). Two Nepalese women accused of witchcraft and tortured in a Buddhist monastery, Asia Today. http://www.asianews.it/news-en/Two-Nepalese-women-accused-of-witchcraft-and-tortured-in-a-Buddhist-monastery-28558.html
• Paudel, S. (2011, December 29). Nepal: Witchcraft as a superstition and a form of violence against women in Nepal. Asian Human Rights Commission. http://www.humanrights.asia/opinions/AHRC-ETC-056-2011
• Petraitis, R. (2003). The Witch Killers of Africa. The Secular Web. https://infidels.org/library/modern/richard_petraitis/witch_killers.html
• Plichta S. B. (2007). Interactions between victims of intimate partner violence against women and the health care system: Policy and practice implications. Trauma, Violence & Abuse, 8(2), 226−239. https://doi.org/10.1177/1524838007301220
• Radford, J., Russell, D. E. H. (1992). Femicide: The politics of woman killing. Maxwell Macmillan Canada; Maxwell Macmillan International.
• Sah, K. B. (2007). A study of the problem of witch accusation in Nepal. SNV Nepal.
• Shrestha, M. (2012, February 18). Nepali woman accused of witchcraft and burned alive. CNN. https://edition.cnn.com/2012/02/18/world/asia/nepal-witchcraft-burning/index.html
• Tuna, O. (2021). Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun kapsamı ve uygulamada karşılaşılan sorunlar [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uluocak, Ş., Gökulu, G., Bilir, O., Karacık, N. E., & Özbay, D. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına yönelik şiddet. Paradigma Akademi.
• Van Binsbergen, W. (2007). Witchcraft in modern Africa as virtualized boundary condition of the kinship order. In G. C. Bond & D. Ciekawy (Eds.). Witchcraft dialogues: Anthropological & philosophical exchanges. Ohio University Press.
• Wojtas, O. (1998). Witch-hunts on agenda at conference. Gendering the millennium conference at University of Dundee. Times Education Supplement, 1349.
• Yaşlı, F. (2012, Haziran 5). Kapitalizm, cadı avı ve kadınlar. Sol. https://haber.sol.org.tr/yazarlar/fatih-yasli/kapitalizm-cadi-avi-ve-kadinlar-55578
• Yavuz, K., & Ertem, A. (2021). Türk toplumunda kadının statüsüne genel bir bakış. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 69−82. https://doi.org/10.35375/sayod.906552