Türkiye’ye Yönelik Göçlerde Balkan Ülkelerinin Yeri ve Türkiye’deki Balkan Doğumlu Nüfusun Mekânsal Dağılışı

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 383 - 405, 31.08.2024

İbrahim Eşim , Serhat Zaman

https://doi.org/10.37093/ijsi.1445874

Öz

Bu çalışma Türkiye hedefli uluslararası göç hareketlerinde Balkan ülkelerinin yerini ve Türkiye’de yaşayan Balkan doğumlu nüfusun dağılımını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye hedefli uluslararası göçlerde Balkan ülkelerinin yeri nedir? Hem göç hareketlerinde tercih edilen illerde hem de Türkiye’de yaşayan Balkan doğumlu nüfusun dağılışında mekânsal ilişki söz konusu mu? sorularının cevapları araştırılmıştır. Bu doğrultuda 2016-2022 yılları çalışmanın zaman aralığı olarak belirlenmiştir. Nicel araştırma deseni kullanılarak hazırlanan çalışmada Balkan devletlerinden yapılan göç hareketlerinin betimsel ve çıkarımsal istatistikleri yapılarak Türkiye’ye yapılan göçlerdeki yeri ve göçmenlerin il tercihlerinde Türkiye’de yaşayan Balkan doğumlu nüfus arasındaki ilişki ortaya konulmuştur. Ayrıca göçmenlerin il tercihlerinin ve Türkiye’de yaşayan Balkan doğumlu nüfusun günümüzdeki mekânsal ilişkisini ortaya çıkarmak için küresel Moran’s I ve yerel Moran’s I (LISA) teknikleri uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda Balkan ülkeleri kaynaklı göçlerin zamansal seyrinde dalgalanmaların meydana geldiği, Türkiye’ye yapılan göç hareketleri içerisinde düşük orana sahip oldukları, tarihi ve kültürel geçmişin göç gönderen ülkelerin sıralamasında etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca göçmenlerin tercih ettikleri illerde ve Türkiye’de yaşayan Balkan doğumlu nüfusun mekânsal olarak kümelendiği ve göçmenlerin il tercihleri ile bu nüfus arasında güçlü ve pozitif anlamda bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası göç, Balkanlar, mekânsal otokorelasyon

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilke ve standartlara uyulduğu beyan edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için herhangi bir finansal destek almadıklarını beyan etmiştir.

The Position of Balkan Countries in Migrations to Türkiye and the Spatial Distribution of the Balkan-Born Population in Türkiye

Öz

This study aims to analyze the position of Balkan countries in international migration movements targeting Türkiye and the distribution of the Balkan-born population residing in Türkiye. In line with this objective, the study sought answers to the following questions: What is the position of Balkan countries in international migrations targeting Türkiye? Is there a spatial relationship between the preferences related to provinces and the distribution of the Balkan-born population living in Türkiye? In this context, the time period of the study was determined to be 2016–2022. In the study prepared using a quantitative research design, descriptive and inferential statistics of migration movements from Balkan countries have been conducted. This analysis aims to reveal the place of Balkan countries in migrations towards Türkiye and establish the relationship between the preferences of immigrants for specific provinces and the Balkan-born population residing in Türkiye. Furthermore, to reveal the spatial relationship between the immigrants’ provincial preferences and the current distribution of the Balkan-born population in Türkiye, global Moran’s I and local Moran’s I (LISA) techniques have been applied. As a result of the analyses, fluctuations were observed in the temporal trend of migrations originating from Balkan countries; migrations from Balkan countries constitute a low proportion of the overall migration movements to Türkiye, and the historical and cultural background plays a significant role in the rankings of countries sending immigrants. Furthermore, it was concluded that the Balkan-born population living in Türkiye and the immigrants residing in the provinces they prefer are spatially clustered and that there is a strong and positive relationship between the provincial preferences of immigrants and this population.

Anahtar Kelimeler

International migration, the Balkans, spatial autocorrelation

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2017). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Anselin, L. (1995). Local indicators of spatial association-LISA. Geographical Analysis. 27(2), 93-115. https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1995.tb00338.x
• Bartram, D., Poros, M. V., & Monforte, P. (2017). Göç meselesinde temel kavramlar (I. Atabeyoğlu Tuncay, Çev.). Hece Yayınları. (Orijinal çalışmanın yayınlanma tarihi 2014 )
• Bermudez, A. (2016). Internatioanl migration, transnational politics and conflict, The gendered experiences ef Colombian migrants in Europe. Palgrave Macmillan.
• Carter, J. C. (2019). Introduction to human geography using Arcgis online. Esri Press.
• Castles, S., & Miller, M. J. (1998). The age of migration international population movements in the modern world (2nd ed.). Macmillan Press LTD.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 17, 67-91. https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23522/250638
• Çubukçu, K. M. (2020). Planlamada ve coğrafyada temel istatistik ve mekânsal istatistik. Nobel.
• Dall’erba, S. (2009). Exploratory spatial data analysis. In R. Kitchen & N. Thrift (Eds.), International Encyclopedia of Human Geography (pp. 683-690). Elsevier.
• Demirci, K. (2023). İlişkiler ağı (network) kuramı. İçinde Y. Özkaya, V. Erat, K. Demirci & A. Duran (Ed.). Göç Ansiklopedisi (ss. 186-187). Nobel.
• Demirel, E. T. (2018). Nicel Araştırma Tasarımı. İçinde Şebnem Aslan (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Nicel, Nitel ve Karma Tasarımlar İçin Bir Rehber (ss. 105-117 ). Eğitim Yayınevi.
• Deniz, A., Özgür, E. M. (2010). Rusya’dan Türkiye’ye ulusaşırı göç: Antalya’daki Rus göçmenler. Ege Coğrafya Dergisi, 19(1). 13-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4873/66899
• Eşim, İ. (2020). Balkanlardan Anadolu’ya yönelik göçlerin mekânsal etkileri (Bursa’daki Bulgaristan göçmenleri örneği) (Yayın No. 636661) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Eyüpoğlu, B. B. (2015). Sosyal bilimlerde mekânsal istatistik ve coğrafi bilgi sistemleri: Kuramdan uygulama (Yayın No. 392218) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Geray, C. (1962). Türkiye’den ve Türkiye’ye göçler ve göçmenlerin iskânı (1923-1961). Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Enstitüsü.
• Getis, A. (2010). Spatial autocorrelation. In M. M. Fischer & A. Getis (Eds.), Handbook of Applied Spatial Analysis: Software Tools, Methods and Applications (pp. 255-278). Springer.
• Goodchild, M. F., & Janelle, D. G. (2004). Thinking spatially in the social sciences. In M. F. Goodchild & D. G. Janelle (Eds.) Spatially Integrated Social Science (pp. 3-17). Oxford University Press.
• Grekousis, G. (2020). Spatial analysis methods and practice describe-expolore-explain through GIS. Cambridge University Press.
• İçduygu, A., Erder, S., & Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin uluslararası göç politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere. MİReKoç Proje Raporları 1/2014 TÜBİTAK 1001_106K291.
• Kirişci, K. (2007). Turkey: A country of transition from emigration to immigration. Mediterranean Politics, 12(1), pp. 91-97. https://doi.org/10.1080/13629390601136871
• Lloyd, C. (2011). Local models for spatial analysis. CRC Press.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A. P., & Taylor, E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466.
• Mutluer, M. (2003). Uluslararası göçler ve Türkiye kuramsal ve ampirik bir alan araştırması –Denizli/Tavas-. Çantay Kitapevi.
• Nagel, C., & Boyle, P. (2020). Migration. In A. Kobayashi (Eds.), Enclopedia of Human Geography (pp. 81-88). Elsevier.
• Neuman, L. W. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi. (Orijinal çalışmanın yayımlanma tarihi 2019).
• Özgür, E. M., & Aydın, O. (2011). Türkiye’de evlilik göçünün mekânsal veri analizi teknikleriyle değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1), 29-40. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000116
• Özlem, K. (2017). 2001 sonrası dönemde Bulgaristan’dan Avrupa Birliği ülkelerine Türk göçlerinin analizi. Karadeniz Araştırmaları, 14(55), 169-188. https://dergipark.org.tr/tr/pub/karadearas/issue/68461/1070003
• Rey, V., & Groza, O. (2009). Balkans. In R. Kitchen & N. Thrift (Eds.), International Encyclopedia of Human Geography (pp. 265-272). Elsevier.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS), İllere ve Doğum Ülkesine Göre Yurt Dışı Doğumlu Nüfus. Verilere 27.10.2023 tarihinde TÜİK’e e-posta gönderilerek erişilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Uluslararası Göç İstatistikleri (2016-2022). Verilere 27.10.2023 tarihinde TÜİK’e e-posta gönderilerek erişilmiştir.
• Wickramasinghe, A. A. I. N., Wimalaratana, W. (2016). International migration and migration theories. Social Affairs: A Journal for the Social Sciences, 1(5), 13-32.
• Yakar, M. (2012). Türkiye’de iç göçlerin ilçelere göre mekânsal analizi: 1995-2000 dönem. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 741-768.
• Yakar, M. (2013). Türkiye’de yurtdışı doğumlu nüfusun gelişimi ve dağılışı. International Journal of Human Sciences, 10(1), 494-523. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/2393
• Yakar, M. (2021). Türkiye’ye göçün değişen zamansal ve mekânsal örüntüleri. Ege Coğrafya Dergisi, 30(1), 1-30. https://doi.org/10.51800/ecd.848106
• Yakar, M., Südaş, İ. (2019). Türkiye’de yabancı nüfusun yeni coğrafyaları. Ege Coğrafya Dergisi, 28(2), 129-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/50833/610174
• Yakar, M., Temurçin, K. (2013). Yurtdışından Türkiye’ye kim, nereye göç ediyor? Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(1), 217-231. https://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/rt/context/427/0/245
• Yıldırım, H. (2020). Bulgaristan göçmenlerinin Çorum’da iskânı (1938). Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 9(1), 199-229. https://doi.org/10.30903/Balkan.746560
• Yıldız, İ. (2018). Türkiye’ye uluslararası göçler ve Türkiye’nin göç politikası, Kırmızı Çatı.
• Yiğit, A. (2015). Balkan Yarımadası’nın beşeri coğrafya özellikleri ve Türk ve/veya Müslüman nüfus varlığı. Yeni Türkiye, 66, 943-971.
• Zaman, S. (2023). Nüfus Coğrafyası. İçinde Ü. Bekdemir (Ed.), Genel Beşeri Coğrafya (ss. 1-105), PEGEM Akademi.