The Examination of the Perception of Public Finance Department Students Through Metaphor Analysis Method

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 3, 617 - 635, 25.12.2024

Simla Güzel , Özge Alev Sönmez Çalış

https://doi.org/10.37093/ijsi.1489634

Öz

Since taxes are the state’s primary source of income, voluntary compliance by taxpayers is crucial for efficient public services and reduced tax collection costs. Many economic and social factors are effective in ensuring voluntary tax compliance of taxpayers. However, as the perspective on tax compliance has changed over time, it has become essential to understand individuals’ mental processes and implement policies accordingly. In this study, the metaphor analysis method, which provides insights into how individuals perceive concepts, was employed to examine the perspectives of students studying in the Department of Public Finance at Tekirdağ Namık Kemal University’s Faculty of Economics and Administrative Sciences. An open-ended statement, “Tax is like... because...,” was posed to the students, and their views on taxation were analyzed. The MAXQDA program was used for analysis. According to the responses, 63 metaphors were identified from 128 statements, and these metaphors were divided into six conceptual categories. The category with the highest number of metaphors related to taxes in terms of vital values, while the category with the fewest metaphors pertained to taxes in terms of services.

Anahtar Kelimeler

Tax Perception, Public Finance Department Students, Metaphor Analysis

Etik Beyan

For this study, an application was made to the Tekirdağ Namık Kemal University Social and Human Sciences Scientific Research and Publication Ethics Committee, and the ethics committee's approval was obtained (decision date: March 23, 2023, decision no. 284507).

Maliye Bölümü Öğrencilerinin Vergi Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yolu İle İncelenmesi

Öz

Devletin en önemli gelir türü olan vergilerin mükellefler tarafından gönüllü uyum sağlanarak ödenmesi vergi maliyetlerini düşürerek kamu hizmetlerinde etkinlik sağlanması açısından önem taşımaktadır. Mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunun sağlanmasında ekonomik ve sosyal pek çok faktör etkili olmaktadır. Ancak vergiye uyuma olan bakışın zaman içerisinde değişmesiyle, bireylerin zihinsel süreçlerini anlayarak buna yönelik politikalar uygulanması önem kazanmıştır. Bu çalışmada bireylerin kavramları nasıl algıladıklarına ilişkin fikir veren metafor analiz yöntemi ile Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümünde eğitim gören öğrencilere “Vergi…. gibidir. Çünkü ...” şeklinde açık uçlu bir ifade yöneltilmiş ve öğrencilerin vergiye bakış açıları incelenmiştir. Analizde MAXQDA programı kullanılmıştır. Verilen cevaplara göre 128 ifadeden 63 metafor belirlenmiş ve bu metaforlar altı kavramsal kategoriye ayrılmıştır. Metafor sayısının en fazla olduğu kategori “yaşamsal değerler bakımından vergi”; en az olduğu kategori ise “hizmet bakımından vergi” olarak gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Algısı, Maliye Bölümü Öğrencileri, Metafor Analizi

Etik Beyan

Bu araştırma için Tekirdağ Namık Kemal üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’na başvuru yapılarak çalışmanın etik kurul onayı alınmıştır (Karar tarihi: 23/03/2023, Karar no: 284507).

Kaynakça

• Akbelen, Z., Bayram Arlı, N., Leba, R., & Aydemir, M. (2021). Sosyal normlar ve dağıtım adaleti algısının vergi uyumu üzerindeki etkileri. International Journal of Social Inquiry, 14(1), 1-25. https://doi.org/10.37093/ijsi.950440
• Aktan, C.C., Dileyici, D., & Vural, İ.Y. (2006), Vergileme ekonomisi ve vergileme psikolojisi. Seçkin Yayıncılık.
• Alabede, J. O., Zainol Affrin, Z. B., & Idris, K. M. (2011). Tax service quality and compliance behaviour in Nigeria: Do taxpayer’s financial condition and risk preference play any moderating role? European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 2011(35), 90-108.
• Alm, J., Sanchez, I., & De Juan, A. (1995). Economic and noneconomic factors in tax compliance. Kyklos, 48(1), 1-18. https://doi.org/10.1111/j.1467-6435.1995.tb02312.x
• Antwi, S. K., Inusah, A. M., & Hamza, K. (2015). The effect of demographic characteristics of small and medium entrepreneurs on tax compliance in the tamale metropolis, Ghana. International journal of Economics, Commerce and Management, 3(3), 1-20.
• Avcı, M., Taşdemir, Y., & Kılıç, Ö. (2022). İslam ekonomisinde vergi uyumu: Dünya değerler araştırmasından bulgular. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 8(1), 33-72. https://doi.org/10.54863/jief.1006142
• Baeli, J. (2021). Analysis of tax compliance based on psychological factors and tax administration. AKADEMIK: Jurnal Mahasiswa Ekonomi & Bisnis, 1(3), 87-94. https://doi.org/10.37481/jmeb.v1i3.238l
• Baş, G. & Kıvılcım, Z. S. (2019). Perceptions of students on central system examinations in Turkey: A metaphor analysis study. Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 1-29. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.8m
• Benk, S., Budak, T., & Cakmak, A. (2012). Tax professionals’ perceptions of tax fairness: Survey evidence in Turkey. International Journal of Business and Social Science, 3(2), 112–117. https://doi.org/10.30845/ijbss
• Bin-Nashwan, S. A., Al-Hamedi, A. M., Marimuthu, M., & Al-Harethi, A. R. (2020). Study on system fairness dimensions and tax compliance in the Middle East context. Problems and Perspectives in Management, 18(1), 181-191. http://dx.doi.org/10.21511/ppm
• Cechovsky, N. (2018). The importance of tax knowledge for tax compliance: A study on the tax literacy of vocational business students. In C. Nägele & B. E. Stalder (Eds.), Trends in vocational education and training research. Proceedings of the European Conference on Educational Research (ECER). Vocational Education and Training Network (VETNET) (pp. 113– 121). https://doi.org/10.5281/zenodo.1319646
• Christian, C. W. (1994). Voluntary compliance with the individual income tax: results from the 1988 TCMP study. The IRS Research Bulletin, 1500(9-94), 35-42.
• Collins, J. H., & Plumlee, R. D. (1991). The taxpayers labor and reporting decision – the effect of audit schemes. Accounting Review, 66(3), 559-576.
• Cuccia, A. D. (1994). The economics of tax compliance: What do we know and where do we go? Journal of Accounting Literature, 13, 81-116.
• Cummings, R. G., Martinez-Vazquez, J., McKee, M., & Torgler, B. (2009). Tax morale affects tax compliance: Evidence from surveys and an artefactual field experiment. Journal of Economic Behavior & Organization, 70(3), 447-457. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2008.02.010
• Cural, M., Pekkaya, M., & Albayrak, E. C. (2018). Vergi bilinci ve vergiye bakış açıları: Zonguldak’taki SMMM’ler üzerine bir uygulama. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(22), 46-64.
• Çam, M. O., & Mutlu Satıl, E. (2021). Nitel araştırma ve ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliğinin felsefi boyutu ve karakteristik özellikleri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4(3), 436-441. https://doi.org/10.38108/ouhcd.881762
• Çelikkaya A., & Gürbüz, H. (2008). Mükelleflerin vergiye karşı tutum ve davranışlarını etkileyen çeşitli değişkenler arasındaki ilişkinin analizi. Sosyoekonomi, 8(8), 23-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21068/226833
• Çetin Gerger, G., Bakar, F., & Gerçek, A. (2016). Türkiye’de mali müşavirlerin mükellef haklarına ve gelir idaresine bakışını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Sosyoekonomi, 24(29), 45-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/24710/261339
• Çetin, G., & Gökbunar, R. (2010). Mükellef haklarına vergi idaresi çalışanlarının bakışı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(1), 23-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13692/165710
• Çevik, S. (2012). Mükellefin devlet ve toplumla etkileşimi, bireysel normlar ve vergi ahlakı. Maliye Dergisi, 163, 258-289. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/163-15.pdf
• Dąbrowska, A. (2022). Tempus est pecunia or Tempus est valorem? Conception of Time in the Mentality of a Modern Pole. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Philologiae, 40(2), 173-194. http://dx.doi.org/10.17951/ff.2022.40.2.73-194
• Demirtaş Aydoğan, S. (2017). Vergi psikolojisinin temelleri ve vergiye karşı davranışları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2017(3), 14-22. https://ibaness.org/bnejss/2017_03_special_issue/02_Demirtas_1.pdf
• Didinmez, İ., & Seçilmiş, E. (2018). İdare-mükellef ilişkilerinin vergi uyumu üzerine etkileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 105-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/basbed/issue/38801/811937
• Durham, Y., Manly, T. S., & Ritsema, C. (2014). The effects of income source, context, and income level on tax compliance decisions in a dynamic experiment. Journal of Economic Psychology, 40, 220-233. https://doi.org/10.1016/j.joep.2012.09.012
• Feld, L. P., & Frey, B. S. (2002). Trust breeds trust: How taxpayers are treated. Economics of governance, 3, 87-99. https://doi.org/10.1007/s101010100032
• Gencel, U. (2015). Türkiye’de vergiye bakış metaforik bir analiz. Ekin yayınevi.
• Gobena, L. B., & Van Dijke, M. (2016). Power, justice, and trust: A moderated mediation analysis of tax compliance among Ethiopian business owners. Journal of Economic Psychology, 52, 24-37. https://doi.org/10.1016/j.joep.2015.11.004
• Güzel, S. A., Özer, G., & Özcan, M. (2019). The effect of the variables of tax justice perception and trust in government on tax compliance: The case of Turkey. Journal of behavioral and experimental economics, 78, 80-86. https://doi.org/10.1016/j.socec.2018.12.006
• Hartmann, A. J., Gangl, K., Kasper, M., Kirchler, E., Kocher, M. G., Mueller, M., & Sonntag, A. (2022). The economic crisis during the COVID-19 pandemic has a negative effect on tax compliance: Results from a scenario study in Austria. Journal of Economic Psychology, 93, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.joep.2022.102572
• Hofmann, E., Voracek, M., Bock, C., & Kirchler, E. (2017). Tax compliance across sociodemographic categories: Meta-analyses of survey studies in 111 countries. Journal of Economic Psychology, 62, 63-71. https://doi.org/10.1016/j.joep.2017.06.005
• Hwang, S., & Nagac, K. (2021). Religiosity and tax compliance: Evidence from US counties. Applied Economics, 53(47), 5477-5489. https://doi.org/10.1080/00036846.2021.1923638
• James, S., & Alley, C. (2002). Tax compliance, self-assessment and tax administration. University of Exeter. http://hdl.handle.net/10036/47458
• Karaca, C., Oktay, S., & Yemez, İ. (2020). Vergi uyumunun ekonomik ve sosyo-kültürel belirleyicileri: Sivas İli örneği. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. Sonbahar Özel Sayı, 62-73. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1275092
• Karaçam, S., & Aydın, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin teknoloji kavramına ilişkin algılarının metafor analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(2), 545-572. https://doi.org/10.21547/jss.256829
• Karlılar, S., & Kıral, G. (2018). Vergiye öğrenci bakış açısı: Çukurova üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 45-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/34948/425052
• Kasipillai, J., Aripin, N., & Amran, N. A. (2003). The influence of education on tax avoidance and tax evasion. eJournal of Tax Research, 1(2), 134-146.
• Kirchler, E., Hoelzl, E. & Wahl, I. (2008). Enforced versus voluntary compliance: The “slippery slope” framework. Journal of Economic Psychology, 29(2), 210-225. https://doi:10.1016/j.joep.2007.05.004
• Kitapcı, İ. (2016). Bilişsel psikolojinin vergi uyumuna etkisi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 53(611), 57-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fpeyd/issue/48036/607495
• Kitapçı, İ. (2015). Vergi Etiği Vergi Psikolojisi “Verginin Sosyo-Psikolojik Teorisi” (3. bs). Seçkin Yayıncılık.
• Korlu, R. K., Çetinkaya, Ö., & Gerçek, A. (2016). Yerel vergi bilincinin faktör analizi ile değerlendirilmesi: Bursa örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 443-465. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/660903
• Kornhauser, M. E. (2007). Normative and cognitive aspects of tax compliance: Literature review and recommendations for the IRS regarding individual taxpayers. Florida Tax Review, 8(6), 138-180.
• Kurt, H. S. (2022). Optisyenlik bölümü öğrencilerinin bir teknik gezi sonrası deneyimleri: MTA Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi ve Enerji Parkı örneği. Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 4(1), 17-33. https://doi.org/10.51637/jimuseumed.1168810
• Kwok, B. Y. S., & Yip, R. W. Y. (2018). Is tax education good or evil for boosting tax compliance? Evidence from Hong Kong. Asian Economic Journal, 32(4), 359-386. https://doi.org/10.1111/asej.12163
• Linawati, L., & Putra, R. E. (2023). Young generation tax compliance as candidates potential taxpayers. Jurnal Scientia, 12(04), 1068-1075. https://doi.org/10.58471/scientia.v12i04.2081
• Mamun, A. A., Entebang, H., Mansor, S. A., Yasser, Q. R., & Nathan, T. M. (2014). The impact of demographic factors on tax compliance attitude and behavior in Malaysia. Faculty of Business Papers.
• Marandu, E. E., Mbekomize, C. J., & Ifezue, A. N. (2015). Determinants of tax compliance: A review of factors and conceptualizations. International Journal of Economics and Finance, 7(9), 207-218. https://doi.org/10.5539/ijef.v7n9p207
• Mas’ud, A., Aliyu, A. A., & Gambo, E.-M. J. (2014). Tax rate and tax compliance in Africa. European Journal of Accounting Auditing and Finance Research, 2(3), 22-30. https://www.eajournals.org/wp-content/uploads/TAX-RATE-AND-TAX-COMPLIANCE-IN-AFRICA1.pdf
• Masari, N. M. G., & Suartana, I. W. (2019). Effect of tax knowledge, service quality, tax examination, and technology of compliance regional tax mandatory. International Research Journal of Management, IT and Social Sciences, 6(5), 175-183. https://doi.org/10.21744/irjmis.v6n5.722
• Modugu, K. P., & Anyaduba, J. O. (2014). Impact of tax audit on tax compliance in Nigeria. International Journal of Business and Social Science, 5(9), 207-215.
• Muehlbacher, S., Kirchler, E., Hoelzl, E., Ashby, J., Berti, C., Job, J., & Waldherr, K. (2008). Hard-earned income and tax compliance: A survey in eight nations. European Psychologist, 13(4), 298-304. https://doi.org/10.1027/1016-9040.13.4.298
• Olsen, J., Kasper, M., Enachescu, J., Benk, S., Budak, T., & Kirchler, E. (2018). Emotions and tax compliance among small business owners: An experimental survey. International Review of Law and Economics, 56, 42–52. https://doi.org/10.1016/j.irle.2018.05.004
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G., & Çiçek, S. (2007). Vergi bilinci üzerine bir inceleme: üniversite öğrencileri üzerinde yapılan anketin bulguları. Maliye Dergisi, 153, 102-122. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/omurbek_cicek_cicek.pdf
• Özdemir, P. (2015). Vergi kültürü ve göstergeleri: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 175-188.
• Paleka, H., Karanović, G., & Štambuk, A. (2023). The direct and moderating effect of sociodemographic variables on tax compliance behaviour. South East European Journal of Economics and Business, 18(2), 34-48. https://doi.org/10.2478/jeb-2023-0017
• Palil, M. R., Hamid, M. A., & Hanafiah, M. H. (2013). Taxpayers compliance hehaviour: Economic factors approach. Jurnal Pengurusan, 38, 75-85
• Park, C. G., & Hyun, J. K. (2003). Examining the determinants of tax compliance by experimental data: A case of Korea. Journal of Policy Modeling, 25(8), 673-684. https://doi.org/10.1016/S0161-8938(03)00075-9
• Pauch, D. (2023). Tax knowledge and tax perception by students at the University of Szczecin. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 47(1), 121-133. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.2910
• Remali, A. M., Jalil, A., Satar, A. N. S. A., Mamad, F. N. A., Abidin, N. F. Z., & Zainuddin, S. Z. (2018). Tax knowledge, tax penalty and tax rate on tax compliance among small medium enterprise in Selangor. Global Business & Management Research, 10(3), 12-23.
• Richardson, G. (2008). The relationship between culture and tax evasion across countries: Additional evidence and extensions. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 17(2), 67-78. http://dx.doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2008.07.002
• Sağbaş, İ., & Başoğlu, A. (2005). İlköğretim çağındaki öğrencilerin vergileri algılaması: Afyonkarahisar ili örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 123-144. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/19072
• Sağlam, M. (2013). Vergi algısı ve vergi bilinci üzerine bir araştırma: İktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinde vergi algısı ve bilinci. Sosyoekonomi, 19(19), 315-334. https://doi.org/10.17233/se.64180
• Sağlam, M., & Aytaç, D. (2015). Vergi mükelleflerinin vergi denetimi algıları: Çorum örneği. Sosyoekonomi, 23(25), 127-147. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21085/227031
• Selen, U., & Akbelen, Z. (2021). Türkiye’de gümrük müşavirlerinin tek pencere sistemi uygulamalarına yönelik algı ve tutumlarının vergi uyumuna etkisi. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 8(26), 64-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumrukticaretdergisi/issue/67425/1019151
• Serim, N. (2015). Gönüllü vergi uyumunu arttırmada kamu otoritesinin düzenleyici rolünün ve mükellef çevresinin önemi: Sıralı probit model yaklaşımı. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 141-156. https://doi.org/10.5578/jeas.9714
• Subramaniam, M., Vaicondam, Y., Nadarajan, D., & Leng, Y. L. (2020). Sociology of individual voluntary tax compliance. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(1), 907-917. https://doi.org/10.37200/V24I1/9503
• Susuawu, D., Ofori-Boateng, K., & Amoh, J. K. (2020). Does service quality influence tax compliance behaviour of SMEs? A new perspective from Ghana. International Journal of Economics and Financial Issues, 10(6), 50-56. https://doi.org/10.32479/ijefi.10554
• Tanzi, V. (1980). Inflationary expectations, economic activity, taxes, and interest rates. The American Economic Review, 70(1), 12-21.
• Taytak, M. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinde vergi bilincinin tespiti: Ampirik bir araştırma. Maliye Dergisi, 158, 496-512. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/26.Mustafa.TAYTAK.pdf
• Teyyare, E., & Kumbaşlı, E. (2016). Vergi bilinci ve vergi ahlakının gelişmesinde maliye bölümü eğitiminin rolü. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 1-29. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455401
• Torgler, B. (2007). Tax compliance and tax morale: A theoretical and empirical analysis. Edward Elgar.
• Torgler, B., & Schneider, F. (2004). Attitudes towards paying taxes in Austria: An empirical analysis (CREMA Working Paper, No. 2004-27). Center for Research in Economics, Management and the Arts (CREMA). https://hdl.handle.net/10419/214313
• Torgler, B., & Schneider, F. (2007). What shapes attitudes toward paying taxes? evidence from multicultural European countries. Social Science Quarterly, 88(2), 443–470. https://doi.org/10.1111/j.1540-6237.2007.00466.x
• Tosuner, M., & Demir, İ. C. (2009). Vergi ahlâkının sosyal ve kültürel belirleyenleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-15. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20831/223133
• Üyümez, M. E. (2017). Sosyal normlar ve vergi uyumu. Vergi Raporu, 208, 9-20. https://vergiraporu.com.tr/upImage/org/SOSYAL%20NORMLAR%20ve%20VERG%C4%B0%20UYUMU.pdf
• Van Dijke, M., & Verboon, P. (2010). Trust in authorities as a boundary condition to procedural fairness effects on tax compliance. Journal of Economic Psychology, 31(1), 80-91. https://doi.org/10.1016/j.joep.2009.10.005
• Yeniçeri, H., & Çevik, S. (2014). Sosyal ve politik etkileşim, bireysel değerler ve vergi ahlâkı arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeli ile test edilmesi. Amme İdaresi Dergisi, 47(3), 69-90.
• Yeşilyurt, Ş. (2015). Vergi bilincinin vergi ahlakı üzerindeki etkisi: Maliye ve ilahiyat bölümü öğrencileri örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 36-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19578/208864
• Yurdadoğ, V., Gökbunar, R., & Tunçay, B. (2016). Vergi uyumunu belirleyen faktörlere genel bir bakış. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 805-816. https://doi.org/10.18657/yonveek.281968
• Yusoff, Y. H., Isahak, M. S., Hashim, M. R., Khan, N. I., & Zuberi, I. (2022). The influence of perception and tax knowledge on non-compliance in indirect tax among public universities student. Environment-Behaviour Proceedings Journal, 7(21), 145-150. https://doi.org/10.21834/ebpj.v7i21.3747