Bilim ve Sanat Merkezlerindeki (BİLSEM) öğretmenlerin yöneticilerinin liderlik yeterlilikleri, kurum etkililiği ve kurum kültürüne yönelik algılarının, çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi

Yıl 2018, , 110 - 137, 01.01.2018

Ferdi Kılıç , Salih Paşa Memişoğlu

https://doi.org/10.24289/ijsser.338212

Öz

2016 yılında Türkiye’deki 72 BİLSEM de 364 öğretmene; “Okul
Yöneticilerinin Liderlik Yeterliliklerini Değerlendirme Ölçeği”, “Okul
Etkililiği Ölçeği” ve Okul Kültürü Ölçeği uygulanmıştır. Öğretmenlerin
yöneticilerinin liderlik yeterliliklerine ilişkin algılarının “Çok yeterli”,
kurum etkililiğine ilişkin algılarının; “Pek çok” ve “Çok”, kurum kültürüne
ilişkin algılarının ise “Tamamen katılıyorum” düzeyinde olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin;
yöneticilerinin liderlik yeterlilikleri ve kurum etkililiğine ilişkin algıları
ile öğretmenlerin mesleki kıdem, BİLSEM’e atanma şekli, yöneticilerinin
BİLSEM’e atanma şekli değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmasına
rağmen, cinsiyet ve öğrenim durumu değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar
bulunamamıştır. Öğretmenlerin; kurum kültürüne ilişkin algıları ile öğretmenlerin
BİLSEM’e atanma şekli ve yöneticilerinin BİLSEM’e atanma şekli değişkenleri
arasında anlamlı farklılıklar bulunmasına rağmen, cinsiyet, mesleki kıdem ve
öğrenim durumu değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar bulunamamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli, Liderlik, Etkililik, Kültür

Investigations of the perceptions of teachers in Science and Art Centers (SAC) to the leadership competencies of administrators' institutional effectiveness, institutional culture in terms of various variables

Öz

"School Administrators' Leadership
Qualification Scale", "School Effectiveness Scale" and School
Culture Scale were applied to 364 teachers in 72 SAC in Turkey in 2016. It has
been found that the perceptions of the teachers', administrators regarding the
subordinate dimensions of leadership competencies are "Very
adequate". It was observed that teachers found their institutions effective
at perceptions of teachers about sub-dimensions of institutional effectiveness;
"many" levels in the safe and regular environment subdimension, open
school mission and goals, high expectations, learning opportunities and
development monitoring, and "very" level in school family
relationships and instructional leadership subdimensions. The perceptions of
teachers about the sub-dimensions of corporate culture were found to be at the
level of "I fully agree". Although there were significant differences
between the perceptions of the teachers' administrators' leadership
competencies and institutional effectiveness the variables of the teachers'
occupational seniority status, the way they were assigned to SAC, and the way
administrators were assigned to SAC, there was no significant difference
between the gender and educational status variables. There were no significant
differences between gender status, vocational seniority status, and education
status variables, although there were significant differences between the
perceptions of teachers about institutional culture and the way in which teachers were assigned to SAC and
administrators were assigned to SAC.

Anahtar Kelimeler

Specially Talented, Leadership, Effectiveness, Culture

Kaynakça

• Akan, D.(2007). Değişim sürecinde ilköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri: Erzurum ili örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversite-si. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Aksoy, Ş. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin yeterlilikleri ile eğitim-öğretim süreci arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Alganer, Ç.Ü. (2000). Örgütlerin kuruluş dönemlerinde örgüt kültürü oluşturmaları sırasında karşılaştıkları sorunlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Arpaguş, A.U. (2011). Okul kültürünün öğretmen davranışlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Arslan, H., Satıcı, A., Kuru, M. (2007). Resmi ve Özel ilköğretim okullarının kültür ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 51, 371-394.
• Asar, Ç. (2014). İlkokul yöneticilerinin yeterliliklerine ve iletişim becerilerine ilişkin yönetici ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
• Aybek, B., Titiz, H. ve Gümüşay, T. (2014). İlkokul müdürlerinin etkili liderlik düzeyleri-ne ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (4), 33.
• Balcı, A (2002). Etkili okul geliştirme-kuram uygulama ve araştırma. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Balcı, İ.(2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin mesleki yeterlilikleri ve Bilimsel çalışmalardan yararlanma düzeyleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Barın, A. (1999). Yeni liderlik anlayışı. Exucutive Excellence Dergisi. 2,(27).
• Başaran, İ. E (1982). Örgütsel davranışın yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitime giriş. Ankara:.Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi Ankara:. Yargıcı Matbaası.
• Ccsso-Council of Chief State School Officers. (1996). Interstate school leaderism licensure consortium: standards for school leaders. Boston: Author.
• Çakar, U. ve Arbak, Y.(2003), Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir Mi? Yöneticiler Üzerinde Örnek Bir Çalışma. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18, (2), 83- 98.
• Çobanoğlu, F. (2008). İlköğretim Okullarında örgütsel kimlik ve örgütsel etkililik (Denizli ili Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, V. (1993) Eğitim yönetiminde örgütsel kültür ve önemi. Verimlilik Dergisi, 1, 15-27. Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetim. 2.Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2006). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 121-136.
• Demirkesen, H. (2013). İlkokul yöneticilerinin liderlik yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Uşak İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Edmonds, R. (1979). Effective school for the urban poor. Educational Leadership.
• Erdoğan, İ. (1975). Kültürün yönetim fonksiyonlarının uygulanmasına etkisi ve faktör ana-lizi yöntemi ile bir araştırma. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Yayını.
• Ergin,K.H ve Köse,N.(2008). Zekâ türüne göre çocuk eğitimi. İstanbul: Hepsi Çocuk Yayınevi.
• George, D. ve Mallery, P. (2003). Reliability analysis. spss for Windows, step by step: a simple guide and reference, 14th edition. Boston: Allyn&Bacon, 222-232.
• Genç, A.M. (2016) Üstün yetenekli bireylere yönelik eğitim uygulamaları. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3,(3), 49-66.
• Hoy, W., K., Miskel ve Cecil G.( 2012). Educational administration: theory, research, and practice. New York.
• Himmetoğlu, B. (2014). İlkokullardaki öğretmen görüşlerine göre okul kültürü ile yöneticilerin çatışma yönetimi stilleri arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kaya, Y.K. (1996), Eğitim yönetimi. Ankara: Bilim Yayınları.
• Leithwood, K. A., & Montgomery, D. J. (1982). The Role of the elementary school principal in program improvement . Review Of Educational Research, 52 (3), 309-339.
• McEvan, Elaine K. (1994). Seven steps to effective instructional leaders-hip.USA:Scholastıc Inc.
• Özkan, Y. (2014). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okulların etkililik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mevlana Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Pehlivan, İ. (2001). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Scheerens, J. ve Stoel W., (1988), Development of Theories of School Effectiveness. Annual Meeting of American Educational Research Association, , 1-28.
• Schein, E. H.(1991). Organizational culture and leadership. San Francisco.
• Stringfield, S., Teddlie, C. (1988). A Time to summerize: the luisiane school effectiveness study. Educational Leadership, 46, (2), 43–9.
• Şişman, M. (1996). Etkili okul yönetimi araştırma raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Şirin, M. R., Kulaksızoğlu, A. ve Bilgili, A. E. (2004). Politika ve strateji belirleme raporu, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Tabachnick, B. G. ve Fidel, L. S. (2013). Using Mulivariate Statistics. Pearson.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2016).09 Aralık 2016 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_11/04101233_yonerge.pdf sitesinden alınmıştır.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.(2010). 09 Aralık 2016 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/digeryaziler/Bilim_Sanat_Merkezleri_Ic_Denetim_Ra.pdf sitesinden alınmıştır.
• Yazıcı, O. (2014). Ortaokul yöneticilerinin girişimcilik yeterlilik düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2006). İlköğretim okul yöneticilerinin okul yönetiminde etkilik hakkındaki görüşleri ile ilgili nitel bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39 (2), 125–150.
• Yurttakal, S. (2007).İlköğretim öğretmenlerinin okullarını örgüt kültürü açısından algılamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü,Denizli.