Enflasyon-nispi fiyat değişkenliği ilişkisi: Türkiye örneği

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 3, 740 - 757, 01.07.2015

Nebiye Yamak Fatma Kolcu

https://doi.org/10.24289/ijsser.279153

Öz

Bu çalışmada 2003-2014 dönemi için Türkiye’de enflasyon oranı ile nispi fiyat değişkenliği arasındaki ilişki hem harcama hem de bölge bazında ayrı ayrı test edilmiştir. Bu amaçla öncelikle, 31 harcama grubunun 26 TR bölgesindeki aylık tüketici fiyat endekslerinden yaralanılarak her bir harcama grubu ve bölgeye ilişkin enflasyon ve nispi fiyat değişkenlik ölçütleri hesaplanmıştır. Daha sonra iki değişken arasındaki ilişkinin yönü ve derecesini belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Ardından 31 harcama grubu ve 26 bölgenin her biri için ayrı ayrı oluşturulan ikili değişkenlerin vektör otoregresyon (VAR) modeli çerçevesinde Granger nedensellik testi, varyans ayrıştırması ve etki tepki analizleri yapılmıştır. Harcama bazında yapılan analiz sonuçları, bazı harcama grupları için herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilmemiş olmakla birlikte genellikle iki değişken arasında çift yönlü ya da enflasyondan nispi fiyat değişkenliğine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermiştir. Bölge bazında yapılan test sonuçları ise harcama gruplarından farklı olarak birçok bölgede nedenselliğin yönünün nispi fiyat değişkenliğinden enflasyona doğru olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Nispi fiyatlar, Nispi fiyat değişkenliği, VAR, Granger nedensellik

Inflation-relative price variability relationship: The case of Turkey

Öz

In this study, the relationship between inflation and relative price variability was separately investigated on the basis of both expenditure and sub-region in Turkey, for the period of 2003-2014. For this purpose, first, inflation rate and relative price variability of each expenditure group and sub-region were calculated by using monthly consumer price index of 31 expenditure groups in 26 TR regions. Later, correlation analysis was performed to determine the direction and the degree of the relationship between the two variables. Later, the binary variables which were separately generated for each 26 regions and for 31 expenditure groups were subjected to Granger causality test, variance decomposition and impulse-response analysis within the framework of the vector autoregressive (VAR) model. The results of the analysis for expenditure groups have shown that there is usually a bi-directional or unidirectional causality from inflation to relative price variability. The results based on regional data have shown that the direction of the causality generally runs from relative price variability to inflation.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Relative prices, Relative PRICE VARIABILITY, VAR, Granger causality