Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Yapılmış Mekânı Algılama Becerisi Konulu Deneysel Çalışmalar Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2021

Fatma Zuhal Erol , Erdal Akpınar

Öz

Mekânı algılama becerisi, yeni sosyal bilgiler öğretim programında yer alan en önemli becerilerden biridir. Bu çalışmanın amacı, bu beceriyle ilgili sosyal bilgiler öğretimi alanında Türkiye’de yapılan deneysel çalışmaların karakteristik özelliklerini ortaya koymaktır. Bu kapsamda öncelikli olarak konuyla ilgili alan yazında yer alan akademik nitelikli çalışmalar taranmıştır. Dergi Park, Ulusal Tez Merkezi, TrDizin ve Google veri tabanlarında, belirlenen kriterlere uygun on bir araştırma tespit edilmiştir. Bunlardan üçü özgün araştırma makalesi, altısı yüksek lisans veya doktora tezlerinden üretilmiş makale, ikisi ise yüksek lisans tezidir. Söz konusu araştırmalara ait derlenen metinler incelenmiş, sınıflandırılmış ve analiz edilmiştir. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulguları beş ayrı tema altında gruplandırılmış ve yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekânı algılama becerisi, Öğretim teknolojileri, Sosyal bilgiler eğitimi, İçerik analizi

A Review On Experimental Studies On The Ability To Perceive Space Carried Out In The Field Of Social Studies Education

Öz

Kaynakça

• Ablak, S. ve Aksoy, B. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Mekânı Algılama Becerisine İlişkin Öğrenci Algılarının İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(11), 1-32.
• Akbaş, Y., ve Sönmez, F. (2019). Coğrafi Bilgi Sistemlerine (CBS) Dayalı Sosyal Bilgiler Öğretiminin 6. Sınıf Öğrencilerinin Mekânsal Düşünme Becerilerine Etkisi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (40), 40-58.
• Akengi̇n, H. ve Ayaydın, Y. (2017). Mekânı Algılama ve Zihin Haritalarının Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (36) , 48-56.
• Aktürk, V., Yazıcı, H. ve Bulut, R. (2013). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 1-17.
• Ana Britannica, İstanbul, Ana Yayıncılık, 1993, cilt 22, s. 215.
• Aydoğan, O. ve Karabağ, G.(2020). Eğitsel Bilgisayar Oyunu ile Desteklenmiş Tarih Öğretiminin Öğrencilerin Mekânı Algılama ve Kronolojik Düşünme Becerilerine Etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS) , 4 (1) , 106-130.
• Baduroğlu, H. (2018). Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Mekânı Algılama Becerisi Bakımından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Baloğlu Uğurlu, N. ve Aladağ, E. (2015). Mekânsal Düşünmenin Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Yeri Ve Öğretmenlerin Bu Beceri Hakkındaki Görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 32 (Temmuz), 22-42.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education (6th Edition). New York: Routledge.
• Çelikkaya, T. (2011). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Becerilerin Kazandırılma Düzeyi: Öğretmen Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 969-990.
• Çepni̇, O, Kılcan, B, Palaz, T. (2019). Sosyal Bilgiler Taslak Programının (2017) Akademisyen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 522-547.
• Çoban, O. ve Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Öğrenme Alanı, Kazanım, Kavram, Değer ve Beceri Boyutları Açısından Karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505.
• Güler,E. (2010). Bazı Sosyo-Ekonomik ve Coğrafi Faktörlerin İlköğretim Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Mekân Algısına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan, 2.
• Köşker, N. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Mekânsal Biliş Yeterliliklerine İlişkin Düşünceleri. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 4(3), 161-173.
• Kuzey, M. ve Değirmenci, Y. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Harita ve Yön Okuryazarlığına İlişkin Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 48 (223), 207-230. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/48112/609097
• MEB (2005a) İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4-5.sınıflar).Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB. (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7.sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (Taslak Basım). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Erişim: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155, 05.10.2020.
• Merç, A. (2011). Sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliğinde eğitim gören öğrencilerin mekân bilişi ve harita okuma becerisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde 6. Sınıf Öğrencilerinin Mekânsal Biliş Becerilerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Safi, H. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Mekânı Algılama Becerisinin Geliştirilmesi Hakkında Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tümertekin, E. ve Özgüç N. (2004). Beşeri Coğrafya: İnsan-Kültür- Mekân. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Tuan, Y. F. (2003). Space and Place. (3rd Edition). University of Minnesota Press.
• Turan, R. (2018). 2017 İlkokul ve Ortaokul Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 295-328.
• Ünlü, M. ve Yıldırım, S . (2017). Coğrafya Dersi Öğretim Programına Bir Coğrafi Beceri Önerisi: Mekânsal Düşünme Becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (35) , 13-20. DOI: 10.14781/mcd.291018
• Üztemur, S., Dinç, E., ve Acun, İ. (2018). Müzeler ve tarihi mekânlarda uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 294-324.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.