Üniversite Öğrencilerinin Sürdürülebilir Çevre Eğitimi ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 35 - 49, 30.06.2021

Kadir Yıldız Pınar Güzel Gürbüz Melike Esentaş Tolga Beşikçi İlker Balıkçı

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin sürdürülebilir çevre eğitimi ve çevre sorunlarına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel tarama modeliyle tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Manisa Celal Bayar Üniversitesi Şehzadeler kampüsünde yer alan Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinden kolayda örneklem yoluyla araştırmaya dahil edilen 342 gönüllü öğrenci katılmıştır. Araştırmada “Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Tutum Ölçeği” (SÇETÖ) ve “Çevre sorunlarına Yönelik Tutum ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçları kadın öğrencilerin Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Ölçeği, sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik gönüllülük ile sürdürülebilir çevre eğitiminde tasarruflu tüketim alt boyutlarına ilişkin tutumlarının erkeklerden yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca korelasyon analiz sonuçları incelendiğinde Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeği toplam puan ile Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Ölçeği alt boyutlarından sürdürülebilir çevreye yönelik bilinçlilik (r=480); sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik gönüllülük (r=441); sürdürülebilir çevre eğitiminde tutumluluk (r=535); sürdürülebilir çevre eğitiminde duyarlılık (r=525) ve sürdürülebilir çevre eğitiminde tasarruflu tüketim (r=545) arasında pozitif yönde orta düzeyde; çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeği toplam puan ile sürdürülebilir çevre eğitimi ölçeği alt boyutlarından sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik olumsuz düşünceler (r=505) arasında ise negatif yönde orta düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak bireylerin Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Tutumları ile Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum düzeyleri arasında bir ilişkinin olduğu ifade edilebilir. İki ölçek arasındaki simbiyotik ilişki bireylerin çevre sorunlarına karşı eğitim almaları gerekliliğini ortaya koymaktadır.  

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, sıfır atık, çevre sorunları, doğa eğitimi, kampüs

Destekleyen Kurum

Manisa Celal Bayar Üniversitesi

Proje Numarası

2020-008

Teşekkür

Bu proje Manisa Celal Bayar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2020/008 proje numarası ile desteklenmiştir. Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi’ne desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Analysis of the Relation between Sustainable Environmental Education of University Students and Their Attitude towards Environmental Problems

Öz

In this study, it is aimed to examine the relationship between the sustainable environmental education of university students and their attitudes towards environmental problems. The research was designed with a descriptive and correlational scanning model from quantitative research methods. The sample of the study consisted of 342 volunteer students from the Faculty of Sports Sciences located on the Şehzadeler campus of Manisa Celal Bayar University, who were included in the study via convenience sampling. "Sustainable Environmental Education Attitude Scale" (SEEAS) and "Attitude towards Environmental Issues scale" were used in the research. The results of the research show that female students have higher attitudes towards sustainable environmental education, volunteering for sustainable environmental education and efficient consumption in sustainable environmental education subscales than males. In addition, when the correlation analysis results are examined, there is a moderate positive correlation between Attitude towards Environmental Problems Scale total score and awareness of the sustainable environment (r=480), volunteering for sustainable environmental education (r=441), frugality in sustainable environmental education (r=535), sensitivity in sustainable environmental education (r=525) and efficient consumption in sustainable environmental education (r=545) subscales of Sustainable Environment Education Attitudes Scale; as well as, there is a moderate negative correlation between Attitude towards Environmental Problems Scale total score and negative thoughts for sustainable environmental education (r=505) subscale of Sustainable Environment Education Attitudes Scale. As a result, it can be stated that there is a relationship between the attitudes of individuals towards sustainable environmental education and their attitudes towards environmental problems. The symbiotic relationship between the two scales demonstrates the need for individuals to be educated about environmental problems.

Anahtar Kelimeler

Environmental education, zero waste, environmental problems, Environmental education, zero waste, environmental problems, outdoor education, campus

Proje Numarası

2020-008

Kaynakça

• Afacan, Ö. ve Demirci Güler, M.P. (2011). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ağı Günerhan, S. ve Günerhan, H. (2016). Türkiye için sürdürülebilir üniversite modeli. Mühendis ve Makina, 57(682), 54-62.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. (Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Atıl, A., Gülgün B. ve Yörük, İ. (2005) Sürdürülebilir kentler ve peyzaj mimarlığı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2),215-226.
• Caner, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarında sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik tutumları. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Curran, T. & Williams, I.D. (2012). A zero waste vision for industrial networks in Europe. Journal of Hazardous Materials, 207-208, 3-7. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2011.07.122
• Çelebi, M. (2002). Doğa etkinliklerinin, liderlik becerilerinin ortaya çıkarılmasındaki rolü. (Doktora Tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çevik, S. (1999). Çevre konularına genel bir bakış. Tüketici Bülteni. Ankara: TSE Yayınları.
• Daştan, T. (2007). Türkiye’deki çevre sorunlarına karşı biyoloji öğretmenlerinin bakış açılarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dinç, S.C. (2006). Doğa sporları etkinliklerine ilişkin liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. (Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Ekici, S. ve Çolakoğlu, T. (2005). Farklı yaş grubu gençlerin gençlik ve spor genel müdürlüğü gençlik kamplarından yararlanma düzeylerinin karşılaştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 145-156.
• Erçevik, B. ve Önal, F. (2011). Üniversite kampüs sistemlerinde sosyal mekân kullanımları. Megaron, 6(3),151-161.
• Erol, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Eryılmaz, Ç. ve Kıran, Ö. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre algısı: Sinop Üniversitesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(61), 186-199.
• Gallagher J., Wheeler C., Mcdonough M. & Namfa B. (2000) Sustainable Environmental Education for a Sustainable Environment: Lessons from Thailand for other Nations. In: Belkin S. (eds) Environmental Challenges. Dordrecht: Springer.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Boston: Pearson.
• Geray, C. (1997). Çevre için eğitim. İnsan, çevre ve Toplum. (İkinci Baskı). Keleş, R. (Ed.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Gladwin, T., Kennely, J. & Krause, S. T. 1995. Shifting paradigms for sustainable development: Implications for management theory and research. Academy of Management Review, 20(4), 874-907.
• Gürseler, G. (1992). Dikkat dünya tektir. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Güven, E. (2013). Çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının tutumlarının belirlenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 33(2), 411-430.
• Jorgenson, S.N., Stephens, J.N. & White, B. (2019). Environmental education in transition: a critical review of recent research on climate change and energy education. The Journal of Environmental Education, 50(3), 160-171.
• Kayalı, H. (2010). Sosyal bilgiler, Türkçe ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 258-268.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Koçak, F. ve Balcı, V. (2010). Doğada yapılan sportif etkinliklerde çevresel sürdürülebilirlik. Ankara Üniversitesi Çevre bilimleri Dergisi, 2(2), 213-222.
• Latta, A. (2007 ). Environmental citizenship. Altematives Journal, 33(1), 18-19.
• Larijani, M. & Yeshodhara, K. (2008). An empirical study of environmental attitude among higher primary school teachers of India and Iran. Journal of Human Ecology, 24(3), 195-200.
• Mcilraith, A.M. (2000). Effects of a leisure education program on adjustment to disability of persons with spinal cord ınjury. (Master's Thesis). Manitoba, Winnipeg: University of Manitoba Faculty of Physical Education and Recreation Studies.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 74(1),23–24. https://doi.org/10.1080/00098655.2000.11478633.
• Nazlıoğlu, M.D. (1991). Çevre duyarlılığı ve eğitim. Anatolia, Aylık Turizm, Çevre ve Kültür Dergisi, 2(19-20), 6-7.
• Nemli, E. (2007). Sürdürülebilir gelişme: Ekonomi ile çevre arasındaki denge. İstanbul: Kalder-Çevre Uzmanlık Grubu.
• Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 333-352.
• Önal, H., Kaya, N. ve Çalışkan, T. (2019). Çevre eğitiminde sıfır atık politikası ve mevcut ders kitaplarındaki görünümü. Millî Eğitim Dergisi, 48 (221), 123-140.
• Ömürbek, V., Erk, Ç. ve Herek, S. (2019). Üniversitelerde atık yönetimi uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 124-161.
• Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunları algılarındaki değişimin incelenmesi: Kocaeli örneği. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 146-160.
• Pisani, J. (2006). Sustaniable Development-Historical Roots of Concept. Environmental Sciences, 3(2), 83-86.
• Priest, S. & Gass, A.M. (1997). Effective leadership in adventure programming. USA: Human Kinetics.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2010). Student teachers’ attitudes towards environmental problems and their level of environmental knowledge. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 129-141.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston: Pearson.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89-103.
• Tikka, P. M., Kuitunen, M. T. & Tynys, S. M. (2000). Effects of educational background on students' attitudes, activity levels, and knowledge concerning the environment. Journal of Environmental Education, 31(3), 12-19.
• Türkiye Çevre Atlası, (2004). T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Ünal, S., Mançuhan, E. ve Sayar, A. (2001). Çevre bilinci, bilgisi ve eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
• Yurt, Ö., Cevher Kalburan, N. & Kandır, A. (2010). Investigation of the environmental attitudes of the early childhood teacher candidates. ProcediaSocial and Behavioural Sciences, 2(2), 4977-4984.