Antrenör Sporcu İlişkisinin Sporcu Tükenmişliğine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 63 - 75, 30.12.2024

Yunus Emre Büyükbasmacı

https://doi.org/10.55376/ijtsep.1590008

Öz

Bu çalışmanın amacı, antrenör ile sporcu ilişkisinin sporcu tükenmişliğine olan etkisini incelemektir. Çalışmada veri toplama aracı olarak, “Sporcu Tükenmişlik Ölçeği" ile "Antrenör-Sporcu İlişkisi Envanteri" kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemleri olasılıksız örneklem seçim tekniklerinden "Amaçsal Örnekleme" yöntemiyle belirlenmiştir. Anketler bir antrenör eşliğinde sporculara gerekli süreler verilerek gerçekleştirilmiş, uygulama aşaması görüntüleri alınmıştır. Araştırmaya toplam 227 sporcu katılmıştır. Veriler SPSS programı ile çözümlenmiştir. Verilerin analizinde "normallik testi" gerçekleştirildikten sonra elde edilen sonuçlara göre; "tanımlayıcı istatistik" "korelasyon" ve "regresyon" analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma öncesinde kurulan H0 ve H1 hipotezi test edilmiştir. Araştırma sonucunda antrenör sporcu ilişkisi puanları ile sporcu tükenmişlik puanları arasında olumsuz yönde yüksek düzeyde bir ilişki belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antrenör, Sporcu, İletişim, Tükenmişlik

Kaynakça

• Ağduman, F. (2018). Antrenör sporcu ilişkisi ve kişilik özelliklerinin kış sporlarında motivasyona etkisi. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
• Alper, Y. (1998). Voleybolda antrenör-sporcu ilişkisi ve voleybolcuların müsabaka öncesi kaygı düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Altıntaş, A., Kazak Çetinkalp, Z. ve Aşçı, H. (2012). Antrenör-sporcu ilişkisinin değerlendirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe Journal of Sport Sciences, 23 (3), 119–128.
• Altıntaş, A., Kelecek, S. ve Aşçı, F. H. (2013). Elit sporcularda durumsal güdülenme ve optimal performans duygu durumu arasındaki ilişki. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(4).
• Arıbaş, S. (2022). Hentbolcularda sporcu kimliğinin oluşmasında antrenör-sporcu ilişkisinin etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Bıkçın Çetiner, H. (2021). Taekwondo sporcularının sporda zihinsel dayanıklılık düzeyinin antrenör-sporcu ilişkisine olan etkisinde temel psikolojik ihtiyaçların aracılık rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bicalho C. C. F. ve Costa V. T. (2018). Burnout in elite athletes: A systematic review. Cuad Psicol del Deport, 18(1): 89–102.
• Büyükbasmacı, Y. E. (2023). Uygulamalı egzersiz ve spor psikolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cairney, J., Clark, H. J., Kwan, M. Y., Bruner, M. ve Tamminen, K. (2018). Measuring sport experiences in children and youth to better understand the impact of sport on health and positive youth development: designing a brief measure for population health surveys. BMC Public Health, 18(1), 446.
• Chen L. H. ve Kee Y. H. (2008). Gratitude and adolescent athletes’ well-being. Soc Indic Res, 89, (2): 361–73.
• Cox, R. H. (2007). Sport psychology: Concepts and applications (Eds). McGraw-Hill Higher Education. 430.
• Cremades, J. G., Wated, G. ve Wiggins, M. S. (2011). Multiplicative measurements of a trait anxiety scale as predictors of burnout. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 15(3), 220-233.
• Çalışkan, G. (2001). Liderlik açısından antrenör davranışlarının sporcu performansı üzerine etkisinin değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Demirci, S. (2020). 14-17 yaş arası sporcularda antrenör-sporcu ilişkisi kalitesinin ahlaki karar alma ve saldırgan davranışları belirlemedeki rolü. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dinçer, U. (2020). Spor Bilimlerinde Öğrenim Gören Lisans Öğrencilerinin Macera Davranışı Arama ve Akademik Başarılarının İncelenmesi. International Journal of Mountaineering and Climbing, 2020, 3(2), 53-63.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Pearson.
• Gönen, M. (2019). Antrenör-sporcu ilişkisinin sporcuların durumluk kaygı, öfke ve öznel iyi oluş düzeylerine etkisi: taekwondo ve korumalı futbol örneği. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Güzel, İ. İ. (2008). Amatör sporcuların antrenörlerinden beklentileri üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hanin Y. L. (2012). Emotions in sport: current issues and perspectives. In: Handbook of Sport Psycholog, 31-58. Henschen, K. P. Horvat, M. ve Roswal, G. (1992). Psychological profiles of the United States wheelchair basketball team. IJSP, 23(2): 128-137.
• Jowett, S. ve Cockerill, I. M. (2003). Olympic medallists’ perspective of the althlete coach relationship. Psychology of Sport and Exercise, 4(4), 313-331.
• Jowett, S. ve Ntoumanis, N. (2004). The coach–athlete relationship questionnaire (CART‐Q): Development and initial validation. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 14 (4), 245-257.
• Kablan Yıldırım, N. (2022). Sporcular tarafından algılanan antrenör davranışlarının ve antrenör sporcu ilişkisinin zihinsel dayanıklılık üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Karayel, E. (2022). Antrenör – sporcu ilişkisinin takım direnci üzerine etkisinde dönüşümcü liderliğin rolü (profesyonel futbolcular üzerine bir uygulama). (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Çanakkale.
• Kayabaşı, A. (2023). Bireysel sporcularda optimal performans duygu durumu ile zihinsel dayanıklılık arasındaki ilişkide antrenör sporcu ilişkisinin aracı rolü (Tr 63 bölgesinde bir uygulama). (Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kahramanmaraş.
• Kayğusuz T. (2022). Profesyonel voleybolcularda antrenör davranışlarının sporcuların zihinsel dayanıklılıkları üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Gedik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kelecek, S., Kara, F. M. Kazak Çetinkalp, Z. ve Aşçı, F. H. (2016). Sporcu tükenmişlik ölçeği”nin Türkçe uyarlaması. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 27 (4), 149–161.
• Madigan, D. J., Gustafsson, H., Smith, A., Raedeke, T. ve Hill, A.P. (2018). The bases expert statement on burnout in sport. British Association of Sport and Exercise Sciences, (68), 6-7.
• Peláez, S., Aulls, M. W., Rossi, A. ve Bacon, S. L. (2013). The coach as a contributor to the socio-moral context: A literature review. Psychology Research, 3(3), 113-128.
• Raedeke, T. D. ve Smith, A. L. (2001). Development and preliminary validation of an athlete burnout measure. Journal of Sport and Exercise Psychology, 23, 281–306.
• Raedeke, T. D. ve Smith, A. L. (2004). Coping resources and athlete burnout: An examination of stress mediated and moderation hypotheses. J Sport Exerc Psychol, 26(4).
• Rutten, E. A., Stams, G. J. J., Biesta, G. J., Schuengel, C., Dirks, E. ve Hoeksma, J. B. (2007). The contribution of organized youth sport to antisocial and prosocial behavior in adolescent athletes. Journal of Youth And Adolescence, 36 (3), 255-264.
• Weinberg, R. S. ve Gould, D. (2015). Spor ve egzersiz psikolojisinin temelleri. Nobel Akademik Yayıncılık. Yıldız, A. B. (2021). Futbolcularda duygusal zekânın atletik zihinsel enerjiye etkisinde antrenör – sporcu ilişkisinin aracılık rolü. (Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.