The Geography of The Tribe of Bamsi Beyrek, Son of Kam Böri

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 295 - 339, 29.08.2025

Dursun Can Eyüboğlu

https://doi.org/10.59305/ijvuts.1696341

Öz

The Dede Korkut Epics, Korkutology is a wide field that includes copies, variants, manuscripts, compilations, books, articles, theses, reports, writings; and is related to many branches of science such as history, archaeology, geography, linguistics, literature, folklore, ethnography, anthropology, paleography, psychology, sociology. When we look at the people mentioned in Dede Korkut, their characteristics, society, animals and plants, living things, nature, food and drinks, clothing, language, culture, art, economy, social relations, beliefs, traditions and customs, we see, whether clearly or indistinctly, the geography of Central Asia, the wider Eurasia. The geography of Dede Korkut includes the Tanri Mountains, the shores of Sirderya-Talas-Cu-İli, the Caspian-Aral-Balkas-Baikal lakes, the Altays-Otuken, the vast geography extending from the Black Sea-Caucasus-Caspian to the Gobi-Yellow River. The third epic in the Book of Dede Korkut is The Tribe of Bamsi Beyrek, son of Kam Bori. The subject of the epic is a young man who shows heroism and gets a name, gets married, is captured, someone wanting his wife, the hero is saved, returns to his home, country, and lives a happy life with his family, wife. This epic is one of the epics in which many people’s names are mentioned in Dede Korkut. The protagonist of the epic is Bamsi Beyrek. There are two main geographical layers in The Tribe of Bamsi Beyrek, son of Kam Bori, in terms of historical-geographical-literary-cultural aspects: Lower Geography and Upper Geography. The existence of a Turkmenistan variant of the epic called Bamsim Birek and numerous narration variants, the variant Alpamis that is widely spread in Central Asia and many variants derived from the epic such as Kozi Korpes-Bayan Sulu, Asik Garip, Sahsenem-Garip, Boz Oglan-Yusuf Ahmet, Sayatli Hemra, Sah Kasim, Dengiboz, many place names in the epic indicate that the epic belongs to a history older than the 10th-11th centuries when the Oghuzs were in Central Asia, before their migration to the west of the Caspian Sea, to Anatolia-Azerbaijan. The various motifs of the epic, its variants that are recorded in sources and living, related oral culture products are seen in a wide geography. This epic is one of the epics in which many place names are mentioned in Dede Korkut. The geography of the epic is clear. It is the geography of the Western Gokturks. In this geography, there are Aladaglar, Karadaglar/Karacuk, Turkistan, Demirkapi, Garcistan, Amuderya, Bayburd Hisari/Baybovurt Kalesi. Rum Eli/Istanbul, Tana Sazi are also mentioned in the epic. In The Tribe of Bamsi Beyrek, son of Kam Bori, the place names Aladag, Amit Suyu, Avnik Kalasi, Bam Bam Depe, Bayburd Hisari, Demirkapi, Dis Oguz/Tas Oguz, Gurcistan, Ic Oguz, Istanbul, Karadag/Karacuk, Oguz/Oguz Eli, Rum/Rum Eli, Tana Sazi, Turkistan are mentioned. In this study, the geography of Kam Bori’nin Oglu Bamsi Beyrek Boyu in Dede Korkut was examined. It has been concluded that the geography mentioned in the narrative covers a wide area and is related to the Central Asian/Eurasian geography.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut , Bamsi Beyrek , Banu Cicek , Epic , Geography

Kam Böri'nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu'nun Coğrafyası

Öz

Dede Korkut Destanları, Korkut bilimi, içerisinde nüshalar, varyantlar, yazmalar, derlemeler, kitaplar, makaleler, tezler, bildiriler, yazılar olan; tarih, arkeoloji, coğrafya, dil bilimi, edebiyat, halk bilimi, etnografya, antropoloji, paleografya, psikoloji, sosyoloji gibi birçok bilim dalıyla ilişkili geniş bir alandır. Dede Korkut’ta geçen kişilere, özelliklerine, topluma, hayvan ve bitkilere, canlılara, doğaya, yiyecek-içeceklere, giyim-kuşama, dile, kültüre, sanata, ekonomiye, sosyal ilişkilere, inanışlara, gelenek-göreneklere bakıldığında belirli veya belirsiz olarak temelde Orta Asya, geniş Avrasya coğrafyası görülmektedir. Dede Korkut coğrafyası, Tanrı Dağları, Sirderya-Talas-Çu-İli kıyıları, Hazar-Aral-Balkaş-Baykal gölleri, Altaylar-Ötüken, Karadeniz’den-Kafkasya’dan-Hazar’dan Gobi’ye-Sarı Irmak’a uzanan geniş coğrafyayı içermektedir. Dede Korkut Kitabı’ndaki üçüncü boy Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’dur. Boyun konusu, bir gencin kahramanlık gösterip ad alması, evlenmesi, tutsak düşmesi, başkasının eşine talip olması, kahramanın kurtulup evine, yurduna dönmesi, ailesiyle, eşiyle mutlu bir hayat sürmesidir. Bu boy Dede Korkut’ta çok kişinin adının geçtiği boylardan biridir. Boyun başkahramanı Bamsı Beyrek’tir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nda tarihî-coğrafi-edebî-kültürel olarak başlıca iki coğrafi tabaka bulunmaktadır: Alt Coğrafya ve Üst Coğrafya. Boyun Bamsım Birek adlı bir Türkmenistan varyantının ve çok sayıda rivayet varyantının olması, Orta Asya’da geniş yayılım gösteren varyantı Alpamış ve destandan türemiş Kozı Körpeş-Bayan Sulu, Âşık Garip, Şahsenem-Garip, Boz Oğlan-Yusuf Ahmet, Sayatlı Hemra, Şah Kasım, Dengiboz gibi birçok varyantının olması, boyda geçen birçok yer adı, boyun Oğuzların Hazar’ın batısına, Anadolu-Azerbaycan’a göçlerinden önceye, Orta Asya’da bulundukları 10-11. yüzyıllardan daha eski bir tarihe ait olduğunu göstermektedir. Destanın çeşitli motifleri, kaynaklara geçen ve yaşayan varyantları, ilişkili sözlü kültür ürünleri geniş bir coğrafyada görülmektedir. Bu boy Dede Korkut’ta çok yer adının geçtiği boylardan biridir. Boydaki coğrafya açıktır. Batı Göktürk coğrafyasıdır. Bu coğrafyada Aladağlar, Karadağlar/Karacuk, Türkistan, Demirkapı, Garcistan, Amuderya, Bayburd Hisarı/Baybövürt Kalesi yer almaktadır. Boyda ayrıca Rum Eli/İstanbul’dan, Tana Sazı’ndan bahsedilmiştir. Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nda Aladağ, Amıt Suyu, Avnik Kalası, Bam Bam Depe, Bayburd Hisarı, Demirkapı, Dış Oğuz/Taş Oğuz, Gürcistan, İç Oğuz, İstanbul, Karadağ/Karacuk, Oğuz/Oğuz Eli, Rum/Rum Eli, Tana Sazı, Türkistan yer adları geçmektedir. Bu çalışmada Dede Korkut’taki Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun coğrafyası incelenmiştir. Anlatıda geçen coğrafyanın çok geniş bir alanı kapsadığı, Orta Asya/Avrasya coğrafyasıyla ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut , Bamsı Beyrek , Banu Çiçek , Destan , Coğrafya

Kaynakça

• Aça, M. (2011). “İki Sır İki Kahraman: Uşun Koca Oğlu Segrek ile Kozı Körpeş”, Millî Folklor, S. 90, s. 26-36.
• Agacanov, S. G. (2015). Oğuzlar. Çev. Ekber N. Necef ve Ahmet Annaberdiyev. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Akar, A. (2019). Bir Milli Kültür Değeri Olarak Dede Korkut Oğuznâmeleri. Nefes, (35), 76-83.
• Akkoyun Koç, T. (2020). Dede Korkut Hikâyelerinde Söylem Çözümlemesi ve Kültürel Kimliğin Öğretimi. Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Alptekin, A. B. (2000). “Bamsı Beyrek Hikâyesinin Motif Yapısı”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Ankara, 19-21 Ekim 1999) Bildirileri, haz. Alev Kahya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: AKM Yayınları. s. 35-48.
• Artun, E. (2015). “Dede Korkut Hikâyelerinde Eski Türk Kültürü Kodlarının İzleri”, Düşünce Hayatımızda ve Kültürümüzde Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu (Bayburt, 21-22 Mayıs 2015) Tebliğler, edit. Fatih Yalçın ve Kürşad Kara. Bayburt: Bayburt Üniversitesi Yayınları. s. 25-32.
• Ata Yıldız, N. (2015). Türk Dünyası Destancılık Geleneği ve Destanlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Avezov, M. (1997). “Kozı Körpeş-Bayan Sulu”, akt. Zeyneş İsmail, Ahmet Güngör, Bilig, S. 5, s. 93-106.
• Aydemir, A. (2010). “Dede Korkut Oğuzları’ndaki Kam Oğullarına Dair”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 189, s. 185-204.
• Bahar, H. (1994). “Türkistan’ın Coğrafi Konumu ve İlkçağ Kaynaklarına Göre Tarihi”, Selçuk Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 1, s. 233-244.
• Barthold, V. V. (1990). Moğol İstilâsına Kadar Türkistan. Haz. Hakkı Dursun Yıldız. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Barthold, V. V. (2004). Orta Asya Türk Tarihi -Dersleri-. Ankara: Çağlar Yayınları.
• Baski, I. (2007). “Demirkapılar (Temir Qapïg, Vaskapu, Dömörkapu)”, Turkish Studies, C. 2, S. 2, s. 73-88.
• Bayat, F. (2016). Mitten Tarihe, Sözden Yazıya Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Boratav, P. N. (1958). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Tarihi Olaylar ve Kitabın Telif Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, C. XIII, S. 48, s. 31-62.
• Boratav, P. N. (2015). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Buharalı, E. (2011). Demir Kapı - Iron Gate. Türk Yurdu, 31 (288), 28-30.
• Bulduk, Ü. (1997). Dede Korkut Destanları’nda Ortak Kültür Unsuru Olarak Yaşatılan Coğrafya. Türkiye Günlüğü, Türk Dünyası özel sayısı I, yıl 3, sayı 15, s. 466-470.
• Bulduk, Ü. (2020). “Dede Korkut’ta Geçen Oğuz Elleri”, Uluslararası Dede Korkut’un İzinde/Sözünde Çalıştayı (Bayburt 22 Temmuz 2019) Bildiriler Kitabı, ed. Üçler Bulduk ve Selma Köseoğlu. Bayburt: KUDAKA. s. 11-18.
• Cemşidov, Ş. A. (1990). Kitab-ı Dede Korkud. Akt. Üçler Bulduk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Cemşidov, Ş. A. (1995). Kitabi-Dәdәm Qorqud, Əla Lisane-Tayifeyi-Oğuzan. Bakı: Göytürk.
• Cemşidov, Ş. (2004). “Dede Qorqud Kitabı”nda Coğrafi Mühit, Dede Qorqud Dünyası. Meqaleler. Bakı: “Önder Neşriyyat”. s. 109-124.
• Çetinkaya, G. (2013). Dede Korkut Hikâyelerinde Sembol Olarak Meydan. Milli Folklor, (98), 73-86.
• Çetinkaya, G. (2015). Dede Korkut Hikâyeleri’nde Semboller. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Duymaz, A. (1999). “Kanturalı Boyundaki Bazı Motif ve Unsurlar Üzerine”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 8, 360-386.
• Ebülgazi Bahadır Han (1974). Türklerin Soy Kütüğü (Şecere-i Terakime). Haz. Muharrem Ergin. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser Serisi.
• Ekici, M. (2019). Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar Ve 13. Boy, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi, Orijinal Metin (Tıpkıbasım), Transkripsiyon, Aktarma. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Elibeyzade, E. (1999). Kitabi Dede Korkud. Bakı: Azerbaycan Tercüme Merkezi.
• Emeksiz, A. (2016). Dede Korkut’un Paltosu. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ercilasun, A. B. (2000). “Dede Korkut’taki Olayların Zamanı”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Ankara, 19-21 Ekim 1999) Bildirileri, haz. Alev Kahya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: AKM Yayınları. s. 157-160.
• Ercilasun, A. B. (2002). “Salur Kazan Kimdir?”, Millî Folklor, S. 56, s. 22-33.
• Ercilasun, A. B. (2004). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Erdem, M. (1998). Dede Korkut Türkmenistan Varyantları. Doktora tezi. Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, M. (2005). “Dede Korkut Destanlarının Türkmenistan Varyantının Yazma Nüshalarla İlişkisi Üzerine”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, S. 4 (Aralık 2005), s. 158-188.
• Ergin, M. (1989). Dede Korkut Kitabı I. / Giriş - Metin - Faksimile. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Ergun, M. (1995). Bamsı Beyrek ile Alpamış Destanının Coğrafyası, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 40 (1992), 75-80.
• Esin, E. (1976). “Fârâbî’yi Yetiştiren Kengeres Türk Muhitinin Kültür ve Sanatı”, İstanbul Ü. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, C. VI, S. 3-4, s. 81-139.
• Esin, E. (1991). “Amuderya”, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 3, s. 98-99.
• Eyüboğlu, D. C. (2019). Korkut. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Eyüboğlu, D. C. (2022). Dede Korkut’taki Salur Kazan Üzerine Bir Değerlendirme. Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 6(1), 87-145.
• Eyüboğlu, D. C. (2022b). Dede Korkut’taki Bayındır Han Üzerine Bir Değerlendirme. Anasay, (22), 275-315.
• Eyüboğlu, D. C. (2022c). Dede Korkut’taki Bamsı Beyrek. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 6 (21), 163-182.
• Eyüboğlu, D. C. (2023). Dede Korkut’taki Demirkapı. Düşünce Dünyasında Türkiz, 14 (66), 77-119.
• Eyüboğlu, D. C. (2023b). Dede Korkut’taki Aladağ. Anasay, (26), 39-63.
• Eyüboğlu, D. C. (2023c). Dede Korkut’taki Bayburd Hisarı. Kafdağı, 8 (2), 152-183.
• Eyüboğlu, D. C. (2023d). Dede Korkut’taki Gürcistan. Doğu Araştırmaları, 2 (28), 81-108.
• Eyüboğlu, D. C. (2023e). Dede Korkut’taki Türkistan. Milli Kültür Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 1-28.
• Eyüboğlu, D. C. (2023f). Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun Tarihi. Kafdağı, 8 (1), 37-99.
• Eyüboğlu, D. C. (2024). Dede Korkut Destanları. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Fedakar, S. (2004). “Alpamış Destanı Ve Dede Korkut Kitabı’nda Kahramanların Ortaya Çıkışı”, Millî Folklor, S. 61, s. 134-141.
• Gökyay, O. Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müşteşarlığı Kültür Yayınları.
• Güleç, Hamdi (2015). “Dede Korkut Hikâyelerinde “Bayburt” Ve Toplum Yapısı”, Düşünce Hayatımızda ve Kültürümüzde Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu (Bayburt, 21-22 Mayıs 2015) Tebliğler, edit. Fatih Yalçın ve Kürşad Kara. Bayburt: Bayburt Üniversitesi Yayınları. s. 149-156.
• Gülensoy, T. (2004). “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek, Deli Dumrul, Salur Kazan ve Tepegöz Boylarının Anadolu Varyantları ve Dede Korkut Hikâyeleri Coğrafyasının Tespiti Sorunu”, II. Milletlerarası Dede Korkud Kollokyumu (Bakü, Azerbaycan, 21-26 Aralık 1998); Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1998/I, S. 41, TDK Yay., Ankara, 2004, s. 81-92.
• Hacıyev, T. (1999). Dede Qorqud: Dilimiz, Düşüncemiz. Bakı: Yeni Neşrler Evi, “Elm” Neşriyyatı.
• Halilov, A. (2016). “Köroğlu” ve Sibirya Türklerinin Kahramanlık Destanlarının Yapısal Benzerliği”, VI. Uluslararası Köroğlu Sempozyumu (Bolu, 10-12 Ekim 2016) “Köroğlu ve Türk Dünyası Destan Kahramanları” Bildiri Kitabı, ed. Azize Aktaş Yasa ve Faruk Öztürk. İstanbul: Kaan Matbaa. s. 51-72.
• Hüseyinoğlu, A. Ş. (1998). “Әmin Abid ve “Kitabı-Dәdә Qorqud” Haqqında”, Millî Folklor, S. 38, s. 46-51.
• İbrayev, Ş. (2000). “Ebedî Miras”, akt. Nurettin Aksu, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 15-43.
• Jirmunskiy, V. M. (1961). “Kitabı Korkud” ve Oğuz Destanı Geleneği”, çev. İsmail Kaynak, Türk Tarih Kurumu Belleten, S. 100, s. 609-629.
• Jirmunskiy, V. M. (1961b). “Sirderya Boyunda Oğuzlara Dair İzler”, çev. İsmail Kaynak, Belleten, XXV/99, s. 471-483.
• Kalenderoğlu, İ. (2011). “Türkmenistan’da Dede Korkut Hakkında Yapılan Çalışmalar”, Turkish Studies, Volume 6/1, s. 1339-1348.
• Kaya, D. (1995). “Alpamış Destanı”, 1995 Dünya Hoşgörü-Manas-Abay Yılı VII. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri ve Türk Dünyası Kültür Kurultayı (Kırıkkale 9-11. 6. 1995) Bildirileri, s. 87-93.
• Kemaloğlu, M. (2019). Dede Korkut (Destan İçre Tarih). Ankara: Raf Kitabevi.
• Kırman, Ü. (2004). Dede Korkut Anlatılarının Karşıtlıklar Kuramına Göre Çözümlemesi Ve Bu Kuramın Anlatı Öğretiminde Kullanımı. Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kırzıoğlu, M. F. (1963). “<<Dede-Korkut Oğuznâmeleri>> Arsaklıklar Devleti Oğuzları’nın Destanlarıdır”, Türk Dili, S. 139, s. 363-369.
• Konıratbayev, A. (2000). “Korkut Ata Hakkında”, akt. Dinara Düysebayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 147-182.
• Ligeti, L. (1986). Bilinmeyen İç Asya. Çev. Sadrettin Karatay. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Margulan, A. (2000). “Korkut: Efsane ve Hakikat”, akt. Banu Muhyayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 123-146.
• Moldabayeva, D. (2005). “Sır Derya” Havzasının Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi”, Bilig, S. 35, s. 1-16.
• Nısanbayev, A. (2000). “Türk Halklarının Büyük Düşünürü Korkut Ata”, akt. Dinara Düysebayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 1-13.
• Oh, E. ve Joreyev, M. (2011). “Alpamış Destanında Baysın Kelimesinden Görünen Kurt Totemi”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz (15), s. 149-157.
• Orhan (Kurulay), S. (2007). Hudûd el-Âlem’e Göre 10. Asırda Türk Boyları. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Ögel, B. (1993). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ögel, B. (1994). “Dede Korkut Kitabı’nın Eski ve Yazılı Kaynakları Hakkında (Topkapı Sarayındaki Oğuz Destanı Parçaları ile Karşılaştırma)”, I. Sovyet-Türk Kollokyumu, Bakü, 1-8 Temmuz 1988; Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1988, TDK Yay., Ankara, 1994, s. 113-128.
• Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), II. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özkan, N. (2015). “Gagavuz Kültüründe Oğuz Unsurları”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Oğuzlar / Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu (Ankara, 21-23 Mayıs 2014) Bildirileri, ed. Tufan Gündüz ve Mikail Cengiz. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. s. 455-464.
• Öztürk, A. (2012). Çağlar İçinde Türk Destanları. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Paksoy, H. B. (1985). “Alpamış ve Bamsı Beyrek: İki Ad, Bir Destan”, Türk Dili, S. 403, s. 619-622.
• Sakaoğlu, S. (1998). “Kam Püre’nüň Oğlı Bamsı Beyrek Boyı’nın Anadolu Ağızlarındaki Değişmiş Şekilleri”, Dede Korkut Kitabı / İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar (I İncelemeler-Derlemeler). Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları. s. 169-176.
• Sarıtaş, S. (2008). “Dede Korkut Hikâyeleri ve Âşık Garip Hikâyesi’nde Yer Alan Maddi Kültür Ürünleri”, Turkish Studies, Volume 3/1, s. 89-95.
• Seferli, G. (2011). “Akademisyen Hamit Araslı ve “Kitab-ı Dede Korkut”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi (Azerbaycan Özel Sayısı), S. 2011/1, s. 86-93.
• Sümer, F. (1959). “Oğuzlar’a Ait Destani Mahiyetde Eserler”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XVII/3-4, s. 359-455.
• Sümer, F. (1972). Oğuzlar / (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilatı - Destanları. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Şahin, A. (2017). Dede Korkut Hikâyeleri’nde Yapı. Yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Şahin, V. (2017). ‘Dede Korkut Hikâyeleri’nde Mekân Algısı ve Kurgusu. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 5, S. 8, s. 1-49.
• Şen, C. (2018). Dede Korkut Anlatıları’nda Büyülü Gerçekçilik. Yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Şeşen, R. (2010). İbn Fadlan Seyahatnamesi ve Ekleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Şeşen, R. (2017). İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Tekin, T. (1998). Orhon Yazıtları / Kül Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk. İstanbul: Simurg Yayınevi.
• Tezcan, S. ve Boeschoten, H. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Togan, Z. V. (1982). Oğuz Destanı. Reşideddin Oğuznamesi, Tercüme ve Tahlili. İstanbul: Enderun Yayınları.
• Üçüncü, K. (2006). Kazak Türklerinin Kahramanlık Destanı Alpamış. İstanbul: Töre Yayın.
• Yazıcı, O. (2011). “Hazaraların Menşei ile İlgili Yeni Bir Görüş”, TÜBAR, XXIX, s. 475-492.
• Yılar, Ö. (2000). “Dede Korkut Kitabındaki Bamsı Beyrek İle Anadolu’da Anlatılan Bey Böyrek Hikâyeleri Ve Masalları Üzerine Motif Bakımından Bir Karşılaştırma Denemesi”, Millî Folklor, S. 48, s. 43-47.
• Zahidoğlu, V. (2020). Dede Qorqut Kitabı’ndaki Bazı Tartışmalı Yer Adları Üzerine. Journal of Old Turkic Studies, 4 (2), 531-545.