DIŞARIDA YEMEK YEME DAVRANIŞININ NEDENLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK İZMİR İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 60 - 71, 31.10.2018

Zehra Nuray Nişancı , Yusufcan Özdoğan Filiz Eren Bölüktepe

Öz

Bu araştırmanın amacı, yiyecek-içecek sektörünün var olma nedenlerinden olan dışarıda yemek yeme
davranışının nedenlerini ve boyutlarını ortaya koymak, bireylerin restoran ve yemek tercihlerini
etkileyen faktörleri belirlemektir. Sektörde faaliyet gösteren işletmeler, bireylerin dışarıda yemek yeme
nedenlerini bilmek, restoran ve yemek seçimlerini etkileyen faktörleri göz önünde bulundurmak
zorundadırlar. Bu nedenle çalışmanın önemli olduğu ve sektöre fayda sağlayacağı düşünülmektedir.
Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmış; Mart-Haziran 2017 tarihleri arasında
gerçekleştirilen araştırmaya 279 kişi katılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, araştırma örneklemini
oluşturan tüketicilerin yarısına yakını, haftada 1-2 kez dışarıda yemek yemektedirler. Tüketicileri
dışarıda yemek yemeye yönelten ve karşılıklı etkileşen bir takım faktörlerin olduğu anlaşılmıştır.
Psikolojik faktör, durumsal faktör, itibar ve sosyalleşme faktörü olarak gruplanabilen bu faktörlerden
dışarda yemek yeme davranışı üzerinde en etkili faktör, psikolojik faktördür. Bu faktörde en yüksek yükü
“psikolojik olarak rahatlama” seçeneği almıştır. Sırasıyla diğer önemli iki faktörün, “durumsal faktör”
ile “itibar ve sosyalleşme faktörü” olduğu anlaşılmıştır. Tüm faktörler bir arada değerlendirildiğinde
tüketicileri dışarıda yemek yemeye yönelten en önemli neden, “aile ve arkadaşlar ile vakit geçirmek”tir.
Bunu sırasıyla “farklı lezzetler deneyimlemek” ve “açlığı gidermek” izlemektedir. Tüketicilerin
restoran tercihlerini etkileyen en önemli etkenler sırasıyla, “restoranın temizliği”, “yemeklerin
kalitesi” ve “çalışanların davranışı”dır. Yemek seçiminde ise tüketicilerin tercihlerini, “yemeklerin
kalite ve lezzeti” etkilemektedir. Bunu sırasıyla, “yiyeceklerin doyurucu olması” ve “yeni lezzetler
keşfetme isteği” takip etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Dışarıda yemek yeme davranışı, Yiyecek-içecek işletmeleri

A RESEARCH ABOUT CONSUMERS’EATING OUT REASONS IN THE PROVINCE OF IZMIR

Öz

The objectives of this research is to determine the reasons and different dimensions of the eating out
behavior which is the basis of existence of food and beverage industry, and to understand the factors
that affect consumers’ restaurant and food preferences. In order to survive and exist their presence in
a competitive environment, food and beverage businesses have to consider the factors that affect
consumers’ eating out reasons, restaurant and food preferences. For this reason, it is believed that this
study is important and will benefit the food and beverage industry. In order to achieve the objectives,
the research follows both conceptual and practical approach. A field research was carried out in İzmir
by contacting 279 consumers between March and July 2017. Data obtained was analyzed by means of
frequency distribution, mean and factor analysis. According to the assessment results, almost half of the
respondents reported eating out 1-2 times a week. Additionally, four factors were obtained in the factor
analysis made for consumers’ eating out reasons. These factors are defined as psychological,
situational, reputation and socialisation. Among these factors the most influential on eating
out behavior is the psychological factor. In this factor the option "psychological relaxation"obtained
the highest rate. And after it, respectively "situational" and "reputation and socialisation" factors took
place. When all factors are evaluated together, it is seen that the most important reason in consumers’
decision to eat outside is to spend time with family and friends. This is followed by “experiencing
different tastes”, “relieving hunger” respectively. Also, the most important reason in consumer
preferences of a restaurant is "restaurant cleaning" followed by “quality of food” and “behavior of
employees” reasons respectively. In addition to these, the most important reasons in consumers’ food
preferences is “food’s quality and taste”, followed by “satisfying food” and “desire to discover new
tastes” respectively. 

Anahtar Kelimeler

Behavior, Eating out, Food and Beverage Businesses, izmir

Kaynakça

• Akova, O., Çiftçi, I., Atsız, O. ve Gezegenoğlu, B. (2016). Understanding the motivational factors of dining out: a study at Fatih Kadınlar Bazaar in İstanbul, Tourismus, Cilt:11, Sayı:1, 19-36.
• Albayrak, A.N ve Erkut, G. (2010) Türkiye’de il ve bölgelerin rekabet gücü analizi, itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt:9, Sayı:2, 155-165 .
• Albayrak, A. (2014). Müşterilerin Restoran Seçimlerini Etkileyen Faktörler: İstanbul Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 25, Sayı:2, 190-201.
• Ali, J. ve Nath, T. (2013). Factors Affecting Consumers’ Eating-Out Choices in India: Implications for the Restaurant Industry, Journal of Foodservice Business Research, Cilt:16, 197–209. Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2014). Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ayaz, N. ve Sünbül, K. (2018). Restoran Müşterilerinin Beklentileri ve Gıda Güvenliğine Yönelik Tepkileri Üzerine Bir Nitel Çalışma, Journal of Tourisim and Gastronomy Studies, Cilt: 6, Sayı:1, 164-181.
• Beldona, S., Moreo, A.P., ve Mundhra, G. (2010). The role of involvement and variety-seeking in eating out behaviors, International Journal of Contemporary Hospitality management, Cilt:22, Sayı:3, 433-444.
• Bingen J., Sage J. ve Sirieix L. (2011). Consumer Coping Strategies: A Study Of Consumers Committed to Eating Local. International Journal of Consumer Studies, Cilt: 35, 410-419.
• Bhutani S., Schoeller D. A., Walsh M.C. ve Mcwıllıams C. (2018). “Frequency of Eating Out at Both Fast-Food and Sit-Down Restaurants Was Associated With High Body Mass Index in Non-Large Metropolitan Communities in Midwest”, American Journal of Health Promotion, Cilt:2, Sayı:1, 75-83.
• Bugge, B.A. ve Lavik, R. (2010). “Eating Out a Multıfaceted Activity in Contemporary Norway, Food, Culture & Society, Cilt:13, Sayı:2, 216-240.
• Dönmez, F. G., ve Bekar, A. (2016). Tüketicilerin Dışarıda Yemek Yeme Nedenlerine İlişkin Bir Değerlendirme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, 1-15.
• Güler, S. (2010). Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 26, 24-30.
• Kalyani, K. ve Sarma, M.K. Sarma (2017), “Eating out” as Life Style: Yielding to the Impulsive Temptation. SCMS Journal of Indian Management, October – December, 76-94.
• Koç, E. (2015). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım, İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Lund T. B., Kjærnes U.ve Holm L. (2017). Eating Out In Four Nordic Countries: National Patterns and Social Stratification, Appetite, Cilt:119, Sayı:2017, 23-33.
• Mendez, C.D. ve Espejo, I.G. (2017). Eating Out in Spain: Motivations, sociability and consumer context, Appetite, 119 (2017): 14-22.
• Traş, M.F. ve Şengül, S. (2017). Türkiye’de Ev Dışı Gıda Tüketiminde Kuşak Etkisi; Double Hardle Yaklaşımı, Akdeniz, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:35, 50-80.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2014). Tüketici Davranışı (5. b.). İstanbul: Mediacat.
• Özdemir, B. (2010). Dışarıda Yemek Yeme Olgusu: Kuramsal Bir Model Önerisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi,Cilt:21, Sayı:2, 218-232.
• Ünal, S. ve Erciş, A. (2006). Pazarın Satınalma Tarzlarına ve Kişisel Değerlere Göre Bölümlendirilmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:XXI, Sayı:1, 360-383.
• Yi, S., Zhao, J. ve Jong, D. (2018) Influence of price and brand image on restaurant customers’ selection attribute, Journal of Foodservice Business Research, Cilt: 21, Sayı: 2, 200-217.
• Zağralı, E. ve Akbaba, A. (2015). Turistlerin Destinasyon Seçiminde Yöresel Yemeklerin Rolü: İzmir Yarımadası’nı Ziyaret Eden Turistlerin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma, Journal of Yaşar University, Cilt:10, Sayı:40, 6633-6644.
• İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi (2018). İzmir Mutfağı, www.izmirkulturturizm.gov.tr/TR,77474/izmir-mutfagi.html Erişim Tarihi: 25.02.2018.
• İzmir Ticaret Odası Resmi İnternet Sitesi. (2018). www.izto.org.tr/tr/izmir-turizmi, Erişim Tarihi: 25.02.2018.