KARİYER STRESİ İLE ÖZYETERLİLİK İNANCI İLİŞKİSİNİN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERİN FARKLILAŞTIRICI ROLÜ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ: İZMİR MESLEKYÜKSEK OKULU İKTİSADİ VE İDARİ PROGRAMLAR ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 217 - 232, 31.10.2019

Dilek Esen

Öz

Bu
araştırmanın amacı, meslek yüksekokulu öğrencilerinin kariyer stresi ile
özyeterlilik inancı ilişkisinin demografik değişkenlerin farklılaştırıcı rolü
kapsamında incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu, 287 meslek yüksekokulu öğrencisinden
oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Kariyer Stresi Ölçeği, Özyeterlilik
Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesine
hiyerarşik regresyon analizi, korelasyon analizi, bağımsız örneklemler için t
testi, Anova testi, frekans, faktör ve güvenilirlik analizleri kullanılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, Kariyer Stresi ve alt boyutları ile Özyeterlilik
İnancı arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişkinin olduğu tespit
edilmiştir. Öğrencilerin Kariyer Streslerinin ortalama düzeyde, Özyeterlilik
İnançlarının ise yüksek düzeyde olduğu ortaya konulmuştur. Öğrencilerin Kariyer
Stresini en yoğun olarak sırasıyla, İş Bulma Baskısı, Kariyer Belirsizliği ve
Bilgi Eksikliği, Dışsal Çatışma boyutlarında yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Kariyer Stresi boyutlarının, Özyeterlilik İnancı üzerindeki etkisini Cinsiyet,
Sınıf ve Çalışma Durumu değişkenlerinin anlamlı şekilde farklılaştırmadığı
bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Stresi, Özyeterlilik

INVESTIGATION OF RELATIONSHIP BETWEEN CAREER STRESS AND SELF-EFFICACY IN THE CONTEXT OF DEMOGRAPHIC VARIABLES DIFFERENTIAL ROLE : THE EXAMPLE OF ECONOMIC AND ADMINISTRATIVE PROGRAMS IN IZMIR VOCATIONAL HIGH SCHOOL

Öz

The
aim of this study is to investigate the relationship between career stress and
self-efficacy beliefs of vocational high school students within the scope of
differentiating role of demographic variables. The study of working group
consisted of 287 vocational high school students. As tha data collection tools, Career Stress Scale, Self-Efficacy Scale and Personal
Information Form were used.  Analyze the data, hierarchical
regression analysis, correlation analysis, t test for independent samples ,
Anova test, frequency, factor and reliability analyzes were used. According
to the results of the research, there was a significant and negative
relationship between Career Stress and its sub-dimensions and Self-Efficacy
Belief. Career Stresses of
the students were found to be average and self-efficacy beliefs were high.
It was concluded that the students experienced Career
Stress most intensively in dimensions of Finding Job, Career Uncertainty and
Lack of Information, External Conflict. It was found that the effect of Career
Stress dimensions on Self-Efficacy Belief did not significantly differentiate
between Gender, Class and Work Status variables.

Anahtar Kelimeler

Career Stress, Self-efficacy

Kaynakça

• Arnett J. J. (2004). Emerging Adulthood: The Winding Road from the Late Teens Through the Twenties. University Press. New York.
• Aydemir, N. (1995). 2000’li Yıllara Doğru Özel Sektör İmalat Sanayinde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Arayışları, Tügiad Yayını, İstanbul.
• Aytaç, S. (2005). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması Gelişimi ve Sorunları, Ezgi Yayınevi, Bursa.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change, Psychological Review, 84(2):191-215.
• Bandura, A. (1986). The Explanatory and Predictive Scope of Self-Efficacy Theory, Journal of Social Clinical Psychology, 4, 359-373.
• Bandura, A. (1988). Organizational Applications of Social Cognitive Theory. Australian Journal of Management, 13(2):275-302.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia Of Human Behavior. S. Ramachaudran (ed.),4, 71-81, Academic Press, NewYork.
• Bandura, A. (1997) Self-Efficacy: The Exercise of Control, W.H. Freeman and Company, New York.
• Beck, D. L., Srivastava, R. (1991). Perceived Level and Sources of Stress in Baccalaureate Nursing Students. Journal of Nursing Education. 30(3):127-133,https://doi.org/10.3928/0148-4834-19910301-08
• Berberoğlu, N.G. (1991). İşletmelerde Organizasyon - Birey Bütünleşmesini Sağlayan Etkili Bir Uygulama: Kariyer Yönetimi, Amme İdaresi Dergisi, 24 (1):135-153.
• Brown, D. (2002). The Role of Work and Cultural Values in Occupational Choice, Satisfaction, and Success: A Theoretical Statement, Journal of Counseling & Development, 80(1): 48-56.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32) :470-483.
• Can, H., Akgün, A., Kavuncubaşı, Ş. (2001). Kamu ve Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi, 4. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Chu Yu, M., Lin, C.C. and Hsu, S.Y. (2009). “Stressors and Burnout: The Role of EmpolyeeAssistance Programs and Self Efficacy”, Social Behavior and Personality, Vol. 37, No. 3, 365-378
• Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Çalışkan, S. C., Erim, A. (2010). Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenleri (POD) ile Yeni Araştırma Modelleri Kurma Arayışları: POD’nin İşe Adanmışlık, Tükenmişlik ve Sinizm Üzerindeki Etkileri, 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana, 658-670.
• Çelik, A. (2007). Kariyer Kavramı, Kapsamı ve Temel Boyutları, ss. 1-30, Kariyer Yönetimi İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları (Ed. :Şerif Şimşek, Adnan Çelik, Ayten Akatay), 2. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
• DeCenzo, D. A., Robbins, S. (1994). Human Resource Management. John Wiley&Sons, USA.Erikson, E. H. (1968). Identity, Youth, and Crisis. Norton Press, New York.
• Evers, W.J.G., Brouwers, A., Tomic, W. (2002). Burnout and Self-Efficacy: A Study on Teachers’ Beliefs When Implementing An Innovative Educational System in the Netherlandsb British Journal of Educational Psychology, 72: 227-243.
• Field, A. P. (2005). Discovering statistics with SPSS (2nd ed.). London: Sage.
• Gati, I. Saka, N., Krausz, M. (2001). Should I Use a Computer-Assisted Career Guidance System?” It Depends on Where Your Career Decision-Making Difficulties Lie. British Journal of Guidance and Counselling, 29: 301-321.
• Greenhause, J.H. (1987). Career Management, The Dryden Pres, USA.
• Hackett, G., Betz, N. E. (1981). A Self-Efficacy Approach to the Career Development of Women. Journal of Vocational Behavior, 18(3), 326–339.
• Hall, D.T. (1994). Career Development. The International Library of Management, Dartmouth Publication.
• Holland, J. L. (1996). Exploring Careers with a Typology: What We Have Learned and Some New Directions. American Psychologist, 51(4), 397.
• Hurley L (2013) A Quantitative Analysis İnvestigating Career Decision-Making Difficulties, Self-Efficacy and Ego İdentity Status Among College Students (Master Thesis). Dublin Business School, Dublin.
• Jang, H. S. (2000). The Sources of Stress of University Students and Their Coping Strategies. Journal of Student Guidance Research, 32, 101-115.
• Kim, S. K. (2003). Life Stress in Freshmen and Adjustment To College. Korean Jounal of Youth Studies, 10, 215-237.
• Kuijpers, M. Meijers, F. (2012). Learning for Now or Later? Career Competencies Among Students in Higher Vocational Education in The Netherlands. Studies in Higher Education, 37(4), 449–467.
• Lent, R. W., Brown, S. D., and Hackett, G. (1994). Toward a Unifying Social Cognitive Theory of Career and Academic İnterest, Choice and Performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79–122.
• Levinson, D. J. (1986). A Conception of Adult Development. American Psychologist, 41(1), 3-13.
• Luthans, F. Youssef, C. M. (2004). Human, Social, and Now Positive Psychological Capital Management: Investing in People for Competitive Advantage, Organizational Dynamics, 33 (2), 143-160.
• Luthans, F. (2002). Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths, Academy of Executive, 18 (1), 57-72.
• Luszczynska, A., Scholz, U., Schwarzer, R. (2005). The General Self-Efficacy Scale: Multicultural Validation Studies, The Journal of Psychology, 139(5), 439-457.
• Malthouse, E. (2001). How High or Low Must Loadings Be to Keep or Delete a Scale Item?. Journal of Consumer Psychology, 10(1-2), 81-82.
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M., Çakır, O. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyi Oluşlarının Duygusal Düzenleme, Mizah, Sosyal Özyeterlilik ve Başa Çıkma Davranışları ile Yordanması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 23, 325-345.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin Öz-Yeterlik Algıları ile Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Özbilgin, M., Küskü, F., Erdoğmuş, N. (2005). Explaining Influences on Career ‘Choice’: The Case of MBA Students in Comparative Perspective. The International Journal of Human Resource Management, 16(11), 2000–2028.
• Pajares, F. (2002). Owerview of Social Cognitive Theory and Self Efficacy, http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html (Erişim Tarihi, 8 Kasım 2019)
• Rottinghaus, P. J., Jenkins, N., Jantzer, A. M. (2009). Relation of Depression and Affectivity to Career Decision Status and Self-Efficacy in College Students, Journal of Career Assessment, 17, 271- 285.
• Saka, N, Gati I. (2007). Emotional and Personalityrelated Aspects of Persistent Career Decision-Making Difficulties. Journal of Vocational Behaviour, 71: 340- 358.
• Super D. E. (1990). A Life Span, Life-Space Approach to Career Development. In Career Choice and Development, 2nd ed. (Eds D Brown, L Brooks):197–261. Jossey–Bass, San Francisco.
• Tokar, D. M., Fisher, A. R., Subich, L.M. (1998). Personality and Vocational Behavior: A Selective Review of the Literature, 1993-1997. Journal of Vocational Behavior, 53,115-153. Turpcu, E. Akyurt, H. (2018). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Streslerinin Belirlenmesi: Giresun Üniversitesi Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, International Journal of Social Science, Sayı:69,365-380.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi, 23 Mayıs 2019)
• Uzun, S. (2018). Algılanan Streste Sosyal Destek Unsurları Ve Öz-Yeterliliğin Rolü: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Üzüm, B. Uçkun, S. Uçkun, G. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Yaşadığı Bir Fenomen: Kariyer Stresi, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5 (24),1641-1651.
• Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yeşilay, A. (1996). Genelleştirilmiş Özyetki Beklentisi Ölçeği. http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm]. (Erişim Tarihi, 01 Haziran 2019)
• Yeşilyaprak, B. (2012). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığında Paradigma Değişimi ve Türkiye Açısından Sonuçlar: Geçmişten Geleceğe Yönelik Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12,97-118.
• Yeşilyurt, E. (2014). Academic Locus of Contorl, Tendencies Towards Academic Dishonesty and Test Anxiety Levels as the Predictors of Academic Self-Efficacy. Educational Sciences: Theory and Practice, 14, 1945-1956.
• Zeidner, M. (1990). Does Test anxiety Bias Scholastic Aptitude Test Performance by Gender and Sociocultural Group? Journal of Personality Assessment, 55, 145-160.