Bir Kültür Üretim Aracı Olarak Fotoğraf ve Gündelik Yaşamı Aktarmada Fotoğraf Kültürü

Yıl 2020, Sayı: 50, 74 - 96, 28.07.2020

İlker Zor Serkan Bulut

Öz

Göz insanın en güçlü uzuvlarından biridir. İnsanlık bu önemli unsura ilk çağlardan bu yana önem vermiştir. Bu farkındalık saf haliyle zaten güçlü iken teknikle birleştikten sonra boyut değiştirerek kültürü beslemiş, insanlara büyük sorunlarla başa çıkabilmeleri için büyük avantajlar sağlamıştır. Birçok düşünür fotoğrafın yararlarından bahsetmiştir. Nitekim tarih boyunca süregelen resmetme geleneği, Sanayi Toplumu sonrasında daha da değer kazanmıştır. Öyle ki bir noktadan sonra toplumların kendilerini ifade etmesinde ve kapsamlı sosyolojik gelişmelerin temelinde, insanların gördüklerini resmetme gayretinin etkileri görülmüştür. Sanayi Toplumu sonrası gelişen teknik ve makineleşme, insanın yaratıcı düşüncesinin sınırsız alanıyla birleşince fotoğraf kültürü çağdaş toplum olmanın lokomotiflerinden biri olmuştur. Fotoğraf ilk bulunduğu dönemlerde ağırlıklı olarak günlük hayatı resmetme olarak uygulanırken, zamanla belge niteliği kazanmış, belgelerin çoğaltılmasını ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Nihayetinde fotoğraf kitleselleşmiştir. Modernleşmenin güçlü araçlarından ve tetikleyicilerinden biri olan fotoğraf, optik özelliği ile bireyin ve toplumun gerçeklik algısını da derinden etkileyerek yeni görme biçimleri ve buna bağlı yeni kültürler oluşturulmasında önemli bir araç olmuştur. Fotoğraf ile homo sapiens (bilen insan), yerini homo-videns'e (gören insan) bırakmıştır. Fotoğraf yoluyla dünyayı farklı görmeye başlamış olan modern insan, görsel kültürün yükselişini sağlamıştır. Bu çalışmada insan için resmetmeyi olanaklı kılan, resmettiğini çoğaltabilmeyi gerçekleştiren fotoğrafın yarattığı kültür analiz edilmiştir. Bu analizde fotoğrafın bazı alanlardaki örnekleriyle fotoğraflarda ideoloji, gündelik hayat ve gerçekliğin inşası irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fotoğraf Kültürü, Görsel Kültür, Gündelik Yaşam, Sanayi Sonrası

Kaynakça

• Bazin, Andre, (2007). Sinema Nedir. (1. baskı). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Benjamin, Walter, (2002). Fotoğrafın Kısa Tarihçesi. (2. baskı). İstanbul: Yazı-Görüntü- Ses Yayınları.
• Benjamin, Walter, (2011). Pasajlar. (8. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berger, John, (2011). Görme Biçimleri. (17. baskı). İstanbul: Metis Yayınevi.
• bookisrael.com, (2020). “Christian heritage: Jerusalem, Bethlehem & Masada - Three day tour”, http://www.ibookisrael.com/tour/jerusalem/christian-heritage-jerusalem-bethlehem-masada-three-day-tour. Erişim Tarihi: 15.01.2020.
• Burgin, Victor, (2013). Fotoğrafı Düşünmek. (1. baskı). İstanbul: Espas Sanat Kuram Yayınları.
• Carney, Phil, (2010). Crime, Punishment and The Force of Photographic Spectacle. In Framing Crime, 29-47. Routledge-Cavendish.
• Cemal, Ahmet, (2012). Sanat Üzerine Denemeler. (2. baskı). İstanbul: Can Yayınları.
• Crary, Jonathan, (2004). Gözlemcinin Teknikleri. (1. baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çiğdem, Ahmet, (2009). Aydınlanma Düşüncesi. (6. baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdal, Tuğçe, (2016). Cönklerde Sözlü Kültür Etkisi. Milli Folklor, Yıl 28, Sayı (111). 52-65
• Fischer, Ernst, (2005). Sanatın Gerekliliği. (10. baskı). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, Çeviri: Süleyman İrvan, Ankara: Ark Yayınları.
• Freund, Gisele, (2008). Fotoğraf ve Toplum. (2. baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Goldhill, Simon, (2016). Photography and the Real: The Biblical Gaze and the Professional Album in the Holy Land. In Travel Writing, Visual Culture and Form, 1760–1900, pp. 87-111. London: Palgrave Macmillan,
• Heidegger, M. (1977). The Age of the World Picture. In Science and the Quest for Reality, pp. 70-88. London: Palgrave Macmillan.
• Hobsbawm, Eric, (2008). Sanayi ve İmparatorluk. (4. baskı). Ankara: Dost Yayınevi.
• İnce, Gökçen Başaran, (2010). Medya ve Toplumsal Hafıza. Kültür ve İletişim, 13(1), 9-29.
• Kılıç, Levend, (1994). Görüntü Estetiği. (1. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kılıç, Levend, (2008). Fotoğraf ve Sinemanın Toplumsal Tarihi. (1. baskı). Ankara: Dost Yayınevi.
• Kracauer, Sigfried, (1968). Fizik Gerçeğin Kurtuluşu. Çeviri: Nijat Özön. Türk Dili Dergisi Sinema Özel Sayısı (Ocak). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 387-390.
• Kumar, Krishan, (2010). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. (3. baskı). Ankara: Dost Yayınevi.
• McLuhan, Marshall, (2014). Gutenberg Galaksisi. (3. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Mirzoeff, N. (Ed.). (2002). The Visual Culture Reader. London: Psychology Press.
• Monaco, James, (2010). Bir Film Nasıl Okunur. (12. baskı). İstanbul: Oğlak Yayınevi.
• Mulvey, Laura, (2012). Saniyede 24 Kare Ölüm. (1.baskı). İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Özkök, Ertuğrul, (1985). İletişim Kuramları Açısından Kitlelerin Çözülüşü. (1. baskı). Ankara: Tan Yayınları.
• Price, Mary, (2004). Fotoğraf: Çerçevedeki Gizem. (1. baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sander, Barry, (2013). Öküzün A’sı. (3. baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sartori, Giovanni, (2006). Görmenin İktidarı. (2. baskı). İstanbul: Karakutu Yayınları.
• Sekula, Allan, (2013). Fotoğrafik Anlamın Keşfi Üzerine. Fotoğrafı Düşünmek içinde. (Ed. Burgin, Viktor) (1. baskı). İstanbul: Espas Sanat Kuram Yayınları.
• Sontag, Susan, (2011). Fotoğraf Üzerine. (2. baskı). İstanbul: Agora Yayınları.
• storiestotellbooks.com, (2020). “Identifying People in Old Family Photographs”, https://www.storiestotellbooks.com/blog/2011/2/4/identifying-people-in-old-family-photographs.html. Erişim Tarihi: 15.01.2020.
• theguardian.com, (2011). “Brixton riots-in pictures”, https://www.theguardian.com/uk/gallery/2011/apr/10/police-race. Erişim Tarihi: 15.01.2020.
• Topdemir, Hüseyin, Gazi, (2008). İbn El-Heysem ve Yeni Optik (1. baskı). Ankara: Lotus Yayınevi.