Kültürel Gösterge Olarak Türkülerin Reklamlarda Kullanılması: Turkcell’in “Çok Çekiciyiz” Reklamının Göstergebilimsel Çözümlemesi

Yıl 2020, Sayı: 52, 150 - 165, 30.12.2020

Hülya Özkan

https://doi.org/10.47998/ikad.824138

Cited By: 1

Öz

Kültürel motifler barındıran reklamlar, insanların günlük yaşantılarının hemen her alanına nüfuz etmektedirler. Reklamda görme duyusuna hitap eden unsurlar renkler, nesneler, yazılı ifadeler iken; duyma duyusuna hitap eden unsurlar ise müzik, sesler ve sessizliktir. İnsan algısını inşa eden görsel ve işitsel öğeler toplumların kültürel özelliklerine göre şekillenmektedir. Görsel göstergeler dikkate alınarak belirlenen reklam müziği; kimi zaman markanın tanıtımını yaparken kimi zaman da hatırlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda çalışma kapsamında Türk kültürünü yansıtan işitsel ve görsel öğelerin yoğun olarak yer verildiği Turkcell’in “Çok çekiciyiz” reklamı örneklem olarak seçilerek, göstergebilimsel yöntemle analiz edilmiştir. Ferdinand de Saussure’ün gösteren ve gösterilen olarak iki boyutta ele aldığı gösterge çözümleme yöntemine başvurularak kültürel göstergelerin nasıl kodlandığı tespit edilip; hedef kitleye aktarılmak istenen anlamlar ise Roland Barthes’in işaret ettiği düzanlam ve yananlam ayrımı üzerinden çözümlenmeye çalışılmıştır. Reklamda işitsel göstergeler, Turkcell’in marka kişiliğini yansıtan genç ve dinamik insan göstergeleri ve Türk kültürünü yansıtan somut olmayan kültürel değerlerle birlikte sunulmuştur. Hedef kitle ile marka arasında güçlü bir bağ kurmak için çeşitli yörelerden türküler kullanılarak, hedef kitleye “aidiyet” mesajı verilirken aynı zamanda kapsama alanının gücüne de dikkat çekilmektedir. Reklam filminde ayrıca Türkiye’nin muhtelif şehirlerinden kültürel, doğal ve tarihi birçok mekanının tanıtımının yapılarak yerli turistlerin dikkatinin doğa ve dağ turizmine çekilmek istendiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültür ve Reklam, Kültürel Gösterge, Reklam Müziği, Türküler

Kaynakça

• Altunbaş, Hüseyin. Radyo Reklamcılığı. Konya: Tablet Yayınevi, 2003.
• Argan, M. ve M. T. Argan. Duygu Dünyasına Giden Yolu Aralayan Araç Olarak Reklam Müziği: “Kullanımı, Öğeleri ve Rol”. Pİ: Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi 3.7 (2004): 35-44.
• Ayhan, Ahmet ve Murat Birol. Düşüncelerin Dışavurumu Olarak Moda Dünyası: İletişimsel Kodlara Yansıyan Örnekler Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Analiz. Intermedia International e-Journal 3.1 (2016): 242-261.
• Aytekin, Nihan. Reklam Müziğinde Kültürel Motiflerin Kullanımı ve Marka Kişiliğini Sunumu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (2012): 19-35.
• Büyükaslan, Ali. İletişim Yazıları Dil Kültür İletişim. Konya: Çizgi Kitabevi, 2018.
• Barthes, Roland. Göstergebilimsel Serüven. Dü. Mehmet Rifat ve Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1993.
• Batı, Uğur. Markethink ya da Farkethink Deneyimsel Pazarlama ve Duyusal Markalama. Muğla: Basit Fikirler Eğitim Danışmanlık Hizmeti Yayınları, 2017.
• Berger, Peter L. ve Samuel P. Huntington. Bir Küre Bin Bir Küreselleşme. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003.
• Bozkurt, İzzet. İletişim Odaklı Pazarlama. İstanbul: Mediacat Yayıncılık, 2004.
• Cook, Nicholas. Müziğin ABC’si. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1999.
• Çelik, Candan. Uluslararası Reklamcılıkta Kültürün Etkileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 2005.
• Dağtaş, Banu. Reklam Kültür Toplum. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2009.
• Dyer, Gillian. Advertising as Communication. London, 1982.
• Elden, Müge. Reklam Yazarlığı. İstanbul : İletişim Yayınları, 2003.
• Erdoğan, İrfan ve Korkmaz Alemdar. Popüler Kültür ve İletişim. Erk Yayıncılık, 2005.
• Gottdiener, Mark. Modern Göstergeler. (Düz. Erdal Cengiz, Hakan Gür ve Arkan Nur). Ankara: İmge, 2005.
• Güngör, Emel. «Beyaz Eşya Sektöründe Tüketici Satın Alma Davranışına Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi.» İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi , 2002.
• Haviland, William A., ve diğerleri. Küresel Sorunlar, Yerel Tepkiler ve Antropoloji. Haviland, William A., ve diğerleri. Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2008.
• Horzum, Işıl. «Reklamlarda İşlenen Modern Mitler ve Yeşil Mitin Göstergebilimselİncelemesi.» E-journal Of New World Sciences Academy (2011): 29-41.
• Küçükerdoğan, Gül Rengin. Reklamda Kültürlerarasılık: Reklam İletişiminde Yerel-Küresel Göstergeler. İstanbul : ES Yayınları, 2009.
• Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri (Diyarbakır). 2 Haziran 2020. <https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44403/diyarbakir-kalesi-ve-hevsel-bahceleri-diyarbakir.html>.
• Kınık, Mehmet. «Bir İletişim Aracı Olarak Türk Halk Müziği ve Türküler.» Erciyes İletişim 2.1 (2011): 136-150.
• Manning, P.K. ve B. Cullum-Swan. Narrative, Content, And Semiotic Analiysis. Densiz, Norman K. ve Yvonna S. Lincoln. The SAGE Handbook of Qualitative Research . California: SAGE, 1994. 463-483.
• Marketing Türkiye. Turkcell kapsamadaki iddiasını türkülerle anlatıyor. 3 Temmuz 2020. <https://www.marketingturkiye.com.tr/kampanyalar/turkcell-kapsamadaki-iddiasini-turkulerle-anlatiyor/>.
• Odabaşı, Yavuz ve Gülfidan Barış. Tüketici Davranışı. İstanbul : MediaCat Yayıncılık, 2007.
• Oskay, Ünsal. Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım . İstanbul: Yapıkredi Yayınları, 1998.
• Parsa, Seyide. Film Çözümlemeleri. İstanbul: Mutltilingual , 2008.
• Punch, Keith F. Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2005.
• Saussure, Ferdinand de. Genel Dilbilim Dersleri. Dü. Berke Vardar. İstanbul: Multilingual, 1998.
• Storey, John. Popüler Kültür Çalışmaları – Kuramlar ve Metotlar. İstanbul: Babil Yayınları, 2000.
• Turhan, Ufuk. «Reklam Müziklerinde Tını ve Enstrüman Değişkenlerinin Reklama Yönelik Tutuma Etkisi .» Reklam Müziklerinde Tını ve Enstrüman Değişkenlerinin Reklama Yönelik Tutuma Etkisi . İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi , 2015.
• Yaraş, Nesibe. «Reklamlarda Kültürel Kod Kullanımı ve Etnik Reklamcılık "Almanya Örneği" .» İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.