Tüketim Kültürü ve Sosyal Medya Bağlamında Trendyol Black Friday Reklamlarının Analizi

Yıl 2021, Sayı: 53, 14 - 36, 31.03.2021

Duygu Ünalan

https://doi.org/10.47998/ikad.815429

Öz

Tüketim, insanoğlunun var olduğu günden beri yaşamın önemli bir parçasıdır. İnsanlar varlıklarını sürdürmek, temel dürtülerini doyuma ulaştırmak için belirli nesneleri ya da ürünleri tüketmek zorundadırlar. Tüketim, endüstriyel gelişmelerle birlikte seri üretim yöntemlerinin bir sonucu olarak fordist dönemde standart duruma gelmiş ve bu dönemle birlikte kitlesel bir tüketim anlayışı ortaya çıkmıştır. Söz konusu kitlesel tüketim, tüketim kültürünün de doğuşunu beraberinde getirmiştir. Ortaya çıktığı günden beri tüketim kültürü, kitle iletişim araçları aracılığıyla yayılmış ve insanlar tüketime teşvik edilmiştir. 20. yüzyılda yaşanan teknolojik gelişmeler, reklamcılık faaliyetleri için yeni bir ortam olan sosyal medya ortamlarını ortaya çıkarmış, böylece tüketim kültürü de kendisini yeniden üretecek yeni ve daha aktif bir mecraya kavuşmuştur. Bu noktadan hareketle bu çalışmada sosyal medya ve tüketim kültürü ilişkisi bağlamında Trendyol’un Black Friday günlerinde (25-29 Kasım 2019) sosyal medya ortamlarında yayımladığı reklamların analizinin yapılması amaçlanmıştır. Değerlendirmede günümüzde sanal mağazalar ve sosyal medya ortamlarının tüketim kültürünün devamlılığını sağlayan önemli mecralar olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni İletişim Teknolojileri, Sosyal Medya, Tüketim, Tüketim Kültürü

Analysis of Trendyol Black Friday Ads in the Context of Consumption Culture and Social Media

Öz

Consumption has been an important part of life since the day human beings existed. People must consume certain objects or products in order to maintain their existence and to satisfy their basic impulses. Consumption has become the standard in the fordist period as a result of mass production methods together with industrial developments and a mass consumption understanding has emerged with this period. The mass consumption brought about the emergence of the consumption culture. Since its inception, the culture of consumption has spread through mass media and people have been encouraged to consume. Technological developments in the 20th century have created social media, which is a new medium for advertising activities, so that the consumer culture has gained a new and more active medium to reproduce itself. From this point of view, in this study, it was aimed to analyze the advertisements published by Trendyol on social media on Black Friday (25-29 November 2019) in the context of the relationship between social media and consumption culture. In the evaluation, it was concluded that virtual stores and social media environments are important channels that ensure the continuity of consumption culture.   

Kaynakça

• Aykurt, Y. A. ve Şesen, E. (2017). “Social Media in Social Organization”, European Scientific Journal, 13(20), s. 1-22.
• Baş, T. Ve Akturan, U. (2013). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2000). Tüketim Toplumu, Ferda Keskin ve Hazal Deliceçaylı (çev), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme-Toplumsal Sonuçları, Abdullah Yılmaz (çev), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Black Friday nedir, ne anlama geliyor? https://www.cnnturk.com/teknoloji/black-friday-nedir-ne-anlama-geliyor, Erişim Tarihi: 01.02.2020.
• Binark, M. (2012). “Yeni Medya ve Yaratıcı Endüstri”. Erdal Dağtaş (ed.), Medya Ekonomisi ve İşletmeciliği, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. s. 165-192.
• Bocock, R. (1997). Tüketim, İrem Kutluk (çev), Ankara: Dost Yayınları
• Çakır, V. (2004). “Yeni İletişim Teknolojilerinin Reklam Üzerine Etkileri”, Selçuk İletişim Dergisi, 3(2), s. 168-181.
• Dağtaş, B. (2009). Reklam Kültür Toplum, Ankara: Ütopya Yayınları.
• Davidson, M. (1992). The Consumerist Manifesto Advertising in Postmodern Times. Londra: Routlenge.
• Dilmen, N. E. (2007). “Yeni Medya Kavramı Çerçevesinde İnternet Günlükleri‐Bloglar ve Gazeteciliğe Yansımaları”, Marmara İletişim Dergisi, 12, s. 113-122.
• Doğan, Ş. (2019). “Sosyal Medyanın Kamuoyu Oluşturmada Kullanımı: 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Referandumu Sürecinde Siyasi Aktörlerin Sosyal Medya Paylaşımlarının İçerik Analizi”, Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), s. 423-442.
• Eryentü, M. (2017.) “Tüketim Kültürü Teorisi Bağlamında Çocukların Reklamlarda Konumlandırılışı: ‘Koton Kids’ Reklam Filmleri Üzerine Göstergebilimsel Bir İnceleme”, Folklor/Edebiyat, 23(91), s. 31-50.
• Ewen, S. (1976). Captains of Consciousness, USA: McGraw-Hill.
• Gackenbach, J. (2007). Psychology and The Internet: Intrapersonel, Interpersonel and Transpersonel Implications, San Diego: Elsevier Inc.
• Güler, C. (2011). “Web 2.0: Blog, Wiki”. Mehmet Emin Mutlu (ed.), Yeni İletişim Teknolojileri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, s. 50-72.
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin Durumu, Sungur Savran (çev), İstanbul: Metis Yayınları.
• İşlek, M. S. (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KMÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Kadıoğlu, Z, K, (2014), Tüketim İletişimi (Süreçler, Algılar ve Tüketici), İstanbul: Pales Yayıncılık.
• Kara, T. (2019). Sosyal Medya Endüstrisi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kayabaş, K. B. (2011). “Sosyal Ağlar”. Mehmet Emin Mutlu (ed.), Yeni iletişim teknolojileri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. s. 72-90.
• Kirtiş, K. A. ve Karahan, F. (2011). “To Be or Not To Be in Social Media Arena as The Most Cost-efficient Marketing Strategy After The Global Recession”, Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, s. 260-268.
• Laughey, D. (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar. Ali Toprak (çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Mattelart, A. (1994). Reklamcılık, Fatoş Ersoy (çev), İstanbul: Cep Üniversitesi İletişim Yayınları.
• Murray, R. (1990). “Fordizm ve Post-Fordizm” Stuart Hall ve Martin Jacques (ed), Yeni Zamanlar, Abdullah Yılmaz (çev), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 46-63.
• Odabaşı, Y. (2017). Postmodern Pazarlama, İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Slater, D. (1997). Consumer Culture and Modernity, Cambrigde: Polity Press.
• SI, S. (2016). “Social Media and Its Role in Marketing”, Business and Economics Journal, 7(1), s. 1-5.
• Suğur, N. (1999). “Fordizm, Postfordizm ve Ötesi”, Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), s. 134-153.
• Torlak, Ö. (2000). Tüketim: Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Trust, R. ve Oliver, W. R. (1998). Notlar ve Yorumlar: Reklamcılığın Ölümü, Reklam, Halkla İlişkiler ve Ötesi, Ankara: MediaCat Yayınları.
• Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel Açıdan Sembolik Tüketim, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Vural, B. A. ve Bat, M. (2010). “Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma”, Journal of Yaşar University, 20(5), s. 3348-3382.
• Woodside, A.G. and Wilson, E.J. (2003). "Case Study Research Methods for Theory Building", Journal of Business & Industrial Marketing, 18(6/79, s. 493-508.
• Yin, R. K. (1994). “Discovering the Future of the Case Study. Method in Evaluation Research”, Evaluation Practice, 15(3), s.283-290.
• Yzer, M. C. ve Southwell, B.G. (2008). “New Communication Technologies, Old Questions”, American Behavioral Scientist, 52(1), s. 8-20.