Mahremiyetten Rızaya Dijital Albümler "Instagram Örneği"

Yıl 2021, Sayı: 54, 115 - 140, 30.06.2021

Aslı Aydemir

https://doi.org/10.47998/ikad.912140

Cited By: 3

Öz

Fotoğrafın icat edilmesi, sonrasında Osmanlılarda ilk uygulamalarının görülmesinden bugüne kadar fotoğraflar geçmişi geleceğe aktaran kültürel bir miras olarak görülmektedir. Özellikle de 1960'lı yıllardan itibaren Türk toplumunda aile toplantılarının olmazsa olmaz anlarından biri, fotoğraf albümlerine bakmak ve eski zamanlara dalıp yeni nesillere geçmişi aktarmaktır. En mahrem alanlar olan evlerde bakılan bu fotoğraf albümleri bir nevi ailenin gelecekteki nesillerine bir mirasıdır. Ancak günümüzde dijitalleşme ile birlikte en mahrem anların fotoğraflarının yer aldığı albümlerinin neredeyse yok denecek kadar azaldığı mahremiyetin de kişinin kendi rızasıyla başkaları tarafından beğenilme arzusuyla sosyal medya ortamlarında hiç çekinilmeden paylaşıldığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı da sosyal medya ortamlarında paylaşılan özel anlara ilişkin fotoğrafların kişisel rızayla mahremiyet algısındaki dönüşümünü örnekler üzerinden yorumlayabilmektir. Çalışma, nitel araştırma yöntemi olan doküman analizi yöntemiyle literatür kapsamında anlatılanları açıklayabilme kapasitesi bakımdan en yüksek verileri içeren bir fotoğraf paylaşım sitesi olan Instagram üzerinden rastgele yöntemle seçilen fotoğrafların analizini içermektedir. Analiz sonucunda, bireylerin aile, çocuk, doğum anı, evlilik kurumu, çalıştıkları kurumun mahremiyeti gibi her türlü mahrem alanlarını ve toplumsal bir statü kazanabilmek adına maddi varlıklarını kendi rızalarıyla ifşa ettikleri görülmüştür. Ayrıca "canım kendim" hashtagi ile paylaşım yapan kullanıcıların gözetlenme isteği ve beğenilme arzusuyla paylaşım yaptığı bir ortamda, narsist kişiliklerin arttığı ve modernleşme adı altında sosyal medya ortamlarında yaratılan kurguyla cehalet çıkmazına sürüklenen bir toplumun oluştuğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Mahremiyetin İhlali, Fotoğraf, Sosyal Medya, Instagram

Digital Albums From Privacy to Consent "Instagram Example"

Öz

Since the invention of photography and its first applications in the Ottomans, photographs are seen as a cultural heritage that transmits the past to the future. Especially since the 1960s, one of the indispensable moments of family gatherings in Turkish society is to look at photo albums and to dive into the old times and transfer the past to the new generations. These photo albums, which are kept in homes, which are the most intimate areas, are a legacy of the family to future generations. However, nowadays, with the digitalization, it is seen that the albums containing the photographs of the most intimate moments are almost non-existent and the privacy is shared without any hesitation in social media environments with the desire to be liked by others with the consent of the person. The aim of this study is to interpret the transformation of the perception of privacy with personal consent, through examples, of photos of special moments shared on social media. The study includes the analysis of randomly selected photographs on Instagram, a photo sharing site that contains the highest data in terms of the capacity to explain what is described in the literature with the document analysis method, which is a qualitative research method. As a result of the analysis, it was seen that individuals disclose all kinds of intimate areas such as family, child, date of birth, marriage institution, privacy of the institution they work in, and their material assets in order to gain a social status. In addition, it has been observed that in an environment where users who post with the hashtag "dear myself" share with the desire to be watched and liked, narcissist personalities increased and a society was formed in a society that was dragged into a dilemma of ignorance with the fiction created in social media environments under the name of modernization.

Anahtar Kelimeler

Privacy, Violation of Privacy, Photography, Social Media, Instagram

Kaynakça

• Anayasa Mahkemesi (2021), https://www.anayasa.gov.tr/media/3542/aihs_tr.pdf Erişim Tarihi: 09.03.2021
• Anık, C. (2020). İletişim Bilimine Dair Paradigmaların İşlemezliği. (Ed. Prof. Dr. Cengiz Anık). Dijital Medyanın Ekonomi Politiği. Ankara: Nobel Yayıncılık (s. 117-163).
• Anık, C. (2020). Cehaletin Yeniden Üretilmesi ve Takdis Edilmesi. (Ed. Prof. Dr. Cengiz Anık). Dijital Medyanın Ekonomi Politiği. Ankara: Nobel Yayıncılık (s. 165-173).
• Arık, E. (2018). Dijital Mahremiyet/Yeni Medya ve Gözetim Toplumu. Konya: Literatürk Acedemia.
• Arslan, E. T. ve Demir, H. (2017). Sağlık Çalışanlarının Hasta Mahremiyetine İlişkin Tutumu: Nitel Bir Araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:17, Sayı: 4 (s. 191-220).
• Aydemir, A. (2020). Toplumsal Hareketler ve Sosyal Medya. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu/Söylenceleri, Yapıları (Çev. Nilgün Tutal, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Belsey, A. ve Chadwick R. (1998). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. (Çev. Nurçay Türkoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilir, F. (2021). Kişisel Verilerin Korunması Kişinin Kendisinin Korunmasıdır. (Röp. Sezen Yüce). TRT Akademi Dergisi, Cilt 06, Sayı:11, s. 172-181.
• Corbetta, P. (2003). Social Research, Theory, Methods and Techiques. London: SAGE Publications Ltd.
• Çekiç, S. (2020). İslam Hukukunda Mahremiyet ve Sosyal Medya. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çelikoğlu, N. (2008). Mahremiyet Kişiye Ait Özel Alanlar Tartışması. İstanbul: İskenderiye Yayınları.
• Çevik, S. B. (2019). Sosyal Medyada Kuşak Farkı: Facebook Kullanıcılarının Mahremiyet Algısı Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Ticaret Üniversitesi, SBE. Yüksek Lisans Tezi.
• Duman, B. (2012). Adiye Basın Sözcülüğü. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (101), 293-316.
• Erkonan, Ş. (2014). Aile Fotoğrafları: Aile Belleğinin Kurgulamasında Fotoğrafın Rolünü Etnografik Yöntemle İncelemek. Moment Dergi Cilt:1 Sayı:2, s.122-147.
• Ertürk, Y. D. (2010). Davranış Bilimleri. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları.
• Fischer-Hübner, S. (1998). Privacy and Security at Risk in the Global Information Society. Information Communication & Society, 1(4) (p. 420-441).
• Giddens, A. (1992). Mahremiyetin Dönüşümü. Modern Toplumlarda Cinsellik, Aşk ve Erotizm. (Çev. İdris Şahin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gürbilek, N. (2001). Vitrinde Yaşamak, 1980'lerin Kültürel İklimi. İstanbul: Metis Yayınları.
• JUDGMENT OF THE COURT (Grand Chamber) (2014), https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=c-131/12 Erişim Tarihi: 17.03.2021.
• İspir, N. (2018). Mahremiyetin İhlalinden Değil Aksine Gönüllü Bir İfşadan Söz Edilebilir. TRT Akademi Dergisi. Cilt:03, Sayı:06.
• Lokke, E. (2020). Mahremiyet "Dijital Toplumda Özel Hayat" (Çev. Dilek Başak). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Nacakcı, B. (2018). Sosyal Medyanın İnşaa Ettiği Narsist Kişilikler: Instagram Hesapları Üzerine Bir Analiz (Pilot Çalışma). Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2 (255-268).
• Nalbantoğlu, S. (2018). Bir Temel Hak Olarak Unutulma Hakkı. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:9 Sayı:35 s. 583-605.
• Özdemir, H. (2020). Dijital Mahremiyet. (Muhteva Ed. Ümit Yüksel). İstanbul: İnsan ve Hayat Kitaplığı.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı:1.
• Solove, D. (2008). Understanding Privacy. Harvard University Press.
• Soncu, A. G. (2020). Masumiyetin Linç Edilmesi. (Ed. Prof. Dr. Cengiz Anık). Dijital Medyanın Ekonomi Politiği. Ankara: Nobel Yayıncılık (s. 307-316).
• Tumay, S. (2018). Popüler Kültür Bağlamında Düğün Fotoğrafları ve Kıtsch. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:5 Sayı:1 (s.1-17).
• Türk Dil Kurumu (2021), https://www.tdk.gov.tr- sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 01.03.2021
• Türkmen, B. (2012). Toplumsal Proje ve Kadınlık Deneyimi: İslamcı Kadın Tarafından Yeniden Tanımlanan Mahrem. Cinsiyetli Olmak, Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar. (Derleyen: Zeynep Direk), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yüksel, M. (2003). Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF. Dergisi 58(1), 181-213.