Küresel Salgında Türkiye’de Kadın Hakları: “Pandemi Döneminde Kadın Raporu” Bağlamında Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Sayı: 56, 43 - 64, 31.12.2021

Tugba Yolcu , Ayşe Aslı Sezgin

https://doi.org/10.47998/ikad.1005704

Öz

Toplumsal alanda yaşanan eşitsizlikleri giderme noktasında dezavantajlı gruplar, insan hakları çalışmalarının temelini oluşturmaktadır. Kadınlar da sosyal ve siyasal yaşamdaki konumları itibari ile dezavantajlı gruplar kapsamında değerlendirilmekte ve insan haklarının temel konularından birini oluşturmaktadır. Kadının toplumsal konumuna yönelik bu değerlendirme, olağanüstü süreçlerde daha çok ön plana çıkmaktadır. Aralık 2019’da başlayan Covid-19 Salgını tüm dünyayı etkisi altına alan bu olağanüstü süreçlere yönelik en güncel örnektir. Kadınların bu süreçteki konumu da oldukça dikkat çekicidir. Pandemi sürecinde “evden çalışma” kültürüyle kamusal alanın özele taşınması, ev içindeki rollerde kadının özel ve kamusal alanı aynı anda sürdürmesine yönelik bir beklentiyi ortaya çıkartmıştır. Ayrıca, yeni normalin dijital yaşam alışkanlıklarını geliştirmeye başlaması, kadının bu ortamdaki konumunu da tartışmayı gerektirmektedir. Bu çalışmada öncelikle, insan hakları metinleri, kadın konusu bağlamında incelenmiş, ardından Mayıs 2020’de İnsan Hakları Derneği tarafından yayınlanan Pandemi Döneminde Kadın Raporu, niteliksel metin analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, mevcut metinler aracılığında aktarılan içeriğe yönelik yapılan genel değerlendirmede, salgın günlerinde Türkiye’de kadının hakları konusunda vurgulanması gereken noktalara ilişkin öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Küresel salgın, kadın, insan hakları, kadın hakları

WOMEN'S RIGHTS IN TURKEY IN THE PANDEMIC: AN ASSESSMENT IN THE CONTEXT OF “WOMAN REPORT IN THE PERIOD OF PANDEMIC”

Öz

Disadvantaged groups form the basis of human rights studies in terms of eliminating inequalities in the social field. Women are also considered within the scope of disadvantaged groups due to their position in social and political life and constitute one of the basic issues of human rights. This assessment of the social status of women becomes more prominent in extraordinary processes. The Covid-19 Pandemic that started in December 2019 is the most recent example of these extraordinary processes that affect the whole world. The position of women in this process is also remarkable. Moving the public sphere to private with the culture of "working from home" during the pandemic process, revealed an expectation for women to maintain the private and public spaces simultaneously in roles in the home. Also, the fact that the new normal starts to develop digital life habits requires discussing the position of women in this environment. In this study, firstly, human rights texts were examined in the context of the issue of women, and then the Report on Woman in Pandemic Period, published by the Human Rights Association in May 2020, was analyzed with the qualitative text analysis method. In conclusion, through the existing text in the overall assessment made for imported content, proposals have been made for the point to be emphasized on women's rights in Turkey in the days of the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, woman, human rights, women’s rights

Kaynakça

• “Covid-19 toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştiriyor mu?”, https://mag.bilgi.edu.tr/tr/haber/covid-19-toplumsal-cinsiyet-esitsizligini-derinles/ Erişim Tarihi: 07.08.2021
• “Haziran Ayı Normalleşme Tedbirleri Genelgesi” https://www.icisleri.gov.tr/haziran-ayi-normallesme-tedbirleri-genelgesi, Erişim Tarihi:06.11.2020
• “Pandemi sürecinde kadınlar daha da yoksullaşıyor” https://tr.euronews.com/2020/05/24/rapor-pandemi-surecinde-kad-nlar-daha-da-yoksullas-yor, Erişim Tarihi: 07.08.2021
• “Pandemide kadınların iş yükü arttı” https://haberler.itu.edu.tr/haberdetay/2021/03/08/pandemide-kadinlarin-is-yuku-artti, Erişim Tarihi: 07.08.2021
• “Politika Özeti Covid-19’un Kadınlar Üzerine Etkisi 9 Nisan 2020”, https://turkey.un.org/sites/default/files/2020-06/policy-brief-the-impact-of-covid-19-on-women-tr.pdf, Erişim: 06.11.2020
• “Salgın neden en çok kadınları vurdu?”, https://www.dw.com/tr/salg%C4%B1n-neden-en-%C3%A7ok-kad%C4%B1nlar%C4%B1-vurdu/a-56787185, Erişim Tarihi:07.08.2021
• “Yeterli sayıda sağlık çalışanı var mı?, https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/covid-19/WCMS_741130/lang--tr/index.htm, Erişim Tarihi: 05.11.2020
• “10 yaş altı çocuğu olan kamu personeli kadınların idari izinli sayılması ne anlama geliyor?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56751630, Erişim Tarihi: 07.08.2021
• “81 İl Valiliği ve Hudut İdare Mülki Amirliklerine Genelge”, https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligi-ve-hudut-idare-mulki-amirliklerine-genelge, Erişim Tarihi: 06.11.2020
• “2019- Dünyada İnsan Hakları ve Demokrasi Raporu”, https://www.avrupa.info.tr/sites/default/files/uploads/2019%20AB%20%C4%B0nsan%20Haklar%C4%B1%20Y%C4%B1ll%C4%B1k%20Raporu-%20T%C3%BCrkiye.pdf, Erişim Tarihi: 05.11.2020
• “2019 İnsan Hakları Raporu Türkiye,”, https://tr.usembassy.gov/tr/2019-insan-haklari-raporu-turkiye-ozet/, Erişim Tarihi: 01.11.2020
• “2019 Yılı Türkiye İnsan Hakları İhlalleri Raporu”, https://www.ihd.org.tr/2019-yili-turkiye-insan-haklari-ihlalleri-raporu/, Erişim Tarihi: 05.11.2020
• İKV “AB Katılım Sürecindeki Türkiye’nin Kadın İstihdamı Karnesi”, 2019, ,https://www.ikv.org.tr/images/files/%C4%B0KV_Degerlendirme_Notu_AB_Kat%C4%B1l%C4%B1m_S%C3%BCrecindeki_T%C3%BCrkiyenin_Kad%C4%B1n_%C4%B0stihdam%C4%B1_Karnesi(2).pdf, Erişim Tarihi: 11.10.2020
• Akdoğan, Itır (2019). Üst Düzey Karar Almada Kadın Katılımı Raporu, TESEV, İstanbul: Matsis.
• Aydın, Fazıl, “Türkiye Tarafından Onaylanan Ilo Sözleşmeleri” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayınları, 2014, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/1332/tuerkiye-taraf%C4%B1ndan-onaylanan-ilo-soezle%C5%9Fmeleri.pdf, Erişim Tarihi: 11.10.2020
• Aydın, Harun (2015). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türkiye’de Kadın. Current Research in Social Sciences, 1(3), 84-96.
• Bayar, Ayşe Aylin, Günçavdı, Öner,Levent, Haluk (2020). Covid-19 Salgınının Kadınların Çalışma ve Hane Yaşamı Üzerine Etkileri, https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2020-09/covid-19-salgininin-kadinlarin-calisma-ve-hane-yasami-uzerine-etkileri-politika-raporu.pdf, Erişim Tarihi: 05.11.2020
• Carli, Linda L. (2020). “Women, Gender Equality and COVID-19”. International Journal, 35(7/8), 647-655.
• “COVID-19 Kadınlara Yönelik Şiddetin Sonlandırılması”, https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/04/issue-brief-covid-19-and-ending-violence-against-women-and-girls., Erişim Tarihi: 05.11.2020
• Çaha, Ömer (2017). Sivil Kadın, Ankara: Savaş Yayınları.
• Çelik, Şenol, Sevilay (2019), COVID-19 Pandemi Süreci: Kadın Sağlık Çalışanların Durumu, https://kockam.ku.edu.tr/covid-19-pandemi-sureci-kadin-saglik-calisanlarin-durumu-sevilay-senol-celik/, Erişim Tarihi: 05.11.2020
• “Dışişleri Bakanlığı ABD’nin Türkiye hakkındaki insan hakları raporuna tepki gösterdi” https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/disisleri-bakanligi-abdnin-turkiye-hakkindaki-insan-haklari-raporuna-tepki-gosterdi/1764838, Erişim Tarihi: 05.11.2020,
• Doğramacı, Emel (1989). Türkiye’de Kadının Dünü Ve Bugünü. Ankara: Türkiye İş Bankası,
• Dünya Sağlık Örgütü, https://covid19.who.int/, Erişim Tarihi: 06.11.2020
• “Dünyada insan hakları ve demokrasi: 2019 AB Yıllık Raporu”, https://www.avrupa.info.tr/tr/pr/dunyada-insan-haklari-ve-demokrasi-2019-ab-yillik-raporu-10274., Erişim Tarihi: 05.11. 2020
• Hammersley, Martyn ve Atkinson, Paul (2007). Ethnography Principles in Practice Third Edition. London-New York: Routledge.
• HRW “About Us”, https://www.hrw.org/about/about-us, Erişim Tarihi: 01.11.2020
• HRW “Türkiye Raporu”, https://www.hrw.org/tr/world-report/2019/country-chapters/325435, Erişim Tarihi: 01.11.2020
• Kaplan, Leyla: (1988). Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Koç, Esin ve Yeniçeri, Zuhal (2021). “COVID-19 Pandemi Sürecinin Toplumsal Cinsiyet Eşit (siz) liğine Etkileri”. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 4(1), 80-102.
• Osofsky, Joy D., Osofsky, Howard. J., & Mamon, Lakisha Y. (2020). “Psychological and Social Impact of COVID-19”. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 12(5), 468.
• Öztürk, Yıldız, Üstünalan, Dilek & Metin, Belce (2020). “Pandemi Sürecinde Kadınların Ev İçindeki Deneyimleri ve Evde Kalmanın Duyguları”. Feminist Tahayyül, 1(2), 185-225.
• Pinho-Gomes, Ana. Caterina, Peters, Sanne, Thompson, Kelly, Hockham, Carinna, Ripullone, Katherine, Woodward, Mark & Carcel, Cheryl (2020). “Where Are the Women? Gender Inequalities in COVID-19 Research Authorship.” BMJ Global Health, 5(7).
• Roesch, Elisabeth, Amin, Avni, Gupta, Jhumka, & Garcia-Moreno, Claudia. (2020). “Violence Against Women During Covid-19 Pandemic Restrictions”. BMJ, 369.
• “Sağlık Bakanlığı Covid-19 rehberi”, https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir.html, Erişim Tarihi: 06.11.2020
• Saladino, Valeria, Algeri, Davide. & Auriemma, Vincenzo. (2020). “The Psychological and Social Impact of Covid-19: New Perspectives of Well-Being”. Frontiers in Psychology, 11, 2550.
• Sánchez, Odette R., Vale, Diamo B., Rodrigues, Larissa, & Surita, Fernando G. (2020). “Violence Against Women During the COVID‐19 Pandemic: An Integrative Review”. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 151(2), 180-187.
• Temel, Ömer, Kyeyune, Hamza, Busuulwa, Huthaifa, Türkan, Hüseyin, Deniz, Ünal, Karadoğan, Sercan, Çiçek, Şeyma ve Kayani, Ömer, (2019). UHİM Dünya Hak İhlalleri Raporu 2019, Tuba Karaçorlu (Editör), İstanbul: Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi.
• Toprak, Zafer (1998). “Halk Fırkasından Önce Kurulan Parti: Kadınlar Halk Fırkası”, Tarih ve Toplum, Sayı 51, Mart 1998.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), https://data.tuik.gov.tr/tr/main-category-sub-categories-sub-components2/#, Erişim Tarihi: 10.10.2020,
• Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7244&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 05.11.2020