SOCIAL MEDIA AND LYNCH CULTURE: VIRTUAL CAUSES, REAL CONSEQUENCES

Yıl 2021, Sayı: 56, 1 - 15, 31.12.2021

Sertaç Timur Demir Ali Özcan

https://doi.org/10.47998/ikad.957544

Cited By: 3

Öz

In this article, it is argued that social media, which enters daily life with the promises of freedom of expression, unhindered communication and unlimited sharing, but adapts nearly all relationships and experiences to itself in a short time, has evolved into a medium of mass hatred and uncanny. It is also claimed that the users are an inevitable part of the global network in the shadow of this sharp transformation, which appears as the rise of the lynching culture, whose causes are virtual and the consequences are real. Accordingly, contrary to the illusory abstraction in this medium, the digital traces that users leave behind are permanent and indelible. For this reason, people who were once the subject of collective lynching by taking refuge in the anonymity of the masses can be the target of the same masses at any time. In other words, in this cyber-space, when the texts are taken out of their context; when the conjuncture changes or when personal data is hacked in an unpredictable manner, the whole course of events that was once considered perfect and smooth can suddenly reverse. This ambiguous situation is the unaccounted reflection and widespread trend of the mass and social media, which produces its own notion of mass, beyond the pre-defined justifications. In social media, users are the hostage of each post they make and each website they visit. In this research, this problematic is analysed through the episode of Hated in the Nation of the popular science fiction series Black Mirror and in the context of virtual lynching, digital masses and mobile technologies. The framework of this interdisciplinary study, which is based on digital humanities approaches, is structured around the theories of thinkers such as Zygmunt Bauman, Jean Baudrillard and Byung Chul-Han who offer stimulating perspectives on the issue.

Anahtar Kelimeler

social media, lynching, mass, mobile phone

Sosyal Medya ve Linç Kültürü: Sanal Nedenler Gerçek Sonuçlar

Öz

Bu makalede, özellikle ifade özgürlüğü, engelsiz iletişim ve sınırsız paylaşım vaatleriyle gündelik yaşama giren, fakat kısa süre içinde neredeyse tüm ilişki ve deneyimleri kendine uyarlayan sosyal medyanın kitlesel nefret ve tekinsizlik mecrasına evrildiği öne sürülmektedir. Ayrıca etkileri sanal, sonuçlarıysa gerçek olan linç kültürünün yükselişi olarak beliren bu keskin dönüşümün gölgesinde kullanıcıların küresel ağın kaçınılmaz parçası oldukları düşünülmektedir. Buna göre, bu mecradaki yanılsamalı soyutluğun aksine, kullanıcıların arkalarında bıraktıkları dijital izler kalıcıdır ve silinmezdir. Bu nedenle bir zamanlar kitlelerin anonimliğine sığınarak kolektif linçin öznesi olan kişiler, her an aynı kitlelerin hedefi olabilmektedir. Yani bu siber-uzamda, metinler bağlamından çıkarıldığında; konjonktür değiştiğinde veya kişisel veriler öngörülemez biçimde gasp edildiğinde kusursuz ve pürüzsüz sanılan tüm gidişat ansızın tersine dönebilmektedir. Bu ikircikli durum, kitlenin ve kendine özgü kitle dokusunu üreten sosyal medyanın önceden tanımlanagelen meşruiyet gerekçelerinin ötesinde, hesaba katılmayan yansıması ve yaygın trendidir. Sosyal medyada kullanıcılar yaptığı her bir paylaşımın ve girdiği her bir sitenin rehinesidir. Bu araştırmada söz konusu sorunsal, popüler bilim kurgu yapımı olan Black Mirror dizisinin Sosyal Linç bölümü üzerinden ve sanal linç, dijital kitleler ve mobil teknolojiler bağlamında analiz edilmektedir. Dijital beşeri bilimler kapsamında yürütülen bu disiplinlerarası çalışmanın çatısı, meseleye güçlü açılımlar sunan Zygmunt Bauman, Jean Baudrillard ve Byung Chul-Han gibi düşünürlerin teorileri etrafında yapılandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya,, linç, kitle, cep telefonu, modern kültür

Kaynakça

• Adorno, Theodor W., (2005). Minima Moralia, Çev., Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Adorno, Theodor W., (2011). Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi, Çev., N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aloğlu, Ebru, (2018). “Sosyolojik Perspektiften Linç ve Toplumsal Şiddet Sarmalı”, Sosyoloji Dergisi, (38), s. 219-230.
• Barrett-Maitland, Nadine, ve Lynch, Jenice M., (2020). “Social Media, Ethics and the Privacy Paradox.” https://www.intechopen.com/online-first/social-media-ethics-andthe-privacy-paradox. Erişim Tarihi: 10 Haziran 2021.
• Barthes, Roland, (2015). Bir Deneme Bir Ders: Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi, Çev., M. Rifat ve S. Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (1991). Sessiz Yığınların Gölgesinde Toplumsalın Sonu, Çev., Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (1995). Kötülüğün Şeffaflığı: Aşırı Fenomenler Üzerine Bir Deneme. I. Ergüden (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2001). Tam Ekran, Çev., B. Gülmez, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2010). Cool Anılar III-IV, Çev., Yaşar Avunç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2012a). Kusursuz Cinayet, Çev., N. K. Sevil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2012b). Karnaval ve Yamyam, Çev., O. Adanır, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2013). Amerika, Çev., Y. Avunç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean, (2014). Cool Anılar I-II 1980-1990, Çev., A. Sönmezay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (1998). Sosyolojik Düşünmek, Çev.,A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (2010). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var mı?, Çev., Funda Çoban, İstanbul: De Ki Basım Yayım.
• Bauman, Zygmunt, (2011). Postmodern Etik, Çev., A. Türker, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (2016). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, Çev., A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (2017). Postmodern Etik, Çev., A. Türker, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (2019). Akışkan Modernite, Çev., S. O. Çavuş, İstanbul. Can Yayınları.
• Bauman, Zygmunt ve Lyon, David (2018). Akışkan Gözetim, Çev., E. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Botton, Alain de, (2015). Haberler: Bir Kullanma Kılavuzu, Çev., Zeynep Baransel, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Brooker, Charlie (2011). “The Dark Side of Our Gadget Addiction”. The Guardian. 1 Aralık 2011. https://www.theguardian.com/technology/2011/dec/01/charlie-brooker-dark-sidegadget-addiction-black-mirror. Erişim Tarihi: 06.06.2021.
• Brooker, C., Jones, A., Arnopp, J. (2018). Inside Black Mirror, London: Penguin Random House.
• Canetti, Elias, (2014). Kitle ve İktidar, Çev., G. Aygen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Castells, Manuel (1996). The Rise of the Network Society, The Information Age: Economy, Society and Culture Vol. I. Malden, MA; Oxford, UK: Blackwell.
• Craven, Paul ve Wellman, Barry (1973). "The Network City", Sociological Inquiry. 43 (3–4). S. 57–88.
• Datareportal (2021). “Digital 2021: Global Overview Report”, 27 Ocak 2021, https://datareportal.com/reports/digital-2021-global-overview-report. Erişim Tarihi: 6 Haziran 2021.
• Diken, Bülent ve Laustsen, Carsten B. (2008). Sociology through the Projector, London: Routledge.
• Ellul, Jacques, (2003). Teknoloji Toplumu, Çev., M. Ceylan, İstanbul: Bakış Yayınları.
• Goodman Marc (2016). Geleceğin Suçları: Dijital Dünyanın Karanlık İki Yüzü, Çev.,C. Özdemir, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Han, Byung Chul, (2018a). Şiddetin Topolojisi, Çev., D. Zaptçıoğlu, İstanbul: Metis Yayınları.
• Han, Byung Chul, (2018b). Güzeli Kurtarmak, Çev., K. Filiz, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Han, Byung Chul (2019a). Zamanın Kokusu: Bulunma Sanatı Üzerine Felsefi Bir Deneme, Çev., Ş. Öztürk, İstanbul: Metis Yayınları.
• Han, Byung Chul, (2020a). Şeffaflık Toplumu, Çev., H. Barışcan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Han, Byung Chul, (2020b). Psikopolitika: Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri, Çev., H. Barışcan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Hiltz, Starr Roxanne, ve Turoff, Murray, (1978). The Network Nation. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Le Breton, David, (2016). Bedene Veda, Çev., A. U. Kılıç, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Leonhard, Gerd, (2018). Teknolojiye Karşı İnsanlık: İnsan ile Makinenin Yaklaşan Çatışması, Çev., C. Akkartal ve İ. Akkartal, İstanbul: Siyah Kitap.
• Martin, James, (1978). The Wired Society, N. J.: Prentice Hall.
• Maya, Aline, (2020). Hated in the Nation and #DeathTo: What are the Consequences of Trial by Twitter?, İçinde David K. Johnson (Ed.). Hoboken, NJ : Wiley-Blackwell.
• Mirani, L. (2021). ‘Kişisel Teknoloji Gerçekten Kişisel Oluyor’. D. Franklin (Ed.). Mega Tech-2050’de Teknoloji, Çev., B. Şeyrek, İstanbul: Kolektif Kitap, s. 165-176.
• Pallasmaa, Juhani, (2016). Tenin Gözleri, Çev., A. U. Kılıç, İstanbul: YEM Yayın.
• Pettman, Dominic, (2017). Sonsuz Dikkat Dağınıklığı: Gündelik Yaşamda Sosyal Medyaya Odaklanmak, Çev., Y. Çetin, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Putri, S. A., ve Nafisah, N. (2020). Construction of Dystopia in Black Mirror: Hated in the Nation, Passage, 8 (1). 87: 103.
• Ronson, Jon, (2015). So You’ve Been Publicly Shamed. New York: Riverhead Books.
• Sennett, Richard, (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü, Çev., S. Durak ve A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Simmel, Georg, (2015). Modern Kültürde Çatışma, Çev., T. Bora, U. Özmakas, N. Kalaycı, E. Gen, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Simon, Herbert A., (1971). Designing organizations for an information rich world. In M. Greenberger (ed.), Computers, communications, and the public interest, s. 37-72.
• Sutherland, J-A ve Kathryn M. F. 2013. Cinematic Sociology: Social Life in Film, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Turan, Hatice, (2017). Sosyal Medya’da Şiddet: Sağduyunun Yitiminde Başkalık ve Kendilik Deneyimleri. Marmara İletişim Dergisi, (27), s. 121-133.
• van Dijk, Jan, (1991) De Netwerkmaatschappij: Sociale aspecten van nieuwe media, Houten: Bohn Staflen van Loghum.
• Virilio, Paul, (2003). Enformasyon Bombası. İ. Şahin (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Watt Smith, Tiffany, (2020). Schadenfreude: Başkasının Talihsizliğinden Duyulan Keyif, Çev. N. Bingöl, İstanbul: Kolektif Kitap.
• Wu, T. (2017). Dikkat Tacirleri. Çev., B. Karal, İstanbul: The Kitap Yayınları.
• Zizek, Slavoj, (2012). İdeolojinin Aile Miti, Çev. , M. Yıldırım, İstanbul: Encore Yayınları.