Globalleşme ve Ulus-Devlet

Yıl 2019, Sayı: 49, 207 - 220, 20.12.2019

Tuncay Önder

Öz

Bu makale, globalleşme ve ulus-devlet arasındaki karşılıklı etkileşime odaklanmaktadır. Globalleşme temelli ‘evrensellik’ iddiaları, 1990’ların başında sosyal bilimlerde güçlü bir karşılık bulmuştu. Siyasal sınırların anlamsızlaştığı bir dünyaya doğru ilerlendiğine, ulus-devleti aşındıran dinamiklerin dolaşımda olduğuna dair kuvvetli bir inanç mevcuttu. Global değişim dinamiklerinin sınır tanımaksızın bütün ülkeleri etkisi altına aldığı konusunda geniş bir mutabakat oluşmuştu. ‘Dünya toplumu’, ‘global toplum’ kavramları gittikçe genişleyen bir kullanım alanı buldu. Bugün, globalleşmeye dair iyimserliğin zayıfladığı ve ulus-devletlerin göreli olarak yeniden güç kazanmaya başladığı bir konjonktürden geçiyoruz. Hâlihazırda, globalleşme tartışmaları, çoğunlukla, eşitsizlikler ve çatışmalar üzerinden yürüyor. Bu çalışmada globalleşme, toplumları ekonomik, siyasal ve kültürel açıdan bütünleştiren, farklılıkları ve çatışmaları ortadan kaldıran bir süreç olarak ele alınmamaktadır. Globalleşme, bütünleşmeyi ve farklılaşmayı bir arada içeren çok yönlü ve diyalektik bir süreci ifade etmektedir. Makalenin ana gövdesini, sosyal teorideki globalleşme tartışmaları oluşturmaktadır. Bu çerçevede, Giddens, Robertson, Beck ve Bauman’ın globalleşme analizleri üzerinde mümkün olduğunca kapsayıcı biçimde durulmaktadır. Sonuçta, globalleşmenin gerçeklik boyutuyla ‘retorik’ boyutunun ayrıştırılması gereğine işaret edilmekte, ulus adına konuşabilecek ulus-devletten daha meşru bir aktörün henüz ortada olmadığı gerçeğinin altı çizilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Globalleşme, Global Toplum, Globalcilik, Ulus-Devlet

Globalization and Nation-State

Öz

This article focuses on the mutual interaction between globalization and nation- state. The claims of ‘universality” based on globalization found a strong response in the social sciences in the early 1990s. There was a strong belief that the dynamics that erode the nation-state were in circulation, moving towards a world where political boundaries became meaningless. There was a broad consensus that the dynamics of global change affected all countries without boundaries. The concepts of ‘world society’ and ‘global society’ have found increasingly more widespread use. Today, we are going through a conjuncture in which the optimism of globalization is weakened and the nation-states are beginning to regain their relative power. At present, the debates on globalization are mostly based on inequalities and conflicts. In this study, globalization is not considered as a process that integrates societies economically, politically and culturally and eliminates differences and conflicts. Globalization refers to a multifaceted and dialectical process involving integration and differentiation. The main body of the article is the discussions of globalization in social theory. Within this framework, globalization analyzes of Giddens, Robertson, Beck and Bauman are emphasized as comprehensive as possible. As a result, it is pointed out that the ‘reality’ dimension of globalization should be separated from the ‘rhetoric’ dimension and the fact that there is no more legitimate actor than the nation-state that can speak for the nation is underlined.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Global Society, Globalism, Nation-State

Kaynakça

• Aslanoğlu, Rana A. (1998). Kent, Kimlik ve Globalleşme, Bursa: Asa Kitabevi.
• Ayman Güler, Birgül (1996). Yeni Sağ ve Devletin Değişimi: Yapısal Uyarlama Politikaları, Ankara: TODAİE Yayını.
• Bauman, Zygmunt (1999). Globalleşme, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt (2001). “Wars of the Globalization Era”, European Journal of Social Theory, 4(1): 11-28.
• Beck, Ulrich (1999). “Democracy Beyond the Nation-State: A Cosmopolitical Manifesto”, Dissent, 46(4): 53-55.
• Beck, Ulrich (2000). “The Cosmopolitan Perspective: Sociology of the Second Age Modernity”, British Journal of Sociology, 51(1), s. 79-105.
• Castells, Manuel (2000). “Toward a Sociology of the Network Society”, Contemporary Sociology, 29(5), s. 693-699.
• Cohen, Edward S. (2001). “Globalization and the Boundries of the State: A Framework for Analysing the Changing Practice of Sovereignty”, Governance, 14(1), s. 75-97.
• Çıtak, Zana (2000). “A Critical Analysis of Two Approaches to Globalization and Governance”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 27(1-2), s. 47-69.
• Downes, Bryan T. (1998). “The Role of the Governments in 21st Century Governance: A Concluding Essay, The Social Science Journal, 35(4), s. 589-599.
• Falk, Richard (2001). Yırtıcı Globalleşme: Bir Eleştiri, (Çev. A. Çaksu), İstanbul: Küre Yayınları.
• Farazmand, Ali (1999). “Globalization and Public Administration”, Public Administration Review, 59(6), s. 509-522.
• Gane, Nicholas (2001). “Chasing the ‘Runaway World’: The Politics of Recent Globalization Theory”, Acta Sociologica, 44(1), s. 81-89.
• Giddens, Anthony (1994). Modernliğin Sonuçları, (Çev. E. Kuşdil), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, Anthony (2000). Elimizden Kaçıp Giden Dünya, (Çev. O. Akınhay), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Goodhart, Michael (2001). “Democracy, Globalization, and the Problem of the State”, Polity, 33(4), s. 527-546.
• Held, David, Anthony McGrew, David Goldblatt ve Jonathan Perraton (1999). “Globalization”, Global Governance, 5(4), s. 483-496.
• Held, David (2000). “Regulating Globalization? The Reinvention of Politics”, International Sociology, 15(2), s. 394-408.
• Hirst, Paul ve Grahame Thompson (1998). Globalleşme Sorgulanıyor, (Çev. Ç. Erdem ve E. Yücel), Ankara: Dost Kitabevi.
• Keyman, E. Fuat ve A. Yaşar Sarıbay (1998). “Globalleşme, Siyaset ve Toplumsal Yaşam”, E. F. Keyman ve A. Y. Sarıbay, (Ed.) Globalleşme, Sivil Toplum ve İslam, Ankara: Vadi Yayınları.
• Keyman, E. Fuat ve A. Yaşar Sarıbay (2000). Global Yerel Eksende Türkiye, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Keyman, E. Fuat (2002). “Kapitalizm-Oryantalizm Ekseninde Globalleşmeyi Anlamak: 11 Eylül, Modernite, Kalkınma ve Öteki Sorunsalı”, Doğu Batı, (18), s. 27-53.
• Maclean, Jason (2000). “Globalization and the Failure of the Sociological Imagination: A Review Essay”, Critical Sociology, 26(3), s. 329-349.
• Mahçupyan, Etyen (1996). Osmanlı’dan Postmoderniteye, İstanbul: Patika Yayınları.
• Meyer, John W. (2000). “Globalization: Sources and Effects on National States and Societies”, International Sociology, 15(2), s. 233-248.
• Olma, Sebastian (2001). “Globalization, the Pudding and the Question of Power”, Theory Culture and Society, 18(4), s. 111-122.
• Robertson, Roland (1999). Küreselleşme: Toplum Kuramı ve Küresel Kültür, (Çev. Ü. H. Yolsal), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Robertson, Roland ve Habib Haque Khonder (1998). “Discourses of Globalization”, International Sociology, 13(1), s. 25-40.
• Robinson, Willam I. (1998). “Beyond Nation-State Paradigms: Globalization, Sociology and the Challenge of Transnational Studies”, Sociological Forum, 13(4), s. 561-594.
• Robinson, Willam I. (2001). “Social Theory and Globalization: The Rise of a Transnational State”, Theory and Society, (30), s. 157-200.
• Sarıbay, Ali Yaşar (1998). “Globalleşme, Postmodern Uluslaşma ve İslam”, E. F. Keyman ve A. Y. Sarıbay (Ed.), Globalleşme, Sivil Toplum ve İslam, Ankara: Vadi Yayınları.
• Therborn, Göran (2000). “Globalization: Dimensions, Historical Waves, Regional Effects, Normative Governance”, International Society, 15(2), s. 151-179.
• Therborn, Göran (2001). “Into the 21st Century: The New Parameters of Global Politics”, New Left Review, (10), s. 87-110.
• Wallerstein, Immanuel (2000). “Globalization or the Age of Transition?: A Long Term View of the Trajectory of the World-System”, International Sociology, 15(2), s. 249-265.