Milli Birlik Komitesi Dönemi Basın Rejimi

Yıl 2019, Sayı: 48, 17 - 34, 28.06.2019

Ayşe Elif Emre Kaya Zakir Avşar

Öz

Bir yönetimin basın rejimi, onun demokrasiyi algılama biçimine dair önemli ipuçları sunar. Basına ilişkin yürütülen politikalar, o iktidarların demokratik yapı içindeki duruşlarını gösterir. 27 Mayıs askeri müdahalesi de, böylesi bir sürece işaret eder. Kendisinden önce yönetimde olan Demokrat Parti’nin yürüttüğü basın rejiminden dersler çıkaran Milli Birlik Komitesi yönetimi, bu alana yönelik düzenleyici bir politika gütmüş, geçmiş dönemin yıpranmış yönlerini tamir etmeye ve benzer hatalara gidilmemesi için köklü kalıcı politikalar oluşturmaya
çalışmıştır. Yine de Milli Birlik Komitesi yönetiminin basına yönelik bu olumlu tavrı, kendi yönetimsel işleyişini aksatma hallerinde, basının çeşitli yöntemlerle kontrol edilmesine engel
olamamış, ağır tablolar yaratmamaya ya da kalıcı bir politikaya dönüştürmemeye gayret edilerek de olsa, bir denetim kurulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Milli Birlik Komitesi yönetiminin iktidara gelişinden 15 Ekim 1961 seçimleri sonrasında kurulacak olan koalisyonlar dönemine kadar geçen süreç ele alınmaktadır. Bu dönemde yönetimin nasıl bir basın politikası yürüttüğü konu edinilmiştir. Betimleyici nitelikte olan bu çalışmada, Milli Birlik Komitesi döneminde yürütülen politikalara ilişkin farklı bakış açıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu anlayış doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmada görülmüştür ki, Milli Birlik Komitesi basın özgürlüğünün yerleşmesi konusunda ilerici adımlar atmış ve gazeteciliğin bir mesleğe dönüşmesi için ciddi çabalar sergilemiştir. Zaman zaman basın organları ile karşı karşıya gelinse dahi, bunların döneme etki edecek derecede, ciddi yaptırımlara dönüştürülmemesine gayret edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Milli Birlik Komitesi, Basın Rejimi, Demokrat Parti, Basın, 212 Sayılı Basın Kanunu.

The Press Regime of National Unity Committee Period

Öz

The press regime of a country provides important clues about the outlook on the democracy. Implemented policies relating to the press prepares the ground for the legitimacy of
that power. May 27 military interventional sorefers to a process such like this. The former ruling party Democrat Party’s repressive regime to the press showed an experience that how results could be generate and ıt is observed by The National Unity Committee and until the coalitions period they conducted a regulatory policy for the press.In particular, they tried to create rooted and permanent policies to avoid similar mistakes and they also tried to fix the wornsides. Nevertheless, the positive attitude to the press of the administration could not prevent the the various control methods in which the press disrupted the fluence of their administrative functions, they efforted not to create a heavy table or not to convert a permanent policy but even so they tried to make an audit. In this study, ıt is discussed the period of National Unity Committee which is ended with the coalition period that is formed by the 15th October 1961 elections . It has been subjected that how a press policy was conducted by the governance. In this descriptive study, we tried to be put forth the different perspectives to the execution policy. It was seen in the study which was formed by this understanding, The National Union Committee has taken progressive steps on the settlement of the press freedom and they showed serious efforts to transform the profession of journalism. From time to time they are faced with the press organs, but they tried not to convert the set serious sanctions which could be affect the period

Anahtar Kelimeler

National Unity Committee, Press Regime, Democrat Party, Press, Press Law Number 212.

Kaynakça

• Ahmad, Feroz (1995), Modern Türkiye’nin Oluşumu,(Çev: Yavuz Alogan), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Akşin, Sina (1998), Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi. 1789-1980, Üçüncü Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Burçak, Rıfkı Salim (1997), İdamların İç Yüzü (Adnan Menderes- Fatin Rüştü Zorlu-Hasan Polatkan), Demokratlar Kulübü Yayınları, Ankara.
• Emre Kaya, A. Elif (2010), “Demokrat Parti Döneminde Basın İktidar İlişkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sayı 39, ss. 93-118.
• Esin, Numan (2005), Devrim ve Demokrasi. Bir 27 Mayısçının Anıları, 2. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul.
• Faik, Bedii (2003),Matbuat Basın derken…. Medya ,4. Cilt, Doğan Kitap, İstanbul.
• İnuğur,M. Nuri (1992),Türk Basın Tarihi (1919-1989), Gazeteciler Cemiyeti, İstanbul.
• Kabacalı, Alpay (1994),Türk Basınında Demokrasi, Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara.
• Koloğlu, Orhan (1992), Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Basın, Birinci Basım, İletişim Yayınları, İstanbul, 1992.
• Özgentürk, Nebil (2008),Cumhuriyetten Günümüze Basının Kısa Tarihi, (Ed: Melda Davran/Ali Sekmeç), Alfa Yayınları, İstanbul.
• “Pollak O. ve Reverdin O. Raporu” (2009), Türkiye’de Kitle İletişimi. Dün- BugünYarın(Der: Korkmaz Alemdar), Gazeteciler Cemiyeti Yayınları,Ankara, ss.185-193.
• Şapolyo, Enver Behnan (1969) ,Türk Gazetecilik Tarihi ve Her Yönü İle Basın, Güven Matbaası, Ankara.
• Topuz, Hıfzı(2003), II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, 2. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.
• T.C. MBK Genel Kurul Toplantısı, 18. Birleşim, Cilt: 2, 6 Ekim 1960.
• T.C. MBK Genel Kurul Toplantısı, 42. Birleşim, Cilt: 3, 29 Kasım 1960.
• T.C. MBK Genel Kurul Toplantısı, 68. Birleşim, Cilt: 5, 2 Ocak 1961.
• T.C. MBK Genel Kurul Toplantısı, 69. Birleşim, Oturum: 3, Cilt: 5, 3 Ocak 1961.
• T.C. MBK Genel Kurul Toplantısı, 70. Birleşim, Cilt: 5, Oturum: 4, 4 Ocak 1961.
• Üstün, Hasan (2009), “Bab-ı Ali’de Dokuz Patron Olayı”,Türkiye’de Kitle İletişimi. Dün- Bugün –Yarın(Der: Korkmaz Alemdar), Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ankara, ss. 194- 205.