Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Sözsüz İletişim Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Öncü Çalışma

Yıl 2016, Sayı: 43, 150 - 167, 25.12.2016

Tevfik Uzun Ahmet Ayık

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri düzeyini belirlemektir. Betimsel tarama modelindeki araştırmanın evrenini 2013- 2014 eğitim öğretim yılında Erzurum ili Palandöken ilçe merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet ilkokullarında görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemini ise, basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen 15 ilkokulda görev yapan 242 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için Richmond, McCroskey ve Johnson (2003) tarafından geliştirilen “Sözsüz İletişime Yatkınlık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri “orta” düzeydedir. Öğretmenlerin cinsiyet, eğitim durumu, kıdem gibi değişkenleri ile okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerilerine yönelik puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Ancak; öğretmenlerin görüşlerine göre, okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri branş ve iletişimle ilgili eğitim almış olma değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul Müdürü, Sözsüz İletişim Becerisi, Öğretmen

Determining the Level of Nonverbal Communication Skills of School Principals Based on Teachers Opinions: A Pioneering Study

Öz

The purpose of this paper is to determine the level of nonverbal communication skills of school principals based on teachers’ opinions. The research is designed within the frame of descriptive study, and the universe covers state school teachers employed in Erzurum Palandöken during the academic years 2013-14 . Sampling group is selected via random sampling method, which covers 242 teachers from 15 elementary schools. Data was gathered through the scale ‘Nonverbal Immediacy Scale (NIS)’ developed by Richmond, McCroskey and Johnson (2003). The research reveals that the level of nonverbal communication skill of principals is medium. There is no meaningful difference between the principals’ nonverbal communication skills and the teachers’ gender, degree, or experience variations. However, principals’ nonverbal communication skill differs meaningfully in terms of field and attendance in communication training.

Anahtar Kelimeler

Principal, Nonverbal Communication Skill, Teacher

Kaynakça

• App, B., McIntosh, D. N., Reed, C. L. ve Hertenstein, M. J. (2011). “Nonverbal Channel Use İn Communication of Emotion: How May Depend On Why”, Emotion, Vol. 11, No. 3, 603–617
• Atkinson, A. P., Dittrich, W. H., Gemmell, A. J. ve Young, A. W. (2004). “Emotion Perception From Dynamic And Static Body Expressions İn Point-Light And Full-Light Displays”, Perception, 33(5), 717–746.
• Aydoğan, İ. ve Kaşkaya, A. (2010). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Becerilerinin Yönetici Ve Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 1-16.
• Aziz, A. (2012). İletişime giriş. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Birdwhistell, R. L. (1970), Knesisc And Contex, Essay On Body Motion Commonunication, Philadephia: University of Pennsylvania Pres.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, E.Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Calero, H. (2005). The Power of Nonverbal Communication How You Act İs More İmportant Than What You Say, Los Angeles: Silver Lake Puplishing,
• Cesur, H. (2009). “Ortaöğretim müdürlerinin liderlik stilleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi (Şişli ilçesi örneği)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Christophel, D. M. (1990). “The Relationships Among Teacher İmmediacy Behaviors, Student Motivation, And Learning”, Communication Education, Volume: 39, 323-340.
• Comadena M.E., Hunt S.K. ve Simonds C. J. (2007) “The Effects of Teacher Clarity, Nonverbal Immediacy, And Caring On Student Motivation, Affective And Cognitive Learning”, Communication Research Reports Vol. 24, No. 3, pp. 241–248
• Coulson, M. (2004). “Attributing Emotion To Static Body Postures: Recognition Accuracy, Confusions, And Viewpoint Dependence”, Journal of Nonverbal Behavior, 28, 117–139.
• Çelik, Ç. (2007). “İlköğretim Okulu Müdürler İletişim Becerileri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Çetinkaya, İ. (2011). “Ortaöğretim Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişki”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çetinkaya, H. (2012). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Becerilerinin Okul Başarısına Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çınar, O. (2010). “Okul Müdürlerinin İletişim Sürecindeki Etkililiği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (26), 267–276.
• Darwin, C. (1998). “The Expression of The Emotions İn Man And Animals”, New York: Oxford University Press.
• De Meijer, M. (1989). “The Contribution of General Features of Body Movement To The Attribution of Emotions”, Journal of Nonverbal Behavior, 13(4), 247–268.
• Döndar, İ. (2001). “Eğitim Örgütlerinde İletişim Kalitesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Ekman, P., Friesen, W. V., O’Sullivan, M. ve Scherer, K. (1980). “Relative İmportance of Face, Body, And Speech İn Judgments of Personality And Affect”, Journal of Personality and Social Psychology, 38, 270–277.
• Erkuş, A. ve Günlü, E. (2009). “İletişim Tarzının Ve Sözsüz İletişim Düzeyinin Çalışanların İş Performansına Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, Bahar: 7-24.
• Eroğlu, E. (2013). Eğitim Ortamında Etkili İletişim ve Boyutları. Uğur Demiray (E.). Etkili İletişim (6. Baskı) içinde (223-242). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Fidan, M. ve Küçükali, R. (2014). “İlköğretim kurumlarında yöneticilerin iletişim becerileri ve örgütsel değerler.” Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 317–334.
• Finset, A. ve Piccolo, D. L. (2010). Nonverbal clinical contexts, Ed. Michela Rimondini. Communication in Cognotive Behavioral Therapy, London: Springer Media.
• Flack, W. R. (2006). “Peripheral Feedback Effects of Facial Expressions, Bodily Postures, And Vocal Expressions On Emotional Feelings”, Cognition and Emotion, 20 (2), 177-195.
• Genç, N. (2007). Yönetim Ve Organizayon –Çağdaş Sistemler Ve Yaklaşımlar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gross, M. M., Crane, E. A., ve Fredrickson, B. L. (2010). “Methodology For Assessing Bodily Expression Of Emotion”, J Nonverbal Behavior, 34:223–248
• Güngör, N. (2013). İletişime giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güney, S. (2011). Örgütsel Davranış, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güneş, K. (2007). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinin İletişim Ve Motivasyon Becerileri İle İlgili Algı Ve Beklentileri (İstanbul İli Avrupa Yakası Örneği). Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş, A. (2011). “Kişilerarası İletişim Sürecinde Beden Dili Kavramı Ve Rolü Üzerine Bir Çalışma”, E-Journal Of New World Sciences Academy, Volume:6, Number: 4 pp. 706-730.
• Gürüz, D. ve Temel-Eğinli, A. (2011). Kişilerarası İletişim, Bilgiler-Etkiler- Engeller. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gürüz, D. ve Temel-Eğinli, A. (2013). İletişim becerileri. Anlamak-anlatmak- paylaşma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hall, J. A., Coats, E. J., ve Smith, L. (2005). “Nonverbal Behavior And The Vertical Dimension Of Social Relations: A Meta-Analysis”, Psychological Bulletin, 131, 898–924.
• Hamilton, C. (2010). Communication For Result /A Guida For Business And The Professions, Boston: Wadsworth.
• Hawk, S. T., Fischer, A. H. ve Van Kleef G.A. (2012). “Face The Noise: Embodied Responses To Nonverbal Vocalizations of Discrete Emotions”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 102, No. 4, 796–814
• Helmer, C. B. (2013). “Effect of Prıncıpals’ Communıcatıon On Female Elementary School Teachers’ Perceptıon of Morale And Student Learnıng”, Unpublished Doctoral Dissertation, Texas A&M University-Commerce, Texas.
• Hertenstein, M. J., Holmes, R. ve McCullough M. (2009). “The Communication of Emotion via Touch”, Emotion, Vol. 9, No. 4, 566–573.
• Hinkle, L. J. (1998). “Teacher Nonverbal İmmediacy Behaviors And Student- Perceived Cognitive Learning İn Japan”, Communication Research Reports, 15, 45–56.
• Hoy, K.,W. ve Miskel, C., G. (2010). Eğitim Yönetimi, Teori, Araştırma Ve Uygulama (Çev. Edt. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Jessen, S. ve Kotz, S. A. (2011). “The Temporal Dynamics of Processing Emotions From Vocal, Facial, And Bodily Expressions”, NeuroImage, 58, 665–674.
• Jones, R. L. (2006). “The Effects of Principals’ Humor Orientation And Principals’ Communication Competence On Principals’ Leadership Effectiveness As Perceived By Teachers”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Akron, Ohio.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kay, B. ve Christophel, D. M. (1995). “The Relationships Among Manager Communication Openness, Nonverbal Immediacy, And Subordinate Motivation”, Communıcatıon Research Reports, Volume 12, Number 2, pp. 200-205.
• Koçabaş, İ. (2014). Örgütsel İletişim. Selahattin Turan. (Ed.). Örgütsel iletişim (Birinci baskı) içinde (189-224). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kondakçı, Y. ve Zayim, M. (2013). Yönetim Süreçleri. Servet Özdemir. (Ed.). Eğitim Yönetiminde Kuram Ve Uygulama (Birinci baskı) içinde (9-62). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Krizan, B. A.C., Merrier, P., Logan, J., ve Williams, K. (2010). Business Communation, USA: South-Western Cengage Learning.
• McKay, M., Davis, M. and Fanning, P. (2012). İletişim BECERİLERİ. (Çev. Ö. Gelbal). Ankara: HYB
• Martin, L. ve Mottet, T. P. (2011). “The Effect of Instructor Nonverbal Immediacy Behaviors And Feedback Sensitivity On Hispanic Students’ Affective Learning Outcomes İn Ninth-Grade Writing Conferences”, Communication Education, Vol, 60, No. 1, pp. 1-19.
• Mehrabian, A. ve Ferris, S.R. (1967). “Inference of Attitudes From Nonverbal Communication İn Two Channels”, Journal of Consulting Psychology, 31:248-252.
• McCroskey, J. C., Fayer, J. M., Richmond, V. P., Sallinen, A., ve Barraclough, R. A. (1996). “A Multicultural Examination of The Relationship Between Nonverbal İmmediacy And Affective Learning”, Communication Quarterly, 44, 297–307.
• McCroskey, C. J., Richmond, P. V. ve Bennett, E. V. (2006). “The Relationships ff Student End-of-Class Motivation With Teacher Communication Behaviors And Instructional Outcomes”, Communication Education Vol, 55, No. 4, pp. 403-414.
• Montepare, J., Koff, E., Zaitchik, D. ve Albert, M. (1999). “The Use of Body Movements And Gestures As Cues To Emotions İn Younger And Older Adults”, Journal of Nonverbal Behavior, 23(2), 133–152.
• Özmen, S. K. (2011). “Perception of Nonverbal Immediacy And Effective Teaching Among Student Teachers: A Study Across Cultural Extremes”, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 865-881
• Pease, A. (2003). Body Language/Beden Dili, Çev: Yeşim Özben, İstanbul: Rota Yayınları.
• Pribyl, C. B., Sakamoto, M. ve Keaten, J. A. (2004) “The Relationship Between Nonverbal İmmediacy, Student Motivation, And Perceived Cognitive Learning Among Japanese College Students”, Japanese Psychological Research, Volume 46, No. 2, 73–85.
• Pogue, L. L. ve AhYun, K. (2006). “The Effect of Teacher Nonverbal Immediacy And Credibility On Student Motivation And Affective Learning”, Communication Education, Vol. 55, No. 3, pp. 331-344
• Richmond, V. P., McCroskey, J. C., ve Johnson, A. D. (2003). “Development of The Nonverbal Immediacy Scale (NIS): Measures of Self- And Other-Perceived Nonverbal Immediacy”, Communication Quarterly, 51: 502-515.
• Rodriguez, J. I., Plax, T. G., ve Kearney, P. (1996). “Clarifying The Relationship Between Teacher Nonverbal İmmediacy And Student Cognitive Learning: Affective Learning As The Central Causal Mediator”, Communication Education, 45, 293-305.
• Roy, G. B. ve Floyd K. (2006). “Nonverbal Expressions of Liking And Disliking İn İnitial İnteraction: Encoding And Decoding Perspectives”, Southern Communication Journal, 71, 45-65.
• Stienen, B. M. C, Tanaka, A. ve De Gelder, B. (2011). “Emotional Voice And Emotional Body Postures Influence Each Other Independently of Visual Awareness”, PLoS ONE, Volume: 6, İssue 10, pp. 1-7.
• Steinberg, S. (2007). An İntroduction To Communication Studies, Cape Town: Juta and Co. Ltd.
• Sophie, H. J. (2004). “A Correlation of Self-Assessed Leadership Skills And İnterpersonal Communication Competencies of Public School Principals İn Five Illinois Counties”, Unpublished Doctoral Dissertation, Northern Illinois University, Illinois.
• Sueltenfuss, E. P. (2001). “Principal And Teacher Perceptions of Communication Skills of The Principal”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Northern Colorado, Colorado.
• Şahin, A. (2007). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kişiler Arası İletişim Becerileri Ve Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişki”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Antalya.
• Şimşek, Y. (2003). “Okul Müdürlerinin İletişim Becerileri İle Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Şimşek, Y. ve Altınkurt, Y. (2009). “Endüstri Meslek Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Müdürlerinin İletişim Becerilerine İlişkin Görüşleri”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 17, s.1-16.
• Tabor, B. (2001). “Conflict Management And İnterpersonal Communication Style of The Elementary Principal”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Missouri, Columbia.
• Tayfun, R. (2007). Etkili İletişim ve Beden Dili, Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.
• Topluer, A. (2008). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Yeterlilikleri İle Örgütsel Çatışma Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Tutar H. (2003). Örgütsel İletişim. Ankara:Seçkin Yayıncılık.
• Uzun, T. (2015). “Okul Müdürlerinin İletişim Becerileri İle Öğretmenlerin Genel Ve Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (Giresun İli Örneği)”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Verderber, F. R., Verderber, S. K., ve Sellnow D. D. (2010). Communication!, Boston: Wadsworth.
• Wang, H. (2009) “Nonverbal Communication And The Effect On Interpersonal Communication”, Asian Social Science, Vol. 5, No. 11, 155-159.
• Wallbott, H. G. (1998). “Bodily Expression of Emotion”, European Journal of Social Psychology, 28, 879–896.
• Wee, L. E. (2011). “Principals’ Communication Style And Parents’ İnvolvement İn School”, Unpublished Doctoral Dissertation. University of Southampton, Southampton.
• Witt L. P. ve Wheeless R. L. (2001). “An Experimental Study of Teachers’Verbal And Nonverbal İmmediacy And Students’ Affective And Cognitive Learning”, Communication Education, Vol:50, No:4, pp. 327-342.
• Wood, T. J. (2009). İnterpersonal Communication Everyday Encounters, Boston: Wadsworth.
• Wood, T. J. (2011). Communication İn Our Lives, Boston: Wadsworth.
• Yüksel, H. (2013). Etkili İletişim. Uğur Demiray. (Ed.) İletişimin tanımı ve temel bileşenleri (Altıncı Baskı) içinde (1-43). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Zıllıoğlu, M. ve Yüksel, A. H. (2004). İletişim Bilgisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisleri.