Yerli Televizyon Dizilerinde Toplumsal Sınıfların Manipülasyonu: Bir Göstergebilim Analizi

Yıl 2022, Sayı: 60, 186 - 225, 21.12.2022

Esma Gökmen

https://doi.org/10.47998/ikad.1080363

Öz

Çalışma yerli televizyon dizilerinde toplumsal sınıfların yaşam biçimleri üzerinden bir göstergebilim analizi sunmaktadır. Çalışma örneklemi ATV’de yayınlanmakta olan Kardeşlerim dizisidir. Dizide hangi toplumsal sınıfların yer aldığı, bu sınıfların yaşam biçiminin hangi göstergelerle temsil edildiği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Elde edilen verilerden yola çıkılarak özel televizyon kanallarının yerli televizyon dizilerinde toplumsal sınıfları tasviri, toplumsal sınıf kavramı üzerine geliştirilen kuramsal yaklaşımlar bağlamında yorumlanmıştır. Çalışmada göstergebilim yönteminden yararlanılmış olup, dizinin belirlenen sahnelerinde toplumsal sınıflarla ilişkili gösteren ve gösterilenler belirlenmiş ve veriler tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Sonuçta toplumsal sınıfların yerli televizyon dizilerinde aynı düzeyde temsil edilmediği, orta sınıf görünmezken, alt sınıf ve üst sınıfın belirgin şekilde görünür olduğu, sınıfların yaşam biçimlerinin ise kapitalizmin parametreleri etrafında organize edildiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

İletişim, televizyon, yerli dizi, toplumsal sınıf, kapitalizm

Manıpulation of Socıal Classes in Domestic Tv Series: A Semiotic Analysis

Öz

The study presents a semiotic analysis on the lifestyles of social classes in domestic television series. The sample of the study is the series "My Brothers", which is broadcast on ATV. It has been tried to reveal which social classes take place in the series and by which indicators the lifestyles of these classes are represented. Based on the data obtained, the description of social classes in the domestic television series of private television channels was interpreted in the context of theoretical approaches developed on the concept of social class. In the study, the semiotics method was used, and the signifiers and signifiers related to social classes were determined in the determined scenes of the series, and the data were interpreted by tabulating. As a result, it can be said that social classes are not represented at the same level in domestic television series, the middle class is invisible, the lower class and upper class are clearly visible, and the lifestyles of classes are organized around the parameters of capitalism.

Anahtar Kelimeler

Communication, television, domestic series, social class, capitalism

Kaynakça

• Adaklı, G. (2001), “Televizyon Türlerinde Dönüşüm”, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 1999 Mahmut Tali Öngören’e
• Armağan. Şubat, Özel Sayı: “Sinema ve Televizyon, 229-253.
• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojk Aygıtları, İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Baskı,
• Aslan, Z. (2012). “Geçmişten Bugüne Eleştirel Bir Orta Sınıf Değerlendirmesi”, Toplum ve Demokrasi, Yıl 6, Sayı 13-14, Ocak-Aralık, 2012, s. 55-92.
• Ayvaz, S. ve Livberber, T. (2019). “Reklamlarda Toplumsal Sınıf: Otomobil Reklamları Üzerinden Bir Söylem Analizi”, Erciyes İletişim Dergisi / Journal of Erciyes Communication, Temmuz/July 2019, 6 (2), s. 1141-1164.
• Barthes, R. (1993), Göstergebilimsel Serüven, M. Rifat ve S. Rifat (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barwise, P. ve Ehrenberg A. (1988). Television and its Audience, London: Sage Publications.
• Bulut, S. (Derleyen). (2009a). Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Pierre, B. (1986). The Forms of Capital, İn: Richardson, J., Handbook of Theory and Research fort he Sogiology of Education, Wesport, CT: Greenwood, pp.241-58.
• Bourdieu, P. (1995). Pratik Nedenler, Eylem Kuramı Üzerine, H. Tufan (Çev.), İstanbul: Kesin Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2014), “Simgesel Sermaye ve Toplumsal Snıflar”, G. Çeğin, E. Göker, N. Ökten (Ed.), Cogito Sayı 76, Yapı Kredi Yayınları, s. 192-204.
• Cereci, S. (2014). “Türk Televizyon Dizilerinin Küresel Başarısı: Evrensel İnsan Yaklaşımı”, International Journal of Social Science. 28, Autumn II, 1-12.
• Çelenk, S. ( 2005). Televizyon, Temsil, Kültür, Ankara: Ütopya Yayınları.
• Çelenk, S. (2010). “Aşkı Memnu’dan Aşkı Memnu’ya Yerli Dizi Serüvenimiz”. Birikim, Sayı:256-257, 18-27.
• Dural, B. (2012). “Antonıo Gramscı ve Hegemonya”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Kış-2012, 11(39), s.309-321.
• Eagleton, T. (2011). “İdeoloji ve İdeolojinin Batı Marksizm’indeki Serüveni”, Slavoj Zizek (Ed.), S. Kibar (Çev.), İdeolojiyi Haritalamak. Ankara: Dipnot, s. 267-340.
• Engels, F. (2003). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Eriş Yayınları , İlk Baskı 1979,file:///C:/Users/a/Desktop/%C3%96nemli%20Kitap%20ve%20Makaleler/ailedevletozelmulkiyet.pdf, Erişim Tarihi: 22.10.2021.
• Erdoğan, İ. (2001).“Televizyon: Dünyaya Açılan Pencere?”, A. Ü. İletişim Fakültesi İletişim Yıllığı 1999, s. 169 -197.
• Erdoğan, İ. (2009). “Televizyon Reklamlarında Gündelik Hayatın Temsili: Çikolata ve Seks”, Bilim ve Ütopya: Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi. Sayı: 179, s. 37–45.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Esslin, M. (2001). Televizyon Çağı Tv Beyaz Camın Arkası. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. S. İrvan (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Geçer, E. (2015). “Türk Dizileri Üzerine Kültürel ve İdeolojik Bir Değerlendirme: “Made in Turkey”. Mütefekkir, 2 (3), s. 13-23.
• Groombridge, B. (1976). Televizyon ve Toplum. (Çev. A.Usluata). İstanbul: Reklam Yayınları.
• İnal, A. (2001). “Televizyon, Tür ve Temsil”. A. Kartarı, D. Beybin Kejanlıoğlu (Ed.). Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 1999 Mahmut Tali Öngören’e Armağan. Özel Sayı: “Sinema ve Televizyon”, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 255-286.
• Katırcıoğlu, E. (2011). “Önsöz”. E. İlhan, E. Bakkalbaşıoğlu (Yayıma Hazırlayan). Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği: Sektör Analizi. İstanbul: TESEV Yayınları, s.13-14.
• Kaya, R. (2001, Şubat). “Televizyon Medyanın Amiral Gemisi ya da Globalleşmenin Taşıyıcısı”. A. Kartarı, D. Beybin Kejanlıoğlu (Ed.). Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 1999, Mahmut Tali Öngören’e Armağan. Özel Sayı: “Sinema ve Televizyon”. Ankara: Ankara üniversitesi Basımevi, s.199-206.
• Kejanlıoğlu, Beybin, D. (1998). “1980'lerden '90'lara Türkiye'de Radyo-TV Yayıncılığı”, Birikim Dergisi, 110, https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-110-haziran-1998/2305/1980-lerden-90-lara-turkiye-de-radyo-tv-yayinciligi/3837, Erişim tarihi: 10.06.2019.
• Küçükerdoğan, B. (2009). “Kültür ve Televizyon”, B. Küçükerdoğan (Ed.). Televizyo ve… Ankara: Ütopya Yayınları, s.69-109.
• Lucaks, G. (1998). Tarih ve Sınıf Bilinci, Y. Öner (Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
• Marx, K.(2003), Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, A. Bilgi (Çev.), I. Cilt, Eriş Yayınları, Eserin orjinali 1971 yılında yayımlandı.
• Marx, K. Engels, F. (2018). Komünist Manifesto,T. Bora (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moget, G. (1986). “Hegemonya”, Hapishane Defterleri Seçmeler, K. Somer (Çev.), İstanbul: Onur Yayınları.
• Mutlu, E. (1991). Televizyonu Anlamak. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Parsa, Seyide, (1999). “Televizyon Göstergebilimi”, Kurgu Dergisi,16, s. 15-28.
• Postman, N. ( 2010). Televizyon Öldüren Eğlence. (Üçüncü Basım). O. Akınhay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rifat, M. (1998). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Şentürk, R. (2010). “Televizyon ve Magazin Kültürü”. Selçuk İletişim Dergisi. 6 (2), 174-190.
• Ural, A. (2010). Medya-Sermaye-Siyaset Üçgeni “Satılık Medya”, İstanbul: Siyah Beyaz Kitap.