Proksemi Kavramı ve Yüz Bağlamında Duygulanımın İmgesi Olarak Yakın Planlar

Yıl 2016, Sayı: 42, 95 - 110, 22.07.2016

Süleyman Kıvanç Türkgeldi

Öz

Bu çalışmada yakın-planlar, duygulanım-imge kavramı üzerinden tartışılmıştır. Bu tartışma iki kutup üzerinden yapılmıştır. Kutuplardan birincisi canlıların arasındaki uzamsal mesafelerin psikolojik etkisi üzerine öne sürülmüş olan proksemi kavramı, ikincisi ise yüz ifadeleri ve yüzün hatlarının duygularla olan ilişkisidir. Sinemanın yakın planlarının gücü duygulanımın-imgesini sunabilmesindedir. Kameranın hareketi ile yaklaşmak ve dokunsal bir mesafeye ulaşmak, duygulanımın alanına giren ve görüntüye bakana doğrudan bir etki oluşturan özel bir potansiyellik taşımaktadır. Aynı zamanda yüzler ve yüz ifadeleri duygunun kendisini taşıyan herhangi bir temsil ilişkisine dayanmadan duygulanımı yaratan unsurlardır. Bu bağlamda proksemi kavramı, yüzün ifadesel yetkinliği ve duygulanım-imge kavramı arasında bir bağlantı kurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Proksemi, Yüz, Yakın-Plan, Hareket-İmge, Duygulanım-İmge

Close-up Shots As An Image of Affection in Contex of Proxemics Concept and Faces

Öz

The purpose of this work is to discuss close-up shots on the basis of the affection- image concept. The discussion follows a bipolar approach; the first one is the notion of proxemics which brings forward the psychological influence of spatial distance between living things, while the second one is the relationship of facial expressions and features with emotions. The power of cinematic close-up shots derives from their ability to exhibit the image of affection. Drawing closer with the camera movement and arriving at a tactile distance has a specific potential that falls within the sphere of affection and directly affects the viewer. Moreover, faces and facial expressions create affection without being predicated on any representational relation, therefore conveying the emotion itself. In this context, an attempt will be made to establish a connection among the notion of proxemics, the expressive competence of faces and affection-image.

Anahtar Kelimeler

Proxemics, Face, Close-Up, Movement-Image, Affection-Image

Kaynakça

• Andrew, Dudley (2010). Büyük Sinema Kuramları, Çeviri: Zahit Atam, Doruk Yayınları, İstanbul
• Aristotales (1996). Organon III Birinci Analitikler, Çeviri: Prof. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
• Baker, Ulus (2015). Beyin Ekran, Derleyen:Ege Berensel, Birikim Yayınları, İstanbul
• Balazs, Bela (1952). Theory of The Film, Growth of A New Art, Çeviri: Edith Bone, Dennis Dobson LTD, London
• Bergman, Ingmar (2012). Sinematografi İnsan Yüzüdür, Röportaj: Annika Holm, 1966 Çeviri: Selim Özgül, Agora Kitaplığı, İstanbul
• Bergson, Henri (2015). Madde ve Bellek, Çeviri: Işık Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları Bonitzer Pascal, (2011), Pascal Bonitzer, Kör Alan ve Dekadrajlar, Metis Yayınları, İstanbul
• Bonitzer Pascal, (2011), Kör Alan ve Dekadrajlar, Metis yayınları, İstanbul
• Braudy, Leo (1976). The World in Frame: What we See in Films, Garden City New York, Anchor Darwin, Charles (1873). Expression Of The Emotion In Man And Mammals, D. Appleton and Company, New York, Erişim tarihi: 15.02.2016 (http://darwinonline.org. uk/converted/pdf/1873_Expression_F1143.pdf)
• Deleuze, Gilles, (2014). Hareket-İmge, Çeviri: Soner Özdemir, İstanbul: Norgunk Yayınları, İstanbul
• Deleuze, Gilles, (2011). “Spinoza Pratik Felsefe”. Çeviri: Ulus Baker&Alber Nahum, Norgunk Yayınları, İstanbul
• Deleuze, Gilles (2000). “Spinoza Üzerine Onbir Ders”. Çeviri: Ulus Baker, Kabalcı Yayınları, İstanbul
• Deleuze, G. ve Guattari, F., (2015). “Felsefe Nedir”. Çeviri: Turhan Ilgaz, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• De Waal, Frans, (2003) “Darwin’s Legacy and The Study of Primate Visual Communication, Annals New York Academy Of Sciences, New York
• Eco Umberto (2015). “Ortaçağı Düşlemek”. Çeviri: Şadan Karadeniz, Can Yayınları İstanbul
• Ekman P. ve Friesen W.V., (2003) Unmasking The Face: A guide to recognizing emotions from facial clues, Malor Book, Cambridge
• Epstein, Jean (1977). Magnification and Other Writings, Çeviri Stuart Liebman, October, Vol 3, Spring, pp 9-25 MIT Press
• Hall Edwart T., (1966). “The Hidden Dimension”. Anchor Books, Doubleday
• Marrati, Paola, (2008). “Gilles Deleuze: Cinema and Philosophy”. Çeviri Alisa Hartz, The John Hopkins Universİty Press, Baltimore-Maryland
• Matsumoto D. ve Lee M., (1993). “Conciousness, Volition, and Neuropsychology of Facial Expressions of Emotion” Conciousness and Cognition 2 (237-254) San Francisco
• Merrel Floyd, (2005). “Charles Sanders Peirce Concept of Sign”, Editör: Paul Cobley The Routledge Companion to Semiotics and Linguistics, London
• Meyrowitz Joshua (1986) “Television and Interpersonal Behaviour : Codes of Perception and Response” , Editör: Gumbart Gary&Catchart, Robet, Inter/Media: Interpersonal Communication in a Media World, Oxford University Press, Oxford 253- 272
• Nişanyan, Sevan (2015) Nişanyan Sözlük® Copyright 2002-2016 Sevan Nişanyan. Erişim tarihi: 12.02.2016 <nisanyansozluk.com.
• Persson Perr, (2003). “Understanding Cinema, A Psyschological Theory of Moving Imagery” Cambridge Universty Press, Cambridge
• Pezzela Mario (2006). “Sinemada Estetik”, Çeviri: Füsun Demir, Dost Kitapevi Yayınları, Ankara
• Rinn W.E., (1984). “The Neuropsychology of Facial Expression: A Review of the Neurological and Psychological Mechanism for Producing Facial Expressions.” Psychological Bulletin, 95, 52-77
• Rodowick, D.N. (1997). “Gilles Deleuze’s Time Machine”. London:Duke Universty Press
• Watson, Michael (1970). Proxemic Behavior. Across-Cultural Study, Mouton, The Haque
• Zepke Stephen (2005). Art as Abstract Machine Ontology and Aestheticsin Deleuze and Guattari Editor: Robert Bernasconi, Routledge, New York
• “Yüz”. Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/ [Erişim tarihi: 11.02.2016].
• “Surat”. Nişanyan Sözlük® Copyright 2002-2016 Sevan Nişanyan. http://www. nisanyansozluk.com/?k=surat&x=0&y=0 [Erişim tarihi: 12.02.2016].
• “Face”. The American Heritage® Dictionary of Idioms by Christine Ammer. Houghton Mifflin Company. http://www.dictionary.com/browse/face, [Erişim tarihi: 13.03.2016].