Yerel İnternet Haberciliğinde Doğrulama: Okurlara Yönelik Bir Saha Araştırması

Yıl 2023, Sayı: 61, 200 - 222, 29.03.2023

Fırat Ata

https://doi.org/10.47998/ikad.1181727

Cited By: 2

Öz

İnternet ve internet erişim sağlayan teknolojik araçlar, yerel habercilikte hem okur sayısı/profili hem de haberciliğin sınırı açısından yenilikler getirmiştir. Yenilikler ve değişimler yaşanmasına rağmen hem geleneksel hem de internet haberciliğinde önemli ortak konulardan biri haber doğrulama sürecidir. Yerel internet haberciliğinde doğrulama sürecini konu edinen bu çalışma, Hatay ili özelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma, okurların haber doğrulama sürecindeki rolünü tanımlaması açısından önem arz etmektedir. Nicel yöntemin kullanıldığı çalışmada, okurların haber doğrulama sürecindeki rolünü ortaya koyabilmek için Hatay ilinde yedi ilçede 1065 kişinin katılımıyla bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, okurların habere güven düzeyi ve haber doğrulama süreci arasında pozitif yönlü bir ilişki söz konusudur. Okurlar, genel olarak güvendikleri haberleri doğrulamakta veya güvenmemesine rağmen ilgili habere yönelik bir doğrulama süreci gerçekleştirmemektedir. Okurlar, içeriğinden şüphe duyduğu haberlerde en çok habercilik dışı araçlara/alanlara yönelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yerel İnternet Haberciliği, Haber Doğrulama Süreci, Haber Doğrulama Platformları, Haber Doğrulama Teknikleri, Okur Çalışmaları.

Verification in Local Internet Journalism: A Field Study for Readers

Öz

The internet and technological tools that provide internet access have brought innovations in local journalism in terms of both the reader and the limit of journalism. Despite innovations and changes, one of the important common issues in both traditional and internet journalism is the news verification process. This study, which focuses on the verification process in local Internet journalism, was carried out in Hatay province. The study is important in terms of defining the role of readers in the news verification process. In the study, in which the quantitative method was used, a survey was conducted with the participation of 1065 people in seven districts of Hatay in order to reveal the role of the readers in the news verification process. There is a positive relationship between the level of trust of the readers in the news verification process. Readers generally verify the news they trust or do not perform a verification process for the relevant news, even though they do not trust it. On the other hand, the readers mostly turn to non-journalistic tools/areas in the news of which they doubt the content

Anahtar Kelimeler

Local Internet Journalism, News Verification Process, News Verification Platforms, News Verification Techniques, Reader Studies.

Kaynakça

• Bell, F. (2017). Applying ethical principles to digital age investigation. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: For Investigative Reporting (ss. 50-53), Hollanda: European Journalism Centre.
• Brandtzaeg, P., & Folstad, A. (2017). Trust and distrust in online fact-checking services. Communication of The ACM, 60(9), 65-71.
• Burkhardt, J. M. (2017). Combating fake news in the digital age, Amerika: American Library Association.
• Buschow, C. (2020). Why do digital native news media fail? An investigation of failure in the early start-up phase. Media and Communication, 8(2), 51-61.
• Buttry, S. (2015). Verification fundamentals: Rules to live by. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 15-18), Hollanda: European Journalism Centre.
• Casero-Ripolles, A., Marcos-Garcia, S., & Alonso-Munoz L. (2020). New formats for local journalism in the era of social media and big data: from transmedia to storytelling. Jorge Vazquez-Herrero, Sabela Direito-Rebollal, Alba Silva-Rodriguez & Xose Lopez-Garcia (Editörler), İçinde, Journalistic Metamorphosis: Media Transformation in the Digital Age (ss. 69-85), İsviçre: Springer Publication.
• Conroy, N. J., Rubin, V. L., & Yimin, C. (2015). Automatic deception detection: methods for finding fake news. ASIST, 6-10.
• Cooke, N. A. (2018). Fake news and alternative facts: information literacy in a post-truth era. Şikago: Ala Publication.
• Cvar, N., & Bobnic, R. (2019). Truth, post-truth, non-truth: new aestheticized digital regime of truth. Rosemary Overell & Brett Nicholls (Editörler), İçinde, Post-Truth and The Mediation of Reality (ss. 79-106), İsviçre: Palgrave Macmillan Publication.
• Çalışır, G. (2019). Halkla ilişkiler aracı olarak Amasya yerel gazetelerinin web siteleri ve sosyal medya hesaplarının kullanımı üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7, 1533-1548.
• Çavuşoğlu, S. (2017). Yerel Basının sorunları üzerine tespitler: Aksaray örneğinde nitel bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(4), 19-32.
• Çınar, D. M. (2019). Yerel internet gazeteciliği: Çorum örneği. Etkileşim Dergisi, 2(3), 156-177.
• Çömlekçi, F. M. (2019). Sosyal medyada dezenformasyon ve haber doğrulama platformlarının pratikleri. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 7, 1549-1563.
• Dedeoğlu, G. (2016). Teknoloji, iletişim, yeni medya ve etik. Bursa: Sentez Yayınları.
• Değirmencioğlu, G. (2014). Yeni medya çağında haberciliğin dönüşümü: yurttaş gazeteciliği bağlamında hiper yerel gazetecilik. Müge Demir (Editör), İçinde, Yeni Medya Üzerine Vol 2: Yeni İletişim Teknolojileri (ss. 147-162), Konya: Literatürk Yayınları.
• Dinçer, O. (2017). Yerel basında kent yaşam gazetesi ve Ataköy gazetelerinin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergi, 1(3), 255-264.
• Durand, S. (2015). Separating rumor from fact in a nigerian conflict zone. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 13-14), Hollanda: European Journalism Centre.
• Franklin, B., & Mqthy, D. (1998). Changing times: Local newspapers, technology and markets. Bob Franklin & David Mqthy (Editörler), İçinde, Making The Local News (ss. 7-24), Londra: Routladge Publication.
• Girgin, A. (2009). Türk basın tarihinde yerel gazetecilik. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Godler Y., Reich Z., & Miller B. (2020). Social epistemology as a new paradigm for journalism and media studies. New Media & Society, 22(2), 213-229.
• Graves, L., & Cherubini, F. (2016). The rise of fact checkig sites in europe. oxford: Reuters Institute.
• Gregory, S. (2020). How to think about deepfakes and emerging manipulation technologies. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: For Disinformation and Media Manipulation (ss. 88-93), Hollanda: European Journalism Centre.
• Gürcan, H. İ., & Bayram, F. (2005). Yerel haberlerin internet ortamında görünümleri: Denizli, Eskişehir ve Erzurum örnekleminde bir değerlendirme. Selçuk İletişim, 3(4), 53-62.
• Gürcan, H. İ., & Bekiroğlu, O. (2007). Türkiye’de internet gazeteciliği açısından yerel basının genel görünümü ve bölgeler arası bir değerlendirme. Selçuk İletişim, 3(4), 22-29.
• Gürses, F. (2015). Demokrasi, yurttaşlık ve yerel basın: yurttaş katılımında yerel basının önemi. Aydın Ziya Özgür & Aytekin İşman (Editörler), İçinde, İletişim Çalışmaları (ss. 41-53), Sakarya: Burak Ofset.
• Hepp, A., & Loosen, W. (2019). Molo news: experimentally developing a relational platform for local journalism, Media and Communication, 7(4), 1-12.
• Hess, K., & Waller, L. (2019). Hyperlocal journalism. The International Encyclopedia of Journalism Studies, 1-6.
• Ingram, M. (2015). Putting the human crowd to work. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook. (ss. 70-75). Hollanda: European Journalism Centre.
• Jin, Z., Cao, J., Zhang, Y., Zhou, J., & Tian, Q. (2017). Novel visual and statistical ımage features for microblogs news verification. IEEE Transactions on Multimedia,19(3), 598-608.
• Knight, S. (2015). Preparing for disaster coverage. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 86-91), Hollanda: European Journalism Centre.
• Korkmaz, A. (2009). İnternet gazeteciliğinin kamuoyu oluşumuna etkisi. Akademia, 1(2), 6-18.
• Köktener, A. (2018). Gelenekselden yeni medya okuryazarlığına geçişte bilgi güvenilirliği ve yalan haber. Olcay Uçak (Editör), İçinde, Dijital Medya ve Gazetecilik (ss. 275-290), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Köseoğlu, A. (2018). Erzurum yerel gazeteleri örneğinde yerel haberciliğin dijital gazetelerde uygulanışının avantaj ve dezavantajlarına yönelik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1) 115-124.
• Lacucci, A. A. (2015). Monitoring and verifying during the Ukrainian parliamentary election. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 32-34). Hollanda: European Journalism Centre.
• Mantzarlis, A. (2018). Fact-checking 101. Cherilyn Ireton & Julie Posetti (Editörler), İçinde, Journalism, Fake News & Disinformation (ss. 85-100), UNESCO Publishing.
• Meier, P. (2015). Adding the computer crowd to the human crowd. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 78-82), Hollanda: European Journalism Centre.
• Mendez A,, Palomo B., & Rivera, A. (2020). Managing social networks in online-native newsrooms: When Less Means More. Media and Communication, 8(2), 124-134.
• Nacaroğlu, D. (2007). 2000’li yıllarda popüler ve geleneksel kültür arasında yerel televizyonların duruşu ve izler kitle ile ilişkisi. Özgür Yılmazkol (Der.), İçinde, Medya Okumaları (ss. 41-56), Ankara: Nobel Yayınları.
• Napoli, P., Stonbely, S., McCollough, K., & Renninger, B. (2017). Local journalism and the information needs of local communities. Journalism Practice, 11(4), 373-395.
• Özcan, A. (2016). Yeni iletişim teknolojileri, yerel gazetecilik ve yerellik algısı. Marmara İletişim Dergisi, 26, 17-36.
• Pavlik, J. V. (2013). Yeni medya ve gazetecilik. Müge Demir ve Berrin Kalsın (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Posetti, J. (2018). Using this handbook as a model curriculum. Cherilyn Ireton & Julie Posetti (Editörler), İçinde, Journalism, Fake News & Disinformation (ss. 26-31), UNESCO Publishing.
• Rubin, V. L., Conroy, N. J., & Yimin, C. (2015). Towards news verification: Deception detection methods for news discourse. ResearchGate, 1-12.
• Saka, E. (2014). Sosyal medya üzerinden haber doğrulama üzerine. Savaş Çoban (Editör), İçinde, İnter Aktivist: Direnişin @ Hali (ss. 34-40), İstanbul: Yeşil Düşünce Derneği Yayınları, 34-40.
• Salaverria, R. (2020). Exploring digital native news media. Media and Communication, 8(2), 1-4.
• Segnini, G. (2017). Investigating with databases: Verifying data quality. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: For Investigative Reporting (ss. 27-31), Hollanda: European Journalism Centre.
• Silverman, C. (2019). Verification and fact checking. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: Additional Materials (ss. 4-7), Hollanda: European Journalism Centre.
• Silverman, C., & Tsubaki R. (2019). Educator’s guide: Types of online fakes. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: Additional Materials (ss. 24-39), Hollanda: European Journalism Centre.
• Simmons, T. (2019). Media literacy and fake news: How media literacy can curb the fake news trend. Mehdi Khosrow-Pour (Editör), İçinde, Journalism and Ethics: Breakthroughs in Research and Practice (ss. 163-176), Amerika: Information Resources Management Association.
• Stencel, M., & Luther J. (2020). https://reporterslab.org/annual-census-finds-nearly-300-fact-checking-projects-around-the-world/, [Erişim: 15.04.2022].
• Şener Kocabay, N. (2018). “Doğruluk kontrol merkezi” ve “yalan haber” kavramlarına ilişkin içeriklerin medyada yansımasının araştırılması. Akdeniz İletişim Dergisi, 29, 351-369.
• Taş, O., & Taş T. (2018). Post-hakikat çağında sosyal medyada yalan haber ve Suriyeli mülteciler sorunu. İleti-ş-im, 29, 183-207.
• Tokgöz, O. (2017). Temel gazetecilik. Ankara: İmge Kitapevi.
• Trewinnard T., & Bell, F. (2018). Social media verification: Assessing sources and visual content. Cherilyn Ireton & Julie Posetti (Editörler), İçinde, Journalism, Fake News & Disinformation (ss. 101-14), UNESCO Publishing.
• Vural, M. A. (2007). İşlev, önem ve misyonlarıyla yerel basın ve eskişehir örnekleminden elde edilen bulgular. Suat Gezgin (Editör), İçinde, Türkiye’de Yerel Basın (ss. 337-356), İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Wardle C., & Derakhshan, H. (2018). Thinking about ınformation disorder: Formats of misinformation, disinformation and mal-ınformation. Cherilyn Ireton & Julie Posetti (Editörler), İçinde, Journalism, Fake News & Disinformation (ss. 44-56), UNESCO Publishing.
• Wardle, C. (2015). Verifying user-generated content. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook (ss. 25-31), Hollanda: European Journalism Centre.
• Wardle, C. (2020). The age of ınformation disorder. Craig Silverman (Editör), İçinde, Verification Handbook: For Disinformation and Media Manipulation (ss. 7-13), Hollanda: European Journalism Centre.
• Yegen, C. (2018). Doğru haber alma hakkı ve sosyal medya dezenformasyonunu doğruluk payı ve yalansavar ile tartışmak. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 101-121.