Bir Postmodern Kimlik Anlatısı Olarak Uysallar Dizisi

Yıl 2024, Sayı: 66, 36 - 52, 26.03.2024

Burhan Kılıç

https://doi.org/10.47998/ikad.1313839

Öz

Modernizm görüşünün aklın ve bilimin öncülüğünde tüm sorunların çözüleceği öngörüsü gerçekleşmeyince bu durum Postmodernizm akımının belirmesine ortam hazırlamış ve büyük anlatıların sanat, ekonomi, siyaset vb. gibi alanlarda çöktüğü görüşü öne sürülmüştür. Böylece aydınlanma düşüncesinin getirisi olan fikirlerin sorgulanmasının yolu açılmıştır. Dolayısıyla Postmodernizm düşüncesi bireylerin yaşayışlarına etki etmiş, bu etkilerin sonucu olduğu söylenebilecek davranış kalıplarıyla bireyler belki de bir kaçış ve rahatlama sağlamıştır. Toplumsal hayatın getirisi olan baskılardan kaçış sonucunda kimi kültürler ve onun alt türleri oluşmaya başlamıştır. Bu kültürleri ve alt türleri benimseyen kimlik türleri olarak düşünebileceğimiz postmodern kimlikler ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri 1970’li yıllarda ortaya çıkan Punk görüşüdür. Bu çalışmada Uysallar mini dizisinde yoğunlukla hikâyenin üzerine inşa edildiği başrol Oktay karakteri üzerinden Punk kültürünün yansıtılışı ve diğer karakterler üzerinden postmodern kimliklerin oluşumu ele alınmış, toplumsal hayatın getirilerinden etkilenen karakterler sosyolojik film çözümleme yönteminden yararlanarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda dizinin Punk akımı görüşlerini ve onun unsurlarını yansıttığı, modernizm görüşünün ‘mutlak doğru’ felsefesinin birey ve toplum yaşamına getirdiği olumsuzlukları eleştirel bir biçimde ele aldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Kültür, Altkültür, Kimlik, Punk

Uysallar Series as a Postmodern Identity Narrative

Öz

When the prescient view of modernism, that all problems would be solved under the guidance of reason and science, failed to materialise, this situation paved the way for the emergence of the postmodern movement and major narratives have been collapsed in areas such as art, economics, politics, and so on. Thus the ideas that were the result of Enlightenment thought were questioned one by one and the opposite views were put forward, and individuals had characteristics that reflected postmodernism in their lives. With the help of such behavioural patterns, perhaps some escape and relief has been achieved. As a result of escaping the pressures of social life, some cultures and their sub-types have begun to form. Postmodern identities, which we can think of as identity types that adopt these cultures and subtypes, have emerged. One of them is the Punk view that emerged in the 1970s. This study discusses the reflection of Punk culture, the formation of postmodern identities in general through the character of Oktay in the mini-series Uysallar, and analyses the characters affected by the return of social life using sociological methods of film analysis. As a result of the analysis, it has been found that the series reflects the views of the Punk movement and its elements, and critically deals with the negativities that the 'absolute truth' philosophy of the modernist view has brought to individual and social life.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Culture, Subculture, Identity, Punk

Kaynakça

• Akay, A. (2010). Postmodernizmin Abc’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Akça, G. (2005). Modernden postmoderne kültür ve kimlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 1-24.
• Anderson, B. (1993). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. Metis Yayınları.
• Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. (H. Deliceçaylı & F. Keskin, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. (A. Oğuz, Çev.) Doğu Batı Yayınları.
• Bayhan V. (2018). Ne olsa gider: Postmodern çoğul kimlik modeli. İçinde T. Bildik, Ergenlik Dönemi ve Ruhsal Bozukluklar. (s. 34-39). Türkiye Klinikleri.
• Büker, S. (2014). Sunuş. İçinde S. Büyükdüvenci, & R. S. Öztürk (Editörler), Postmodernizm ve Sinema (s. 9-12). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Büyükdüvenci, S., & Öztürk, R. S. (2014). Postmodernizm ve sinema. S. İçinde Büyükdüvenci, & R. S. Öztürk (Editörler), Postmodernizm ve sinema (s. 13-36). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Debord, G. (1995). 1967. The society of the spectacle. Zone Books.
• Diken, B., & Laustsen, B. C. (2011). Filmlerle sosyoloji. (S. Ertekin, Çev.) Metis Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). Postmodernizmin yanılsamaları. (K. Mehmet, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Erdemir, F. (2011). Postmodern sinemada kahramanın dönüşümü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0 (35), 21-40.
• Eroğlu, Ş. G. (2017). Postmodern kültürlerde biçimsel olmayan alt kültür oluşumları ve yönetim ilişkilerini etkileme gücü. Yeni Fikir, 8(18), 33-42.
• Foucault, M. (1980). Power/Knowledge: Selected interviews and other writings 1972-1977. Pantheon Books.
• Freud, S. (2000). Uygarlığın huzursuzluğu. Metis Yayınları.
• Funk, R. (2006). Ben ve biz: Postmodern insanın psikanalizi. (Ç. Tanyeri, Çev.) YKY.
• Gordon, M. (1947). The concept of the sub-culture and its application. Social Forces, 26 (1), 40-42.
• Hassan, I., & Change, I. (1971). A Paracritical Bibliography. New Literary History, 3.
• Hassan, I. (1982). The dismemberment of Orpheus: toward a postmodern literature. Univ of Wisconsin Press.
• Hebdige, D. (2003). Kes yapıştır kültür, kimlik ve karayip müziği. (Ç. Gülabioğlu, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Hebdige, D. (2004). Altkültür-tarzın anlamı. (S. Nişancı, Çev. ). Babil Kitabevi.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da geç kapitalizmin kültürel mantığı. (P. Nuri, Çev.). Nirengi Yayıncılık.
• Jencks, C. (1987). Post-modernism: the new classicism in art and architecture. London: Academy Editions.
• Karaduman S. (2010). Modernizmden postmodernizme kimliğin yapısal dönüşümü. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 17(5), 2886-2899.
• Kaya, S. (2021). Dijital kimlik. İstanbul: Efe Akademi.
• Laing, D. (2002). Tek akorlu mucizeler: Punk rock’ın anlamı ve gücü. (N. Özlem, Çev.) Altıkırkbeş Yayınları.
• Lyotard, J.-F. (2013). Postmodern durum. (İ. Birkan, Çev.). Bilgesu Yayıncılık.
• Özden, Z. (2004). Film eleştirisi: film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Rosenau, P. M. (1998), Postmodernizm ve toplumbilimleri. (T. Birkan, Çev.) Bilim ve Sanat Yayınları.
• Solmaz, M. (1994). Rock sözlüğü. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Şimşek, Ş. (2010). Yaşam tarzı üzerinde popüler kültürün belirleyiciliği ve kitle iletişim araçlarının etkisi: Türkiye’de punk kültürü örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Thoıts, P. A., & Vırshup, L. K. (1997). Me's and we's: Forms and functions of social identities. İçinde D. Richard & A. L. Jussim (Editörler), Self and Identıty Fundamental Issues (pp.106-133). Oxford University Press.
• Vignoles, V., L., Schwartz, S. J., & Luyckx, K. (2011). Introduction: Toward an integrative view of identity. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Editörler), Handbook of Identity Theory and Research. (s.1-31). Springer.
• Weeks, J. (1998). Farklılığın değeri, kimlik: Topluluk kimlik farklılık (İ. Sağlamer, Çev.) Sarmal Yayınları.
• Young, T. H. (1999). Punk: Bir altkültürün oluşumu, (D. Hira, Çev.) Dost Kitabevi.