Healthy life as Ideology and Expert Discourses in Television Programs: The Program “A New Day with Çağla”

Yıl 2024, Sayı: 67, 1 - 15, 25.07.2024

Arzu Karasaç Gezen

https://doi.org/10.47998/ikad.1343520

Öz

Today, the fact that health is considered at the level of the individual’s behavior has led to the expansion of the concept’s boundaries to cover almost all practices of daily life. Healthy life is presented as a prerequisite for being healthy. Being healthy has gained a new meaning, going beyond the concept of feeling good the absence of disease and infirmity and pointing to a situation that is the responsibility of the individual and shaped by his or her choices. On the one hand, while the boundaries of the concept of health are expanding and, accordingly, new specialties are being added to the existing ones. On the one hand, while the boundaries of the concept of health are expanding and new areas of expertise are added to the existing ones, on the other hand, individuals are expected to take responsibility for their own health. This approach to health prevents the questioning of its social, cultural, political and economic dimensions. The study aims to, reveal how the new discourse of healthy living, which is thought to have an ideological function, is normalized by the discourses of experts in television programs. In the study, which used the purposive sampling method, the program “A New Day with Çağla”, which is broadcast on Fox TV, was selected because it offers a rich scope on the subject. The discourses of the experts who participated in the program within the determined date range during the analysis process were analyzed using a qualitative method. As a result of the study, it was observed that although the guests appearing in the program had different expertise, they made suggestions that covered many areas of everyday life and had similar content. These suggestions, which can be described as a “do/not do list”, are defined as responsibilities that the individual must fulfill. Another remarkable finding of the study was that many experts also provided information on topics other than their own fields. These suggestions are introduced into public discourse by presenting them as a prerequisite for health. This change in the way health is dealth with and the "individual-oriented healthy living discourse" is normalised by expert discourses.

Anahtar Kelimeler

Health, Healthy life, Ideology, Media, Health Communication

Proje Numarası

-

Televizyon Programlarındaki Uzman Söylemlerinin Sağlıklı Yaşam İdeolojisi Üzerinden İncelenmesi: Çağla İle Yeni Bir Gün Programı

Öz

Günümüzde sağlığın bireyin davranışları düzleminde ele alınır hale gelmesi, kavramın sınırlarının gündelik yaşamın neredeyse tüm pratiklerini kapsayacak bir biçimde genişlemesine yol açmıştır. Sağlıklı yaşam, sağlıklı olmanın ön koşulu olarak sunulmaktadır. Sağlıklı olma kendini iyi hissetme, hastalık ve sakatlığın olmaması kavrayışının ötesine geçerek bireyin sorumluluğunda olan ve onun seçimleriyle şekillenen, ulaşılması gereken bir durum olarak yeni bir anlam kazanmıştır. Bir yandan sağlık kavramının sınırları genişlerken ve buna bağlı olarak mevcut uzmanlıklara yeni uzmanlık alanları eklenirken, diğer yandan da bireyin kendi sağlığının sorumluluğunu alması beklenmektedir. Sağlığın bu şekilde ele alınışı onun toplumsal, kültürel, politik ve ekonomik boyutlarının sorgulanmasının önüne geçmektedir. Bu çalışmada, ideolojik bir işleve sahip olduğu düşünülen sağlıklı yaşam söyleminin, televizyon sağlık programlarındaki uzman söylemleri ile nasıl normalleştirildiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Amaçlı örneklem yöntemi kullanılan çalışmada Fox TV’de yayımlanan “Çağla ile Yeni Bir Gün” programı konuyla ilgili zengin bir kapsam sunması nedeniyle seçilmiştir. Analiz sürecinde, belirlenen tarih aralığında programa katılan uzmanların konuyla ilgili söylemleri niteliksel içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, programa katılan konukların farklı uzmanlıklara sahip olmalarına rağmen, gündelik yaşamın pek çok alanını kapsayan ve benzer içerikte olan önerilerde bulundukları görülmüştür. “Yapılması/yapılmaması gerekenler listesi” olarak ifade edilebilecek bu öneriler bireyin yerine getirmesi gereken sorumluluklar olarak sunulmaktadır. Araştırmanın dikkat çeken bir başka bulgusu ise pek çok uzmanın kendi alanları dışındaki konularda da önerilerde bulunması olmuştur. Bu öneriler sağlığın ön koşulu olarak sunularak, kamusal söyleme sokulmaktadır. Sağlığın ele alınışındaki bu değişim ve birey odaklı sağlıklı yaşam söylemi, uzman söylemleri ile normalleştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlıklı yaşam, İdeoloji, Medya, Sağlık İletişimi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. (Y. Alp ve M. Özışık, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atabek, Ü., Atabek, G., Bilge, D. (2013). Televizyon Sağlık Programlarında İdeolojik Söylemler. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Sağlık İletişimi Özel Sayı:3, s. 11-30
• Baudrillard, J.(1997). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Bauman, Z. (1996). Yasa koyucular ile yorumcular: Modernite, postmodernite ve entelektüeller üzerine. (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
• Cederström, C. & Spicer, A. (2017). Sağlık hastalığı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Çelik, N. B. (2005). İdeolojinin soykütüğü. Marx ve ideoloji. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Çınarlı, İ. (2008). Sağlık iletişimi ve medya. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Delibaş, K., & Kankurdan, Ş.(2020). Healthism (Sağlıkçılık) ideolojisi ve sağlık hareketinin dönüşümü: Sağlıklı olmak ve sağlık arayışının değişen sosyokültürel Dinamikleri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. Cilt:23, sayı:2, s:67-103.
• Doyal, L. ve Pennell, I. (1994). The Political Economy of Health, London, Pluto Press.
• Erbaydar, T. (2002). “Sağlık; kimin için?”. Toplum ve Hekim. Cilt:17, sayı:4, s. 304-313
• Erdemir, A. D.(1996). Tıbbi deantoloji ve genel tıp tarihi . Bursa: Güneş ve Nobel Yayınları
• Erdoğan, İ. (2002). Tekelleşme, medya ve medya pratikleri. Toplum ve Hekim. TTB Yayın Organı Cilt:17, Sayı:6 Furedi, F. (2001). Korku Kültürü. İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Kaplan, M. (2010). Sağlık ve kültürün buluştuğu alan: Tıbbi antropoloji. Cyprus International University Folklor/Edebiyat Dergisi. Cilt: 6, sayı: 64, s:225-235.
• Karasaç Gezen, A. &Yıldırım Becerikli S. (2019). Gelenekselin yeniden üretimi: Postmodern zamanların bütünsel sağlık yaklaşımı. eKurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Uluslararası Hakemli Dergisi, Cilt:27, sayı:3, s. 1-16.
• Kaya Şahin, Ş. (2011). Televizyonda kadın, sağlık ve hastalık. Türkiye Sosyoloji Derneği, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt:14, sayı:2, Güz 2011
• Kazancı, M. (2003). Althusser ile ideoloji üzerine yapılamamış bir söyleşi. Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi. Cilt:1, sayı:2, s:. 7-55
• Russell, B. (1990). Din ile bilim. (A. Göktürk, Çev.) . İstanbul: Say Yayınları
• Salecl, R. (2016). Seçme ikilemi. (B. E. Aksoy, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
• Yaylagül, L. (2006). Kitle iletişim kuramları. Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.