Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Eleştirel Düşünmede Üniversitelerin Rolü: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi

Yıl 2024, Sayı: 68, 1 - 30, 24.11.2024
https://doi.org/10.47998/ikad.1433406

Öz

Eleştirel düşünme, bireyin kendi düşünce sürecinin bilincinde olması ve çevresinde meydana gelen olayları yorumlayabilmesini sağlayan zihinsel süreçtir. Teknolojik dönüşümler ve bilgi çeşitliliğinin arttığı günümüzde kılavuz olarak benimsenmektedir. Özellikle teknoloji, bilgi ve medya konularında teorik ve pratik eğitim sunan iletişim fakültelerinin bu noktada nasıl bir rol üstlendiği merak uyandırmaktadır. Bu bağlamda, yürütülen araştırma iletişim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerini ölçmeyi ve bu düzeylerin hangi faktörler tarafından etkilendiğini anlamayı amaçlamaktadır. Bunun için ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesinin İletişim Fakültesi öğrencileri arasından üniversite ve bölüm değişkenine göre tabakalı örnekleme yöntemine göre belirlenen 391 öğrenci araştırmaya dâhil edilmiştir. Eleştirel düşünmenin bilişsel bilgi ve duyuşsal beceri boyutlarına göre iki faktörlü, elli bir maddelik ölçek tasarlanmış ve yirmi beş hipotez test edilmiştir. Buna göre örneklemin eleştirel düşünme bilişsel bilgi ve duyuşsal beceri boyutunun yüksek ve bu boyutlar arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu görülmüştür. Ancak eleştirel düşünme cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve medya kullanım süresi faktörlerinden etkilememiştir. Yaş, sınıf düzeyi ve ailenin eğitim düzeyinin yükselmesi ile bilişsel bilgi arasında anlamlı bir ilişki görülmüştür. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi ve Radyo Televizyon ve Sinema bölümünün bilişsel bilgide, Ankara Üniversitesi ve Gazetecilik bölümünün ise duyuşsal beceride en yüksek düzeye sahip olduğu görülmüştür. Bu sonuç okul kültürü, okul iklimi ve akademik başarı ile ilişkilendirilmiştir. Kullanılan sosyal medya platformları ile eleştirel düşünme ilişkisi incelendiğinde ise Twitter’ın (X) hem bilişsel hem de duyuşsal boyutta, Instagram’ın duyuşsal boyutta ve YouTube’un ise sadece bilişsel boyutta anlamlı bir farklılık yarattığı görülmektedir. Sonuç olarak iletişim fakültelerinin, öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerine olumlu bir katkı sağladığı söylenebilir.

Etik Beyan

Bu çalışma Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Etik Komisyonunun 21.04.2021 tarih ve 04 sayılı toplantısında onaylanmıştır (2021/ 104).

Kaynakça

  • Açışlı, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 273-285.
  • Agrikaltarini, N. D. G., Susanto, S., & Munir, A. (2019). İnstagram and students' higher order thinking skill of creating. Anglo Saxon Jurnal Ilmiah Program Studi Pendidikan Bahasa Inggris, 10(1), 01-14.
  • Ağın, E. (2021). Eleştirel eğitim çalışmalarına Pierre Bourdieu’nün sosyolojisiyle yaklaşmak. Eleştirel Pedagoji, 2(68), 104-112.
  • Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2), 859-894.
  • Al-Zou’bi, R. (2021). The impact of media and information literacy on acquiring the critical thinking skill by the educational faculty’s students. Thinking Skills and Creativity, 39, 100782.
  • Amry, A. (2018). The effect of Twitter activities in a blended learning classroom guided by activity theory on students’ achievement and attitudes. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 17(2), 143-157.
  • Arlinda, C. P., Marianti, A., & Rahayuningsih, M. (2022). The implementation of project-based learning model with Instagram media towards students’ critical thiking and creativity. Unnes Science Education Journal, 11(1), 9-16.
  • Ay, Ş. (2016). Eleştirel düşünme öğretimi ve Bloom’un aşamalı sınıflaması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 165-173.
  • Bahçetepe, Ü., & Giorgetti, M., F. (2015). Akademik başarı ile okul iklimi arasındaki ilişki. Istanbul Journal of Innovation in Education, 1(3), 83-101.
  • Balkın, A. (2020). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeyi ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  • Baydar, A. (2021). Sınıf öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile epistomolojik inançları arasındaki ilişkiler. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 77-84.
  • Biçer, S. (2021). Halkla ilişkiler ve tanıtım bölümü öğrencilerinin araştırma yöntemleri dersine yönelik tutumları ile eleştirel düşünmeye yönelik eğilimleri arasındaki ilişki. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi. 11(1), 73-98.
  • Bilgiç, A., & Akyüz, S. S. (2020). Türkiye’de Covid-19 pandemisi döneminde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın sosyal medya kullanımı: Twitter paylaşımları içerik analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, (Covıd-19 Special Issue), 230-243.
  • Bloom, B. S., Englehart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive domain. New York: Longmans, Green. https://web.archive.org/web/20201212072520id_/https://www.uky.edu/~rsand1/china2018/texts/Bloom%20et%20al%20-Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives.pdf
  • Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Şekercioğlu, G. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (2. bs). Pegem Yayıncılık.
  • Büyükmumcu, S. B., & Ceyhan, A. A. (2020). Sosyal medya kullanıcılarının sosyal karşılaştırma eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 273-302.
  • Çömlekçi, M. F. & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
  • Demir, Ü. (2016). Sosyal medya kullanımı ve aile iletişimi: Çanakkale'de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(2), 27-50.
  • Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 3-13.
  • Duman, B., & Yakar, A. (2017). Öğretime yönelik duyuşsal farkındalık ölçeği I. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 200-229.
  • Ekinci, Ö. & Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 816-827.
  • Emir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 34-57.
  • Ertürk, D. Y., & Ertem E. T. (2016). Fenomenolojik bir kavram olarak kendilik ve sosyal ağlarda kendilik sunumu ile narsistik eğilimler ilişkisi: İletişim fakültesi öğrencileri üzerine bir ön çalışma. Intermedia International e-Journal, 3(1), 12-29.
  • Fettahlıoğlu, Ö. O., Alkış, A. & Eda, Ö. Z. A. Y. (2018). İnovatif iş davranışlarının örgütsel iklim algısı üzerine etkisi var mıdır?. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(8), 140-152.
  • Fisher, A. (2001). Critical Thinking: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Fisher, A. (2005). Thinking skills and admission to higher education. www.cambridgeassessment.org.uk/Images/109736-thinking-skills-and-admission-to-higher-education.pdf
  • Forehand, M. (2005). Bloom's taxonomy: original and revised. M. Orey (Ed.), Emerging perspectives on learning, teaching, and technology (s. 41-48). Zurich: The Global Text Project. https://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=Emerging+perspectives+on+learning%2C+teaching%2C+and+technology.
  • Güleryüz, H., & Erdoğan, İ. (2018). Orta okul fen bilimleri dersi sınav sorularının Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre değerlendirilmesi: Muş İli örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 43-49.
  • Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
  • Güzel, İ. (2022). Eleştirel düşünme becerisi öğretiminin ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine ve Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi [Doktora tezi]. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Gruenert, S. W. (1998). Development of a school culture survey. Columbia: University of Missouri. https://www.proquest.com/docview/304438877?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
  • Hague, C., & Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. Futurelab. https://www.academia.edu/6177270/Digital_literacy_across_the_curriculum_a_Futurelab_handbook_KEY_TO_THEMES_OVERLEAF
  • Hoque, M., E. (2016). Three domains of learning: cognitive, affective and psychomotor. The Journal of EFL Education and Research, 2(2), 45-52.
  • Horoz, T. (2021). İletişim aracı olarak Instagram, sosyal medya, resim ve fotoğraf üzerine bir eleştiri. Uluslararası İletişim ve Medya Araştırmaları Dergisi, 1(2), 84-107.
  • Huitt, W. (2011). Bloom et al.'s taxonomy of the cognitive domain. Educational psychology interactive, (22), 1-4. http://www.edpsycinteractive.org/topics/cognition/bloom.pdf
  • Jamil, A. F., Baiduri, B., & Pratiwi, A. E. (2022). Students’ interest and critical thinking: The experimental teaching method in using online learning media YouTube. Journal of Education Technology, 6(1), 12-18.
  • June, S., Yaacob, A., & Kheng, Y. K. (2014). Assessing the use of YouTube videos and interactive activities as a critical thinking stimulator for tertiary students: An action research. International Education Studies, 7(8), 56-67.
  • Kablan, Z. (2013). Hedef belirleme: Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlar. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme: Kavramlar, yaklaşımlar. (s. 1-36). Anı Yayıncılık.
  • Kapanadze, Ü. D. (2019). Vygostky’nin sosyo kültürel ve bilişsel gelişim teorisi bağlamında Türkçe öğretiminin değerlendirilmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47(Ağustos), 11-195.
  • Karadağ, E., İşçi, S., Öztekin, S., & Anar, S. (2016). Okul iklimi ve akademik başarı ilişkisi: Bir meta-analiz çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 107-122.
  • Karaduman, S. (2019). Yeni medya okuryazarlığı: Yeni beceriler/olanaklar/riskler. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 683-700.
  • Karataş, K., & Başbay, M. (2014). Öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeyinin eleştirel düşünme eğilimi, genel öz yeterlik ve akademik başarı açısından yordanması. Elemantary Education Online, 13(3), 916-933.
  • Kaya, H. (2010). Eleştirel düşünmeye eleştirel bir bakış. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 18(1), 47-51.
  • Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirel düşünme ve öğretimi. Kazancı Hukuk Yayınları.
  • Kesici, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde dışadönüklük, sosyal ağları kullanma sıklığı ve cinsiyetin problemli sosyal ağ kullanımına etkisinin incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 39(1), 23-44.
  • Kesici, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin problemli sosyal ağ kullanımına göre incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(Özel Sayı), 30-47.
  • Koçak, B., Kurtlu Y., Ulaş H. & Epçaçan C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki. EKEV Akademi Dergisi, 19(61), 211-228.
  • Korkmaz, F. & Ünsal, S. (2016). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre bir sınav analizi. Turkish Journal of Education, 5(3), 170-183.
  • Krathwohl, D.R., Bloom, B.S., & Masia, B.B. (1964). Taxonomy of educational objectives: the classification of educational goals. Handbook II: Affective domain. David McKay Company. http://daneshnamehicsa.ir/userfiles/file/Resources/10)%20History/Intro-Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives,%20Handbook%202,%20Affective%20Domain.pdf
  • Lawshe, C. H. 1975. A Quantitative approach to content validity 1. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
  • Mete, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 492-509.
  • Nosich, G. M. (2012). Eleştirel Düşünme ve Disiplinlerarası Eleştirel Düşünme Rehberi. (B. Aybek, Çev.). Anı Yayıncılık.
  • Oblinger, D. G., & Oblinger, J. L. (2005). Educating the net generation. Educause (Ebook). https://www.educause.edu/ir/library/PDF/pub7101.PDF
  • Okur Berberoğlu, E. (2013). Medya okuryazarlığı ve mesajların anlamlandırma süreci. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 13-21.
  • Ophir, E., Nass, C., & Wagner A. D. (2009). Cognitive control in media multitaskers. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(37), 15583-15587.
  • Öztay, O. H., & Öztay, E. S. (2021) Küresel iletişim çağında öğretmen adaylarının medya okuryazarlık ve eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 600-612.
  • Öztürk, N. (2006). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  • Paul, R., Binker, A., Jensen, K., & Kreklau, H. (1990). Critical thinking handbook: 4-6. Grades a guide for remodeling lesson plans in language arts, social studies and science. Rohnert Park, Ca. Foundation for Critical Thinking. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED325804.pdf
  • Pehlivanlı, B., & Kayadibi, N. (2022). Dijital okuryazarlık bağlamında ortaokul Türkçe ders kitapları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 182-197.
  • Perkins, D. N., & Salomon, G. (1992). Transfer of learning. International Encyclopedia Of Education, 2, 6452-6457. https://www.researchgate.net/publication/2402396_Transfer_Of_Learning
  • Rohayati, D., & Rachmawati, E. (2021). The impacts of creating YouTube video project to facilitate students’critical thinking. English Review: Journal of English Education, 9(2), 323-332.
  • Rohr, L., Squires, L., & Peters, A. (2022). Examining the use of Twitter in online classes: can Twitter improve interaction and engagement? The Canadian Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 13(1), 1-17. https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/cjsotl_rcacea/article/view/10892/11640
  • Rosell-Aguilar, F. (2018). Twitter: a professional development and community of practice tool for teachers. Journal of Interactive Media in Education, 1(6), 1-12.
  • Sarıkaya, T., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
  • Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
  • Siyez, D. M. (2015). Üniversite öğrencilerinde onay bağımlılığı ve empatinin sosyal fayda aracılığıyla aşırı internet kullanımına etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 16, 30-36.
  • Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Pegem Yayınları .
  • Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 1(2), 69-89.
  • Şen, S. N. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri, empati kurma becerileri ve mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın.
  • Taylor, H. I. (2015). Facebook and the being liked motive. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1216-1227.
  • Temelli, D. (2019). Öğretmenlerin bilişsel ve duyuşsal hedeflerin kazandırılmasında teknolojinin etkililiğine ilişkin inançları [Doktora Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Temelli, D., Şahin, Ç., & Kartal, O. Y. (2020). Duyuşsal alan hedeflerinin gerçekleşmesinde dijital teknolojinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(2), 1233-1249.
  • Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. E-Kitap. https://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_%C3%96l%C3%A7ek_Haz%C4%B1rlama_K%C4%B1lavuzu
  • Tokgöz, O. (1981). Temel gazetecilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları
  • Turan, S., Aydın, H., & Uğulu, İ. (2013). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan biyoloji eğitiminin ortaöğretim öğrencilerinin ekolojik etik yaklaşımlarına ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Education Sciences, 8(2), 232-244.
  • Uyar, M. Y., Tunca, N., & Alkın-Şahin, S. (2020) Sosyal bilgiler ve matematik dersi öğrenme kazanımlarının, eleştirel düşünmeyi kazandırma düzeyi açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 633-651.
  • Wijaya, A. N., & Rokiah, S. (2020). Critical thinking skills toward YouTube resources in students' argumentative texts. Englisia: Journal of Language, Education, and Humanities, 8(1), 1-11.
  • Yaralı, K. T. (2020). Gelişimsel açıdan eleştirel düşünme ve çocuklarda eleştirel düşünmenin desteklenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 454-479.
  • Yıldırım, B. (2006). Eleştirel pedagoji açısından gazetecilik eğitimini yeniden düşünmek. İletişim Araştırmaları Dergisi, 4(1). 121-152.
  • Yıldırım, G. (2022). 2015 ve 2018 Hayat Bilgisi öğretim program kazanımlarının taksonomik incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 665-687.
  • Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Eleştirel düşünme tutumuna etki eden faktörler: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir çalışma [Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yoluk, İ. Ş. (2020). Okul tükenmişliği ve algılanan akademik başarının ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algıları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 1-8.
  • Zincirli, Ö. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının anne baba tutum algısı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

The Role of Universities in Critical Thinking: Ankara Hacı Bayram Veli University, Ankara University and Kastamonu University

Yıl 2024, Sayı: 68, 1 - 30, 24.11.2024
https://doi.org/10.47998/ikad.1433406

Öz

Critical thinking is a cognitive process that enables individuals to be conscious of their own thought processes and to interpret events occurring around them. In today’s world, characterized by rapid technological transformation and increasing diversity of information, critical thinking is widely regarded as a guiding principle. In this context, the role of communication faculties, which provide both theoretical and practical training in technology, information, and media studies, draws particular interest. This study aims to assess the critical thinking levels of students in Communication Faculties and to identify the factors that influence these levels. To this end, a correlational survey model was employed. The study sample consisted of 391 students from the Communication Faculties of Ankara University, Ankara Hacı Bayram Veli University, and Kastamonu University, selected through a stratified sampling method based on university and department variables. A two-factor, fifty-one-item scale was developed to evaluate critical thinking across cognitive knowledge and affective skill dimensions, and twenty-five hypotheses were tested. The results indicate that the sample exhibited high levels of both cognitive knowledge and affective skill dimensions of critical thinking, with a significant correlation observed between the two dimensions. However, critical thinking was not significantly influenced by gender, socioeconomic status, or media usage duration. A positive correlation was found between cognitive knowledge and variables such as age, academic grade, and parents' educational level. Students from Ankara Hacı Bayram Veli University and the Radio, Television, and Cinema department demonstrated the highest levels of cognitive knowledge, while students from Ankara University and the journalism department scored highest in affective skills. These findings are linked to factors such as school culture, academic climate, and educational performance. When examining the relationship between social media platforms and critical thinking, it was found that Twitter (X) significantly impacted both cognitive and affective dimensions, Instagram affected only the affective dimension, and YouTube influenced only the cognitive dimension. In conclusion, the study suggests that communication faculties positively contribute to the critical thinking abilities of their students.

Etik Beyan

This study was approved at the meeting of Ankara Hacı Bayram Veli University Ethics Commission dated 21.04.2021 and numbered 04 (2021/ 104).

Kaynakça

  • Açışlı, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 273-285.
  • Agrikaltarini, N. D. G., Susanto, S., & Munir, A. (2019). İnstagram and students' higher order thinking skill of creating. Anglo Saxon Jurnal Ilmiah Program Studi Pendidikan Bahasa Inggris, 10(1), 01-14.
  • Ağın, E. (2021). Eleştirel eğitim çalışmalarına Pierre Bourdieu’nün sosyolojisiyle yaklaşmak. Eleştirel Pedagoji, 2(68), 104-112.
  • Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2), 859-894.
  • Al-Zou’bi, R. (2021). The impact of media and information literacy on acquiring the critical thinking skill by the educational faculty’s students. Thinking Skills and Creativity, 39, 100782.
  • Amry, A. (2018). The effect of Twitter activities in a blended learning classroom guided by activity theory on students’ achievement and attitudes. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 17(2), 143-157.
  • Arlinda, C. P., Marianti, A., & Rahayuningsih, M. (2022). The implementation of project-based learning model with Instagram media towards students’ critical thiking and creativity. Unnes Science Education Journal, 11(1), 9-16.
  • Ay, Ş. (2016). Eleştirel düşünme öğretimi ve Bloom’un aşamalı sınıflaması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 165-173.
  • Bahçetepe, Ü., & Giorgetti, M., F. (2015). Akademik başarı ile okul iklimi arasındaki ilişki. Istanbul Journal of Innovation in Education, 1(3), 83-101.
  • Balkın, A. (2020). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeyi ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  • Baydar, A. (2021). Sınıf öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile epistomolojik inançları arasındaki ilişkiler. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 77-84.
  • Biçer, S. (2021). Halkla ilişkiler ve tanıtım bölümü öğrencilerinin araştırma yöntemleri dersine yönelik tutumları ile eleştirel düşünmeye yönelik eğilimleri arasındaki ilişki. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi. 11(1), 73-98.
  • Bilgiç, A., & Akyüz, S. S. (2020). Türkiye’de Covid-19 pandemisi döneminde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın sosyal medya kullanımı: Twitter paylaşımları içerik analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, (Covıd-19 Special Issue), 230-243.
  • Bloom, B. S., Englehart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive domain. New York: Longmans, Green. https://web.archive.org/web/20201212072520id_/https://www.uky.edu/~rsand1/china2018/texts/Bloom%20et%20al%20-Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives.pdf
  • Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Şekercioğlu, G. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (2. bs). Pegem Yayıncılık.
  • Büyükmumcu, S. B., & Ceyhan, A. A. (2020). Sosyal medya kullanıcılarının sosyal karşılaştırma eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 273-302.
  • Çömlekçi, M. F. & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
  • Demir, Ü. (2016). Sosyal medya kullanımı ve aile iletişimi: Çanakkale'de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(2), 27-50.
  • Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 3-13.
  • Duman, B., & Yakar, A. (2017). Öğretime yönelik duyuşsal farkındalık ölçeği I. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 200-229.
  • Ekinci, Ö. & Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 816-827.
  • Emir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 34-57.
  • Ertürk, D. Y., & Ertem E. T. (2016). Fenomenolojik bir kavram olarak kendilik ve sosyal ağlarda kendilik sunumu ile narsistik eğilimler ilişkisi: İletişim fakültesi öğrencileri üzerine bir ön çalışma. Intermedia International e-Journal, 3(1), 12-29.
  • Fettahlıoğlu, Ö. O., Alkış, A. & Eda, Ö. Z. A. Y. (2018). İnovatif iş davranışlarının örgütsel iklim algısı üzerine etkisi var mıdır?. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(8), 140-152.
  • Fisher, A. (2001). Critical Thinking: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Fisher, A. (2005). Thinking skills and admission to higher education. www.cambridgeassessment.org.uk/Images/109736-thinking-skills-and-admission-to-higher-education.pdf
  • Forehand, M. (2005). Bloom's taxonomy: original and revised. M. Orey (Ed.), Emerging perspectives on learning, teaching, and technology (s. 41-48). Zurich: The Global Text Project. https://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=Emerging+perspectives+on+learning%2C+teaching%2C+and+technology.
  • Güleryüz, H., & Erdoğan, İ. (2018). Orta okul fen bilimleri dersi sınav sorularının Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre değerlendirilmesi: Muş İli örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 43-49.
  • Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
  • Güzel, İ. (2022). Eleştirel düşünme becerisi öğretiminin ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine ve Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi [Doktora tezi]. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Gruenert, S. W. (1998). Development of a school culture survey. Columbia: University of Missouri. https://www.proquest.com/docview/304438877?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
  • Hague, C., & Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. Futurelab. https://www.academia.edu/6177270/Digital_literacy_across_the_curriculum_a_Futurelab_handbook_KEY_TO_THEMES_OVERLEAF
  • Hoque, M., E. (2016). Three domains of learning: cognitive, affective and psychomotor. The Journal of EFL Education and Research, 2(2), 45-52.
  • Horoz, T. (2021). İletişim aracı olarak Instagram, sosyal medya, resim ve fotoğraf üzerine bir eleştiri. Uluslararası İletişim ve Medya Araştırmaları Dergisi, 1(2), 84-107.
  • Huitt, W. (2011). Bloom et al.'s taxonomy of the cognitive domain. Educational psychology interactive, (22), 1-4. http://www.edpsycinteractive.org/topics/cognition/bloom.pdf
  • Jamil, A. F., Baiduri, B., & Pratiwi, A. E. (2022). Students’ interest and critical thinking: The experimental teaching method in using online learning media YouTube. Journal of Education Technology, 6(1), 12-18.
  • June, S., Yaacob, A., & Kheng, Y. K. (2014). Assessing the use of YouTube videos and interactive activities as a critical thinking stimulator for tertiary students: An action research. International Education Studies, 7(8), 56-67.
  • Kablan, Z. (2013). Hedef belirleme: Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlar. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme: Kavramlar, yaklaşımlar. (s. 1-36). Anı Yayıncılık.
  • Kapanadze, Ü. D. (2019). Vygostky’nin sosyo kültürel ve bilişsel gelişim teorisi bağlamında Türkçe öğretiminin değerlendirilmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47(Ağustos), 11-195.
  • Karadağ, E., İşçi, S., Öztekin, S., & Anar, S. (2016). Okul iklimi ve akademik başarı ilişkisi: Bir meta-analiz çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 107-122.
  • Karaduman, S. (2019). Yeni medya okuryazarlığı: Yeni beceriler/olanaklar/riskler. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 683-700.
  • Karataş, K., & Başbay, M. (2014). Öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeyinin eleştirel düşünme eğilimi, genel öz yeterlik ve akademik başarı açısından yordanması. Elemantary Education Online, 13(3), 916-933.
  • Kaya, H. (2010). Eleştirel düşünmeye eleştirel bir bakış. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 18(1), 47-51.
  • Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirel düşünme ve öğretimi. Kazancı Hukuk Yayınları.
  • Kesici, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde dışadönüklük, sosyal ağları kullanma sıklığı ve cinsiyetin problemli sosyal ağ kullanımına etkisinin incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 39(1), 23-44.
  • Kesici, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin problemli sosyal ağ kullanımına göre incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(Özel Sayı), 30-47.
  • Koçak, B., Kurtlu Y., Ulaş H. & Epçaçan C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki. EKEV Akademi Dergisi, 19(61), 211-228.
  • Korkmaz, F. & Ünsal, S. (2016). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre bir sınav analizi. Turkish Journal of Education, 5(3), 170-183.
  • Krathwohl, D.R., Bloom, B.S., & Masia, B.B. (1964). Taxonomy of educational objectives: the classification of educational goals. Handbook II: Affective domain. David McKay Company. http://daneshnamehicsa.ir/userfiles/file/Resources/10)%20History/Intro-Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives,%20Handbook%202,%20Affective%20Domain.pdf
  • Lawshe, C. H. 1975. A Quantitative approach to content validity 1. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
  • Mete, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 492-509.
  • Nosich, G. M. (2012). Eleştirel Düşünme ve Disiplinlerarası Eleştirel Düşünme Rehberi. (B. Aybek, Çev.). Anı Yayıncılık.
  • Oblinger, D. G., & Oblinger, J. L. (2005). Educating the net generation. Educause (Ebook). https://www.educause.edu/ir/library/PDF/pub7101.PDF
  • Okur Berberoğlu, E. (2013). Medya okuryazarlığı ve mesajların anlamlandırma süreci. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 13-21.
  • Ophir, E., Nass, C., & Wagner A. D. (2009). Cognitive control in media multitaskers. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(37), 15583-15587.
  • Öztay, O. H., & Öztay, E. S. (2021) Küresel iletişim çağında öğretmen adaylarının medya okuryazarlık ve eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 600-612.
  • Öztürk, N. (2006). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  • Paul, R., Binker, A., Jensen, K., & Kreklau, H. (1990). Critical thinking handbook: 4-6. Grades a guide for remodeling lesson plans in language arts, social studies and science. Rohnert Park, Ca. Foundation for Critical Thinking. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED325804.pdf
  • Pehlivanlı, B., & Kayadibi, N. (2022). Dijital okuryazarlık bağlamında ortaokul Türkçe ders kitapları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 182-197.
  • Perkins, D. N., & Salomon, G. (1992). Transfer of learning. International Encyclopedia Of Education, 2, 6452-6457. https://www.researchgate.net/publication/2402396_Transfer_Of_Learning
  • Rohayati, D., & Rachmawati, E. (2021). The impacts of creating YouTube video project to facilitate students’critical thinking. English Review: Journal of English Education, 9(2), 323-332.
  • Rohr, L., Squires, L., & Peters, A. (2022). Examining the use of Twitter in online classes: can Twitter improve interaction and engagement? The Canadian Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 13(1), 1-17. https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/cjsotl_rcacea/article/view/10892/11640
  • Rosell-Aguilar, F. (2018). Twitter: a professional development and community of practice tool for teachers. Journal of Interactive Media in Education, 1(6), 1-12.
  • Sarıkaya, T., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
  • Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
  • Siyez, D. M. (2015). Üniversite öğrencilerinde onay bağımlılığı ve empatinin sosyal fayda aracılığıyla aşırı internet kullanımına etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 16, 30-36.
  • Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Pegem Yayınları .
  • Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 1(2), 69-89.
  • Şen, S. N. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri, empati kurma becerileri ve mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın.
  • Taylor, H. I. (2015). Facebook and the being liked motive. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1216-1227.
  • Temelli, D. (2019). Öğretmenlerin bilişsel ve duyuşsal hedeflerin kazandırılmasında teknolojinin etkililiğine ilişkin inançları [Doktora Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Temelli, D., Şahin, Ç., & Kartal, O. Y. (2020). Duyuşsal alan hedeflerinin gerçekleşmesinde dijital teknolojinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(2), 1233-1249.
  • Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. E-Kitap. https://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_%C3%96l%C3%A7ek_Haz%C4%B1rlama_K%C4%B1lavuzu
  • Tokgöz, O. (1981). Temel gazetecilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları
  • Turan, S., Aydın, H., & Uğulu, İ. (2013). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan biyoloji eğitiminin ortaöğretim öğrencilerinin ekolojik etik yaklaşımlarına ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Education Sciences, 8(2), 232-244.
  • Uyar, M. Y., Tunca, N., & Alkın-Şahin, S. (2020) Sosyal bilgiler ve matematik dersi öğrenme kazanımlarının, eleştirel düşünmeyi kazandırma düzeyi açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 633-651.
  • Wijaya, A. N., & Rokiah, S. (2020). Critical thinking skills toward YouTube resources in students' argumentative texts. Englisia: Journal of Language, Education, and Humanities, 8(1), 1-11.
  • Yaralı, K. T. (2020). Gelişimsel açıdan eleştirel düşünme ve çocuklarda eleştirel düşünmenin desteklenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 454-479.
  • Yıldırım, B. (2006). Eleştirel pedagoji açısından gazetecilik eğitimini yeniden düşünmek. İletişim Araştırmaları Dergisi, 4(1). 121-152.
  • Yıldırım, G. (2022). 2015 ve 2018 Hayat Bilgisi öğretim program kazanımlarının taksonomik incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 665-687.
  • Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Eleştirel düşünme tutumuna etki eden faktörler: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir çalışma [Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yoluk, İ. Ş. (2020). Okul tükenmişliği ve algılanan akademik başarının ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algıları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 1-8.
  • Zincirli, Ö. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının anne baba tutum algısı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Toplam 84 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İletişim Çalışmaları, İletişim Kuramları, İletişim Teknolojisi ve Dijital Medya Çalışmaları, Sosyal Medya Çalışmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Sermin Asıl 0000-0002-3450-5416

Prof. Dr. Muharrem Çetin 0000-0002-8943-7983

Yayımlanma Tarihi 24 Kasım 2024
Gönderilme Tarihi 7 Şubat 2024
Kabul Tarihi 25 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 68

Kaynak Göster

APA Asıl, S., & Çetin, P. D. M. (2024). Eleştirel Düşünmede Üniversitelerin Rolü: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi. İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi(68), 1-30. https://doi.org/10.47998/ikad.1433406