Hemşirelerin Tıbbi Hatalara Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2024, , 235 - 242, 02.06.2024

H Yağmur Sevinç Akın , Ayşe Şahin , Barış Akın , Derya Tülüce

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1275420

Öz

Amaç: Bu araştırma, klinikte çalışan hemşirelerin tıbbi hatalara yönelik tutum düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapıldı.

Gereç ve Yöntem: Araştırma verileri, Mart-Temmuz 2022 tarihleri arasında Türkiye’de klinikte çalışan 275 hemşireden online form aracılığıyla toplandı. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu ve “Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği” kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 25 programı kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmede; tanımlayıcı istatistiksel analizler, t testi ve ANOVA kullanıldı. Gruplar arasındaki farkın belirlenmesinde Bonferroni korelasyonu kulanıldı. Tüm analizlerde p<0,05 istatistiksel önemlilik değeri olarak kabul edildi.

Bulgular: Hemşirelerin tıbbi hatalarda tutum ölçeği toplam puan ortalaması ile çalıştığı kurum ve meslekte toplam çalışma yılı arasında istatistiksel fark saptandı (p<0,05). Hemşirelerin tıbbi hatalarda tutum ölçeği toplam puan ortalaması 3,79±0,44, alt boyut puan ortalamaları tıbbi hata algısı 3,16±0,82, tıbbi hata yaklaşımı 3,78±0,52 ve tıbbi hata nedenleri 3,99±0,57 olarak saptandı.

Sonuç: Çalışmaya katılan hemşirelerin tıbbi hata tutumları olumlu olarak belirlendi. Hemşirelerin çalıştıkları kurum ve birim, eğitim durumu, unvan, meslekte ve bölümde toplam çalışma yılı, 24 saat nöbet tutma ve vardiya şeklinin tıbbi hata tutumlarını etkilediği saptandı.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi hata, hemşire, tutum.

Determination of Nurses' Attitudes Towards Malpractice and Affecting Factors

Öz

Objective: This research was carried out to determine the attitudes of nurses working in the clinic towards malpractice and the factors affecting them.

Material and Method: Research data were collected from 275 nurses working in clinics in Turkey between March and July 2022 via an online form. Personal information form and “Attitude Scale in Malpractice” were used to collect data. SPSS 25 analysis program was used to analyze the data. Descriptive statistical analyses, t-test and ANOVA were used in statistical evaluation. Bonferroni correction was used to determine the difference between the groups. In all analyses, p<0.05 was accepted as statistical significance.

Results: A statistical difference was found between the total mean score of the attitude scale in malpractice of the nurses and the total years of work in the institution and total years of work in the profession (p<0.05). The total mean score of the nurses' attitude scale in malpractice was found to be 3.79±0.44, the mean scores of sub-dimensions were found to be 3.16±0.82 for perception of malpractice, 3.78±0.52 for approach to malpractice, and 3.99±0.57 for malpractice.

Conclusion: The nurses who participated in the study positive attitudes toward malpractice. It was determined that the institution and unit where the nurses worked, educational status, title, total working years in the profession and department, 24-hour shift, and shift type affect their attitudes towards malpractice.

Anahtar Kelimeler

Malpractice, nurse, attitude.

Kaynakça

• Metin B. Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği ve tıbbi hata (Malpraktis). Sağ Aka Derg. 2018;5(1):76-8.
• Yiğitbaş Ç, Oğuzhan H, Tercan B, Bulut A, Bulut A. Hemşirelerin malpraktis ile ilgili algı, tutum ve davranışları. Anadolu Klin. 2016;21(3):207-17.
• White AA, Gallaghe TH. Medical error and disclosure. Handbook of Clinical Neurology 2013;118:107-17. DOI: 10.1016/B978-0-444-53501- 6.00008-1.
• Öztürk H, Kahriman İ, Babacan E. Tıbbi hatalar ve hasta güvenliği: hemşirelere yönelik eğitimlerin etkinliğinin değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 2018;14(2): 57-72.
• Andsoy II, Kar G, Öztürk Ö. Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerine yönelik bir çalışma. HSP 2014;1(1):17-27.
• Er F, Altuntaş S. Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2016;3(3):132-9. DOI:10.5222/SHYD.2016.132.
• Şahin D, Faikoğlu R, Şahin İ, Gökdoğan MR, Yaşar S, Alparslan N, Dereli E, Faikoğlu G. Hemşirelikte malpraktis: olgu sunumları. Adli Tıp Bülteni. 2014;19(2):100-4.
• Şahbaz G, Yücesoy H, Akın O, Erbil N. Malpraktis ve sağlık profesyonellerinin sorumlulukları. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi. 2022;4(2):85-90. DOI: 10.48071/sbuhemsirelik.1012864.
• Özer Ö, Taştan K, Set T, Çayır Y, Şener MT. Tıbbi hatalı uygulamalar. Dicle Tıp Dergisi. 2015;42(3):394-7. DOI: 10.5798/diclemedj.0921.2015.03.0597.
• Mankan T, Bahçecioğlu GT, Polat Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinde malpraktis. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2017;4(2):98-104. DOI: 10.17681/hsp-dergisi.276950.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Available from: https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/44341/0/siy2020-trpdf.pdf adresinden erişildi.
• Çakmak C, Konca M, Teleş M. Türkiye Ulusal Güvenlik Raporlama Sistemi (GRS) üzerinden tıbbi hataların değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2018;21(3):423 – 48.
• Patient safety. World Health Organization. Available from: https://www. who.int/news-room/fact-sheets/detail/patient-safety. adresinden erişildi.
• Güleç D, İntepeler ŞS. Tıbbi hatalarda tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013;15(3): 26-41.
• Gülnar E, Özveren H, Özden D. The relationship between moral sensitivity and medical errors attitude in nursing students. Journal of Forensic and Legal Medicine. 2020; 73 101981. DOI: 10.1016/j.jflm.2020.101981.
• Sample size calculator. Available from: https://www.surveymonkey. com/mp/sample-size-calculator/?ut_source=help_center. adresinden erişildi.
• Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social. Behav Res Methods. 2007;39(2):175– 191.
• Korhan EA, Dilemek H, Mercan S, Yılmaz DU. Determination of attitudes of nurse in medical errors and related factors. Int J Caring Sci. 2017;10(2):794- 801.
• Kıymaz D, Koç Z. Identification of factors which affect the tendency towards and attitudes of emergency unit nurses to make medical errors. J Clin Nurs. 2018; 27(5-6):1160-9.
• Albayrak S. Farklı birimlerde çalışan hemşirelerin tıbbi hataya ilişkin tutumlarının incelenmesi [master’s thesis]. [İstanbul]: Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi; 2021. 101 p.
• İntepeler SŞ, Soydemir D, Güleç D. Hemşirelerin tıbbi hataya eğilimleri ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;20(1):1-18.
• Yılmaz A, Keskin AY, Yeşildal M. Hemşirelerin tıbbi hata tutumu ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(3):1151-9.
• Bumgarner MS. The impact of formal nursing education and nursing experience on medication errors made by nurses in the hospital setting. Nursing Theses and Capstone Projects. 2010:174.
• Aktan U, Atay S. Hemşirelerin tıbbi hatalarda tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg. 2021;12(2):376- 384.
• Güven ŞD, Şahan S, Ünsal A. Hemşirelerin tıbbi hatalara yönelik tutumları. İzlek Akademik Dergi. 2019;2(2):75-85.
• Önler E, Yıldız T, Aktaş KE. Evaluation of nurses’ attitudes to ward medical errors. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi. 2021;8(1):86-93.
• Kumar S, Chaudhary S. Medical errors and consequent adverse events in critically ill sugical patients in a tertiary care teaching hospital in Delhi. J Emerg Trauma Shock. 2009;2:80-4.
• Gök D, Sarı HY. Pediatri hemşirelerinin tıbbi hatalardaki tutumları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2017;2(1):7-13.
• Külcü DP, Yiğit R. Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(1):34-40.
• Alan N, Khorshid L. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tıbbi hataya eğilim düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;32(1):1-18.