Yeni Bir Uzmanlık Alanı: İnflamatuar Barsak Hastalıkları Hemşireliği

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 27 - 33, 31.05.2016

Berna Özgürsoy Uran , Yasemin Yıldırım

Öz

İnflamatuar barsak hastalıkları; yaşam kalitesini ciddi düzeyde etkileyen, atak ve remisyonlarla seyreden kronik hastalıklar olup; çoklu ilaç kullanımı ve sürekli izlem gerektirmektedir. Bu nedenle klinik açıdan yakın takip önem taşımaktadır. İngiltere, Amerika, Birleşik Krallık, Avustralya gibi gelişmiş ülkelerde İBH alanında uzman hemşirelerin yetiştirilmesi ve sayılarının arttırılmasına yönelik çeşitli aktiviteler planlanmaktadır. Ancak ülkemizde İBH hemşireliği alanında “uzmanlık” yetkisi kazandıracak herhangi bir lisansüstü veya sertifika programı bulunmamaktadır. İnflamatuar barsak hastalıkları hemşireliği gastroenteroloji alanında henüz çok yeni bir gelişme olduğundan dolayı, ülkemizdeki sağlık kurumlarında İBH konusunda özel eğitim almış ve sadece İBH olan hastalarla çalışan hemşireler bulunmamaktadır. Tüm bunların sonucunda İBH yönetiminde multidisipliner ekip içerisinde aktif rol alacak, bu konuda yeterli bilgi ve beceri ile “uzmanlık” yetkisine sahip “İBH Hemşiresi”ne gereksinim duyulmaktadır. Bu nedenle bu derlemede; “İBH Hemşireliği”, görevleri ve sorumlulukları, bunların yanı sıra uzman hemşirenin önemi açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnflamatuar barsak hastalıkları, Hemşirelik, Ülseratif kolit, Crohn hastalığı

Kaynakça

• Akyüz Ü, Akyüz F. (2011). İnflamatuvar bağırsak hastalığı mı? İrritabl bağırsak sendromu mu? İç Hastalıkları Dergisi, 18:35-40.
• Al U, Mardan OR. (2004). Web tabanlı uzaktan eğitim sistemleri: Sahip olması gereken özellikler ve standartlar. Bilgi Dünyası, 5(2):259-271.
• Aneurin Bevan University Health Board. http://www.wales.nhs.uk/sitesplus/866/page/71995. Erişim Tarihi 20.06.2015
• Arslantaş D, Metintaş S, Ünsal A, Kalyoncu C. (2006). Eskişehir Mahmudiye ilçesi yaşlılarında yaşam kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 28(2):81–89.
• Avdal EÜ, Kızılcı S, Demirel N. (2011). The effects of web-based diabetes education on diabetes care results: A randomized control study. Computers Informatics Nursing, 29(2):101-106.
• Avşar G, Kaşıkçı M. (2009). Ülkemizde hasta eğitiminin durumu. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(3):67-73.
• Aydıntuğ O. (1992). Anti-nötrofil sitoplazmik anikorlar (ANCA) ile ilişkili hastalıklar. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri, 12:222-230.
• Aydoğan F. (2009). İnflamatuar barsak hastalığında P-ANCA ve ASCA’nın klinik önemleri. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. SB Okmeydanı EAH, İstanbul, Türkiye.
• Aygün, B. (2008) İnflamatuar barsak hastalıkların P-ANCA ve ASCA’nın tanıdaki rolü. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Adana, Türkiye.
• Birol L. (2009). Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. (9. Baskı) Etki Yayınları. İzmir.
• Boztaş G. İnflamatuar barsak hastalıkları: Klinik, tanı, tıbbi ve cerrahi tedavi indikasyonları. www.tkrcd.org.tr/KRveAnalBolgeHastaliklari/577-590.pdf. Erişim T: 20.06.2015.
• Carter MJ, Lobo AJ, Travis SPL. (2004). Guidelines for the management of inflammatory bowel disease in adults. Gut, 53(Suppl 5):1-16.
• Dobrucalı A. Crohn hastalığının medikal tedavisi. 194.27.141.99/...dobrucali/Crohn-hastaliginin-medikal-tedavisi.pdf Erişim T: 20.06.2015.
• Elkjaer M, Moser G, Reinisch W, Durovicova D, Lukas M, Vucelic B, et al. (2008). IBD patients need in health quality of care ECCO consensus. Journal of Crohn’s and Colitis, 2:181-188.
• Gornet JM, Couve S, Hassani Z, Delchier JC, Marteus P, Cosnes J et al. (2003). Infliximab for refractory ulcerative colitis or indetermine colitis: An open-label multicentre study. Alimentary Pharmacology and Therapeutics, 18(2):175-181.
• Graff LA, Walker JR, Bernstein CN. (2009). Depression and anxiety in inflammatory bowel disease: Review of comorbidity and management. Inflammatory Bowel Disease, 15:1105-18.
• Greveson K, Woodward S. (2013). Exploring the role of the inflammatory bowel disease nurse specialist. British Journal of Nursing, 22(17):16-22.
• Hernandez-Sampelayo P, Seoane M, Oltra L, Marin L, Torrejon A, Vera MI, et al. (2010). Contribution of nurses to the quality of care in management of inflammatory bowel disease: A synthesis of the evidence. Journal of Crohn’s and Colitis, 4:611-22.
• Iltar U. (2013). İnflamatuvar bağırsak hastalığının epidemiyolojik ve klinik özellikleri. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Antalya, Türkiye.
• Mason I, Holbrook K, Kemp K, Garrick V, Johns K, Kane M. (2012). Inflammatory bowel disease nursing: Results of an audit exploring the roles, responsibilities and activity of nurses with specialist/advanced roles. Royal Collage of Nursing (www.rcn.org.uk). (Available at 20 June 2015).
• Mercimek, K. (2010). Trakya Bölgesinde inflamatuvar barsak hastalıklarının epidemiyolojik özellikleri. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Edirne, Türkiye.
• Mowat C, Cole A, Windsor A, Ahmad T, Arnott I, Driscoll R. ve ark. (2011). Guidelines for the management of inflammatory bowel disease in adults. Gut, 60(5):571-607.
• National Institute For Health and Clinical Excellence (NICE) Guideline. Crohn’s disease management in adults, children and young people; 2012.
• Nightingale AJ, Middleton W, Middleton SJ, Hunter JO. (2000). Evaluation of the effectiveness of a specialist nurse in inflammatory bowel disease, European Journal of Gastroenterology, 12(9):967-973.
• O’Connor M, Bager P, Duncan J, Gaarenstrom, J. (2013). N-ECCO consensus statements on the European nursing roles in caring for patents with Crohn’s disease or ulcerative colitis. Journal of Crohn’s and Colitis, 7:744-764.
• Oktay E. (2001). Beşinci Bölüm: İnflamatuar barsak hastalıkları: etyopatogenez, semptomatoloji, tanı ve komplikasyonlar. Edt: Prof. Dr. Ertuğrul Göksoy, Prof. Dr. Hülya Uzunismail. Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Sempozyum Dizisi (sy. 199-206) Yayın No: 23.
• Özdemir Ü, Taşçı S. (2013). Kronik Hastalıklarda Psikososyal Sorunlar ve Bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1): 57-72.
• Stansfield C, Fraser A, Thompson J, Povey J. (2007). Roles descriptives for ınflammatory bowel disease nurse specialists-RCN guidance. Royal Collage of Nursing. (Available at 20 June 2015).
• Stretton JG, Currie BK, Chauhan UK. (2014). Inflammatory bowel disease nurses in Canada: An examination of Canadian Gastroenterology Nurses and Their Role in inflammatory bowel disease care. Canadian Journal of Gastroenterology and Hepatology, 28(2):89–93.
• Tezel A, Dökmeci G, Eskiocak M, Ümit H, Soylu AR. (2003). Epidemiological features of ulcerative colitis in Trakya, Turkey. Journal of Internal Medicine Research, 31:141-8.
• The University of Queensland Australia. http://uq.edu.au/study/course.html?course_code=NURS7011 Erişim Tarihi 20.06.2015
• UCLA Health System Center for Inflammatory Bowel Diseases. http://www.uclaibd.com/about-us.php Erişim Tarihi 20.06.2015
• Yurdakul, İ. (2001). Beşinci Bölüm: İnflamatuar barsak hastalıklarının tıbbi tedavisi. (İçinde Gastrointestinal Sistem Hastalıkları) Edt: Prof. Dr. Ertuğrul Göksoy, Prof. Dr. Hülya Uzunismail. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Sempozyum Dizisi (sy. 207-218) Yayın No: 23. İstanbul.