Bronkopnömoni Nedeniyle Hastaneye Yatan Çocukların Annelerinin Öz-yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 5, 31.07.2017

Naciye Cantilav Eda Abut Esra Ardahan Beste Özgüven Öztornacı, Hatice Yıldırım Sarı

Öz

Amaç: Bronkopnömoni çocuklarda en sık görülen enfeksiyon türlerindendir. Çocuğun yaşının küçük olması, düşük doğum ağırlığı, malnütrisyon, anne sütü almama, düşük sosyoekonomik düzey, kalabalık ailede yaşam, sağlık hizmetlerinden yararlanmama, annenin eğitiminin yetersiz olması, yetersiz bağışıklanma gibi faktörler bronokopnömoni gelişme riskini arttırmaktadır. Bu çalışmada amaç, bronkopnömoni nedeniyle hastaneye yatan çocukların annelerinin öz-yeterlilik algısını belirlemek ve hastaneye ilk kez yatan çocukların annelerinin öz yeterlilik algıları ile birden çok kez yatan çocukların annelerinin öz-yeterlilik algılarını karşılaştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı türde yapılan bu çalışmada bronkopnömoni tanısıyla hastanede yatan 1 ay-7 yaş arasındaki çocukların anneleri ile çalışılmıştır. Araştırmada, Sosyodemografik Veri Toplama Formu ve Genel Özyeterlilik Ölçeği olmak üzere iki ayrı form kullanılmıştır. Veriler yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Bulgular: Çalışmamıza katılan annelerin öz-yeterlilik puanları orta seviyede bulunmuştur. Annelerin öz-yeterlilikleri ile tekrarlı yatışlar, çocuğun yaşı ve cinsiyeti, evde sigara içme durumu, gebelik ve emzirme süresince sigara kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmamıştır. Birden çok kez yatan çocukların annelerinin öz-yeterlilik puanlarının (46.00±6.04) ilk kez yatan çocukların annelerinkinden (47.92±6.77) daha düşük düzeyde olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bronkopnomoni nedeniyle hastaneye tekrarlı yatış yapılan çocukların annelerinin özyeterlilik algıları ile ilk kez yatan çocukların annelerinin öz-yeterlilik algıları arasında anlamlı fark olmamasına rağmen birden çok kez yatan çocukların annelerin özyeterlilikleri daha düşük düzeydedir.

Anahtar Kelimeler

Bronkopnömoni, öz-yeterlilik, anne, çocuk sağlığı

Kaynakça

• Aljasem, L.I., Peyrot, M., Wissow, L., & Rubin, R.R. (2001). The impact of barriers and self- efficacy on self-care behaviors in type 2 diabetes. The Diabetes Educator, 27(3), 393-404.
• Amtmann, D., Bamer, A.M., Cook, K.F., Askew, R.L., Noonan, V.K., & Brockway, J.A. (2012). University of Washington self-efficacy scale: A new self-efficacy scale for people with disabilities. Arch Phys Med Rehabil, 93, 1757-1765.
• Belegeman, T. (2005). Annede depresyonun bebeklik ve erken çocukluk dönemi üzerinde etkileri. In Ertem Öİ. (Eds,). Gelişimsel pediatri (pp. 211- 223). Ankara: Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı.
• Bursch, B., Schwankovsky, L., Gilbert, J., & Zeiger, R. (1999). Construction and validation of four childhood asthma self-management scales: parent barriers, child and parent self-efficacy, and parent belief in treatment efficacy. Journal of Asthma, 36 (1), 115-128. http://www.tandfonline.com/ doi/abs/10.3109/02770909909065155
• Büyüktaşkapu, S. (2012). Annelerin özyeterlik algıları ile 1-3 yaş arasındaki çocuklarının gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-30.
• Campbell, H., & Nair, H. (2015). Child pneumonia at a time of epidemiological transition. The Lancet Global Health, 3(2), 65-66.
• Cavkaytar, A., Aksoy, V., & Ardıç, A. (2014). Ebeveyn öz yeterlik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışmasının güncellenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 69-76.
• Coleman, P.K., & Karraker, K. H. (2000). Parenting self-efficacy among mother of school-age children: conceptualization, measurement, and correlates. Family Relation, 49, 13-24.
• Craver, R., & Springer Begue, R. (2014). Infections in a Children’s hospital autopsy population. Fetal and Pediatric Pathology, 33(3), 135-44.
• Desjardin, J.L. (2006). Family empowerment: supporting language development in young children who are deaf or hard of hearing. The Volta Review, 106(3), 275-298.
• Edmond, K., Scott, S., Korczak, V., Ward, C., Sanderson, C., & Theodoratou, E., et al. (2012). Long term sequelae from childhood pneumonia: Systematic review and meta-analysis. PloS One, 7, 312-339.
• Elibol, F., Mağden, D., & Alpar, R. (2007). Anne babalık becerilerinde özyeterlilik ölçeği’nin (1-3 yaş) geçerlik ve güvenirliği. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(3), 25-31.
• Gallant, M.P. (2003). The influence of social support on chronic illness selfmanagement: A review and directions for research. Health Education & Behavior, 30, 170-195.
• Jackson, A.P., & Scheines, R. (2005). Single mothers’ self-efficacy, parenting in the home environment and children development in the two-wave study. Social Work Research, 29(1), 7–20.
• Jroundi, I., Mahraoui, C., Benmessaoud R, Moraleda, C., Tligui, H., & Seffar, M. et al. (2014). Risk factors for a poor outcome among children admitted with clinically severe pneumonia to a university hospital in Rabat, Morocco. International Journal of Infectious Diseases, 28, 164-70.
• Kocabaş, M., Ersöz, D.D., Karakoç, F., Tanır, G., Cengiz, A.B., Gür, D., vd. (2009). Türk Toraks Derneği çocuklarda toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu. Türk Toraks Dergisi, 10(3), 3-24.
• Kuşku, A. (2011). Edirne merkezdeki hastanelerin çocuk servislerine gastroenterit tanısıyla yatırılan 0-3 yaş grubu çocuklara annelerinin evde yaptıkları uygulamalar, bilgi ve özyeterlik düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Le Roux, M.D., Myer, L., Nicol, M.P., & Zar, H.J. (2015). Incidence and severity of childhood pneumonia in the first year of life in a South African birth cohort: The Drakenstein Child Health Study. Lancet Glob Health, 3(2), 95- 103.
• Madhi, S.A., DeWals, P., Grijalva, C.G., Grimwood, K., Grossman, R., & Ishiwada, N. et al. (2013). The burden of childhood pneumonia in the developed world: A review of the literature. Pediatr Inf Dis J, 32(3), 119-127.
• Ogelman, H.G., & Topaloğlu, Z.Ç. (2014). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile anne- babalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 241-270.
• Örmeci, A.R. (1999). Çocuklarda enfeksiyon hastalıklarının sıklığı. Türkiye Klinikleri J Pediatr, 8(1), 27-30. Save The Children, Behind Every Healthy Child Is a Healthy Mother. ISBN: 1-888393-06-8 2015 http://www.savethechildren.org/atf/ cf/%7B9def2ebe-10ae-432c9bd0df91d2eba74a%7D/reproductive_ health.pdf
• Tanır, G., Aytekin, C. (2001). Çocuklarda alt solunum yolu enfeksiyonları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(10), 382-385.
• Van Der Ven, N.C.W., Weinger, K.Y.J., Pouwer, F., Ad’er, H., Van Der Ploeg, H.M., & Soek FJ. (2003).The confidence in diabetes self-care scale psychometric properties of a new measure of diabetes-specific self-efficacy in Dutch and U.S. patients with type 1 diabetes. Diabetes Care, 26, 713-718.
• Wang, H., Liddell, C.A., Coates, M.M., Money, M.D., Levitz, C.E., & Schumacher, A.E., et al. (2014). Global, regional, and national levels of neonatal, infant, and under-5 mortality during 1990-2013: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet, 384, 957–979.
• Williams, K.E., & Bond, M.J. (2002) The role of self-efficacy, outcome expectancies and social support in the self-care behaviours of diabetics. Psychology, Health & Medicine, 7(2), 127-141.
• Wu, S.F.V., Courtney, M., Edwards, H., Mcdowell, J., Shortridge-Bagget, L.M., & Chang, P.J. (2007). Self-efficacy, outcome expectations and self-care behaviour in people with type 2 diabetes in Taiwan. Journal of Clinical Nursing, 16(11), 250-257.
• Yıldırım, F., & İlhan, Ö.İ. (2010). Genel özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
• Zar, H.J., & Ferkol, T.W. (2014). The global burden of respiratory disease- impact on child health. Pediatr Pulmonol, 49(5), 430-434.