Evde Yaşayan Genç Yaşlıların İlaç Yönetimi, Ev İçi Düzenlemeleri, Egzersiz Alışkanlıkları Ve Yaşam Kalitesi İle Düşme Risk Düzeylerinin Belirlenmesi: Pilot Çalışma

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 13 - 19, 31.07.2017

SEÇİL Gülhan Güner NESRİN Nural ARZU Erden

Öz

Amaç: Bu çalışmada Trabzon ilinde evde yaşayan genç yaşlıların ilaç yönetimi, ev içi düzenlemeleri, egzersiz alışkanlıkları ve yaşam kalitesi ile düşme risk düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma için gerekli izinler alındıktan sonra Trabzon il merkezinde belirlenen iki aile sağlığı merkezine kayıtlı 65-74 yaş arası ve araştırma kriterlerine uyan 35 yaşlı birey çalışmaya dâhil edilmiştir. Verilerin toplanmasında, Düşme Yönünden Ev İçi Özellikleri Değerlendirme Formu, DENN Düşme Risk Değerlendirme Skalası, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulan sosyodemografik veri formu, İlaç Kullanıma İlişkin Bilgi Formu ve Düşmeye İlişkin Veri Toplama Formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 21.0 Paket programı, analizinde frekans, ortalama ve yüzde değerleri kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya alınan yaşlıların yaş ortalaması 69.57±3.50’tir. Yaşlıların %91.4’ünün eğitim durumu ortaöğretim ve altı, %54.3’ü bekardır. Araştırma kapsamına alınan yaşlıların tamamının kronik hastalığı bulunmakta ve ilaç kullanmaktadır. Günde bir-iki adet ilaç kullanan yaşlıların oranı %51.4’tür. Son bir yıl içinde yaşlıların %51.4’ü hiç düşmemişken, %22.9’u bir kez, %25.7’si ise iki kez ve üzeri düşmüştür. Ayrıca yaşlıların %31.5’inin az, %31.4’ünün orta ve %37.1’inin yüksek düşme riski bulunmuştur. Düşme yönünden ev içi çevre özellikleri değerlendirmesinde yaşlıların yaşadığı evde banyo ve tuvalet (3.34±1.58) yüksek düşme riskine sahip olan alandır. SF-36 Yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutlarına göre ise sosyallik işlevsellik (45.71±4.66), fiziksel fonksiyon (50.42±5.13), enerji/ canlılık/vitalite (52.00±2.63), genel sağlık algısı (52.71±2.83) ve ruhsal sağlık (67.31±2.39) alt boyutu yüksektir. Sonuç: Araştırma kapsamındaki yaşlıların yaklaşık yarısının düştüğü ve düşme risklerinin yüksek olduğu, ayrıca yaşlıların yaşam kaliteleri incelendiğinde fiziksel rol puanlarının düşük, ruhsal sağlık puanlarının yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düşme, Yaşam Kalitesi, yaşlı

Determination of Fall Risk Levels by Drug Management, Household Regulations, Exercise Habits and Quality of Life in Young Community-Dwelling Seniors: Pilot Study

Öz

Objective: In this study, it was aimed to determine the risk levels of drug administration,
domestic regulation, exercise habits and quality of life and falling levels of communitydwelling young seniors living in Trabzon province. Materials and Method: After obtaining
the necessary permissions for the study, 35 elderly people were included into the study who
were between 65-74 years, matched the research criteria and registered to two determineted
family healthcare centers. In the collection of data, Household Characteristics Evaluation Form
for Fall, DENN Fall Risk Assessment Scale, SF-36 Quality of Life Scale and socio-demographic
data form, research form for Drug Use and Data Collection Form for Falling were used. In the
evaluation of data SPSS 21.0 package program was used. In the analysis of data; frequency,
mean and percentage values were used. Findings: The mean age of elderly people who were
included in the study was 69.57 ± 3.50 years. 91.4% of the elderly graduated from secondary
education or lower, and 54.3% are unmarried. All of the elderly included in the study had
chronic disease and used medicines. The proportion of the elderly who used one or two drugs
per day was 51.4%. In the last year, 51.4% of the elderly never fell, while 22.9% once, 25.7%
twice and more. Also, 31.5% of elderly had low falling risk, while 31.4% had moderate risk and
%37.1 had high risk of falling. The bathroom and toilet (3.34 ± 1.58) had a high risk of falling in
the house where the elderly live in considering the environmental characteristics of the house
in terms of falling. According to the subscales of SF-36 quality of life scale, social functioning
(45.71 ± 4.66), physical functioning (50.42 ± 5.13), energy / liveliness / vitality (52.00 ± 2.63),
general health perception (52.71 ± 2.83) and mental health ± 2.39) sub-dimension were high.
Conclusion: It was determined that approximately half of elderly in the study falled and their
falling risk were high. Also; it was determined that physical role scores were low and mental
health scores were high when analyzed the quality of life of elders. 

Anahtar Kelimeler

Fall, quality of life, elderly

Kaynakça

• Akdemir, N., Çınar, FI. & Görgülü, Ü. (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10 (4),215-222.
• Akın, B., & Lök, N, (2012). Yaşlılarda düşme yönünden ev içi çevre özellikleri değerlendirme formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Akademik Geriatri Dergisi 4(3):142-151.
• Aoki, K., Sakuma, M., Ogisho, N., Nakamura, K., Chosa, E., & Endo, N. (2015). The effects of self-directed home exercise with serial telephone contacts on physical functions and quality of life in elderly people at high risk of locomotor dysfunction. Acta Med. Okayama. 69 (4):245-253.
• Arslan, G.G. (2005). Yaşlılara Verilen Eğitimin İlaç Kullanım Uyumuna Etkisinin İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 8(3), 134-140.
• Asma, S., Gereklioğlu, Ç., Korur, A. P., & Erdoğan, A. F. (2014). Multimorbiditesi olan yaşlı hastalarda çoklu ilaç kullanımı: aile hekimliğinde önemli bir problem. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 8(1), 1-6
• Ayhan, Ç., Büyükturan, Ö., Kırdı, N., Yakut, Y., & Güler, Ç. (2014). Aktiviteye özgü denge güven ölçeğinin Türkçe versiyonu: yaslı bireylerde kültürel adaptasyon, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Geriatri Dergisi. 17(2)157-163.
• Bayraktar, R. (2004). sağlıklı ve başarılı yaşlanma, (1.baskı) içinde orta yaş ve yaşlılıkta psiko- sosyal değişmeler. (s.99-116), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi Yayını.
• Berg, KO., Wood-Dauphinee, SL., Williams, JI., & Maki, B. (1992). Measuring balance in the elderly: validation of an ınstrument. Canadian journal of public health= Revue canadienne de sante publique, 83 Suppl 2:7-11. (PMID:1468055).
• Berg, WP., Alessio, HM., Mills, EM., Tong, C. (1997). Circumstances and consequences of falls in ındependent community-dwelling older adults. Age Ageing, 26: 261-268.
• Charters, A. (2013). Falls prevention exercise-following the evidence. http://www.bhfactive.org.uk/userfiles/Documents/FallsPreventionGuide2013.pdf Available date: 13 January 2016.
• Clemson, L., Mackenzie, L., Ballinger, C., Close, JC., & Cumming, RG. (2008). Environmental interventions to prevent falls in community-dwelling older people a meta-analysis of randomized trials. Journal of Aging and Health, 20(8), 954-971.
• Emiroğlu, ON., & Aslan, GK. (2007). Assessment of environmental risk factors related to falls in rest homes. Turkish Journal of Geriatrics (Turkish), 10: 24-36.
• Gillespie, L. D., Robertson, M.C., Gillespie, W.J., Lamb, S.E., Gates, S., Cumming, R.G., & Rowe, B.H. (2009). Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev, 2(CD007146).
• Güler, N., & Akal, Ç. (2009). Quality of life of elderly people aged 65 years and over living at home in Sivas, Turkey. Turkish Journal of Geriatrics; 12 (4): 181-189.
• Gülhan, R. (2013). Yaşlılarda akılcı ilaç kullanımı. Okmeydanı Tıp Dergisi 29 (Ek sayı 2):99-105,doi:10.5222/otd.supp2.2013.099.
• Gülhan Güner, S,, & Nural, N. (2016). Prevalence of and risk factors for falls and disability among elderly individuals in a Turkish population (Trabzon Province). International Journal of Medical Research & Health Sciences, 2016, 5, 8:156-163
• Gürol Arslan, G., & Eşer, İ. (2005). Yaşlılara verilen eğitimin ilaç kullanım uyumuna etkisinin incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 8(3), 134-140
• Güngen, C., Ertan, T., Eker, E., Yaslar, R., & Engin, F. (2002). Reliability and validity of the standardized Mini Mental State Examination in the diagnosis of mild demantia in Turkish population. Türk Psikiyatri Dergisi, Winter; 13(4):273-81. (PMID:12794644).
• Halil, M., Ulger, Z., Cankurtaran, M., Shorbagi, A., Balam Yavuz, B., Dede, D., Ozkayar, N., & Ariogul, S. (2006). Falls and the elderly: ıs there any difference ın the developing world? a cross-sectional study from Turkey. Archives of Gerontology and Geriatrics; 43:351–359.
• Harvey, L.A., Mitchell, R.J., Lord, S.R., & Close, J.C. (2014). Determinants of uptake of home modifications and exercise to prevent falls in community-dwelling older people. Australian and New Zealand Journal of Public Health, 38(6), 585-590.
• Hornbrook, MC., Stevens, VJ., Wingfield, DJ., Hollis, JF., Greenlick, MR., Ory, MG. (1994). Preventing falls among community-dwelling older persons: results from a randomized trial. The Gerontologist, 34(1) :16-23.
• Huang, TT. (2005). Home environmental hazards among community dwelling elderly persons in Taiwan. Journal of Nursing Research, 13: 49-57.
• Huang, TT., Liu, CB., Tsai, YH., Chin, YF., & Wong, CH. (2015). Physical fitness exercise versus cognitive behavior therapy on reducing the depressive symptoms among community-dwelling elderly adults: a randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 52(10), 1542-1552.
• Hwang, JE. (2010). Promoting healthy lifestyles with aging: development and validation of the health enhancement lifestyle profile (HELP) using the rasch measurement model. American Journal of Occupational Therapy Sep-Oct;64(5), 786-95 (PMID: 21073109).
• Jung, D., Shın, S., Kım, HA. (2014). Fall prevention guideline for older adults living in
• long-term care facilities. International Nursing Review; 61(4):525-533.
• Katz, S., Ford, AB., Moskowitz, RW., Jackson, BA., Jaffe, MW. (1963). Studies of Illness in the aged. the ındex of ADL: A standardized measure of biological and psychosocial function. JAMA 185, 914-919.
• Kekeç, Z., Koç, F., Büyük, S. (2009). Acil serviste yaşlı hastaların gözden geçirilmesi. Akademik Acil Tıp Dergisi; 8(3):21-24.
• Kırdı, N. (2010). Yaşlılarda egzersizin önemi, III. Akademik Geriatri Kongresi, 91-99.
• Koçyiğit, H., Aydemir, O., Fisek, G., Olmez, N., & Memis, A. (1999). Validity and reliability of Turkish version of Short Form 36. Journal of Drug and Therapy, 12:102-6.
• Leclerc, B. S., Bégin, C., Cadieux, E., Goulet, L., Allaire, J. F., Meloche, J., Leduc N., & Kergoat, M. J. (2010). Relationship between home hazards and falling among community-dwelling seniors using home-care services. Revue d'Épidémiologie et de Santé Publique, 58(1), 3-11.
• Leung, G., Fung, A., Tam, C., Lui, V., Chiu, H., Chan, W., & Lam, L. (2011). Examining the association between late-life leisure activity participation and global cognitive decline in community dwelling elderly Chinese in Hong Kong. International Journal Of Geriatric Psychiatry, Jan, 26(1), 39-47 (PMID: 21157849).
• Lök, N., & Akın, B. (2013). Domestic environmental risk factors associated with falling in elderly. Iranian Journal of Public Health, 42(2), 120-128
• Öztop, H., Şener, A., & Güven, S. (2008). Evde bakımın yaşlı ve aile açısından olumlu ve olumsuz yönleri, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1):39-49.
• Siqueira, F. V., Facchini, L. A., Silveira, D. S. D., Piccini, R. X., Tomasi, E., Thumé, E., Silva, S.M. & Dilélio, A. (2011). Prevalence of falls in elderly in Brazil: a countrywide analysis. Cadernos de Saúde Pública, 27(9), 1819-1826.
• Stalenhoef, P.A,, Diederiks, J.P.M., Knottnerus, J.A., Kester, A.D.M., & Crebolder, H.F.J.M. (2002). A risk model for the prediction of recurrent falls in community-dwelling elderly: a prospective cohort study. Journal of Clinical Epidemiology 55:1088-1094.
• Tekin, DE., Kara, N., Utlu Tan, N., & Arkuran, F. (2013). Delmarva vakfı tarafından geliştirilen düşme riski değerlendirme ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. HEAD, 10 (1):45-50.
• Tinetti, ME. (2003). Preventing falls in elderly persons. New England Journal of Medicine.; 348: 42-49.
• Van Bemmel, T., Vandenbroucke, JP., Westendorp, RG., & Gussekloo, J. (2005). In an observational study elderly patients had an ıncreased risk of falling due to home hazards. Journal of Clinical Epidemiology, 58:63-67.
• Ware, JE., & Sherbourne, CD. (1992). The MOS 36-item short form health survey (SF-36). I. conceptual framework and item selection. Medical Care;30:473-83. (PMID:1593914).
• Wyman, J. F., Croghan, C. F., Nachreiner, N. M., Gross, C. R., Stock, H. H., Talley, K., & Monigold, M. (2007). Effectiveness of Education and Individualized Counseling in Reducing Environmental Hazards in the Homes of Community‐Dwelling Older Women. Journal of the American Geriatrics Society, 55(10), 1548-1556.
• Yıldırım, KY., & Karadakovan, A. (2004). The relationship between fear of falling, activities of daily living and quality of life among elderly ındividuals. Turkish Journal of Geriatrics, 7: 78-83.