Genç Sağlıkçılarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 7 - 11, 20.01.2019

Belde Kasap Demir Sevginar Şentürk Mehmet Kırkalı Ayşe Atak Ayşegül Dönmez

Öz

Genç Sağlıkçılarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğine Göre Değerlendirilmesi

 

Amaç: 2017 yılında Dünya Böbrek Günü (DBG)’nde obeziteye dikkat çekilmiştir. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde düzenlenen DBG’ne katılan ve sağlık alanında eğitim almakta olan lise ve üniversite düzeyindeki öğrencilerin beden kütle indeksleri (BKİ) hesaplanarak farkındalık sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmamızda, öğrencilerin BKİ’lerine göre gruplandırılarak Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) uygulanması, sonuçlarının gruplar arasında karşılaştırılarak BKİ’nin SYBD geliştirme üzerine etkilerinin araştırılması planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: DBG etkinliğine katılan İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 4 öğrencileri, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğrencileri ve Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinden gönüllü olanlarda, ölçümleri aynı kişiler tarafından yapılarak sosyodemografik ve SYBDÖ-II içeren anket yüzyüze görüşme yöntemi ile doldurulmuştur. Olgular, BKİ değerleri >25 kg/m2 olanlar (Grup 1), <18.5 kg/m2 olanlar (Grup 2) ve 18.5-24.9 kg/m2 olanlar (Grup 3) şeklinde gruplandırılmıştır. Çalışmada, SYBDÖ toplam puanın yanı sıra 6 alt boyut için de değerlendirmeler yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan, yaşları 17 ile 24 yıl arasında değişen toplam 156 öğrenciden 22’sinin Grup 1’de, 18’inin Grup 2’de ve 116’sının Grup 3’te yer aldığı görülmüştür. Sosyodemografik özelliklerin gruplar arasında benzer olduğu izlenmiştir (p>.05). SYBDÖ-II toplam ve alt boyut değerlendirmelerinde Grup 2’de puanlar daha yüksek saptanmakla beraber, farkın sadece sağlık sorumluluğu alt boyutunda anlamlı olduğu görülmüştür. Tüm grupta BKİ ya da yaş ile SYBDÖ toplam ve alt grup skorları arasında korelasyona rastlanmamıştır. Toplam SYBDÖ skorunun en çok sağlıklı hissetme ile ilişkili olduğu görülmüştür. Sonuç: Sağlık alanında eğitim almakta olan gençlerde SYBDÖ’nün BKİ’den etkilenmediği görülmüştür. Yüksek kişisel sağlık sorumluluğu davranışının ise düşük ağırlıklı olmaya neden olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar
Kelimeler: Gençler, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği, Beden Kütle İndeksi.

 

Assessment of Healthy Life Style Behavior Scale According to Body Mass Indexes in Young Healthcare Providers

 

Objective: In 2017, the World Kidney Day (WKD) pointed to obesity. It was aimed at raising awareness by measuring the body mass indexes (BMI) of high school and university students, who are receiving health education and participating in WKD organized in Health Sciences University Tepecik Training and Research Hospital. In our study, the students were grouped according to their BMIs and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale (HLBS) was applied to evaluate the effect of BMI on developing healthy lifestyle behaviors. Material and Methods: A group of young healthcare students from 4th Class of Faculty of Medicine and Health Sciences Faculty, Department of Nutrition and Dietetics in İzmir Katip Çelebi University and from Health High School, who participated in the WKD event and who were volunteers for
participation were recruited. Their weight and height were measured with the same scale and by the same team, and were subjected to a questionnaire covering sociodemographic characteristics and HLBS-II with face-to-face interview technique. Students with BMI values >25 kg/m2 were considered as Group 1, <18.5 kg/m2 as Group 2, and 18.5-24.9 kg/m2 as Group 3. In this study, evaluations were made on 6 subscales as well as HLBS total score. Findings: A total of 156 students aged between 17 and 24 years who participated in the study. There were 22 students in Group 1, 18 students in Group 2 and 116 students in Group 3. Sociodemographic characteristics were similar among the groups (p> .05). In the HLBS-II total and sub-dimensional evaluations, the scores were higher in Group 2, but the difference was significant only in the subscale of health responsibility. No correlation was found between BMI or age and the total and subgroup scores of the HLBS in the whole group. It was determined that total HLBS score was mostly associated with “feeling healthy”. Conclusion: It has been observed that HLBS is not affected by BMI in young health care students. High personal health responsibility behavior may have been resulted in low weight.

Keywords: Youngsters, Healthy Life Style Behavior Scale, Body Mass Index

Anahtar Kelimeler

Gençler, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği, Beden Kütle İndeksi

Kaynakça

• Ayaz, S., Tezcan, S. & Akıncı, F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 26-34.
• Bağrıaçık, N., Onat H, N., İlhan, B., Tarakçı, T., Oşar, Z., Özyazar, M., Hatemi, H. & Yıldız, G. (2009) Obesity Profile in Turkey. International Journal of Diabetes and Metabolism, 17, 5-8.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F. & Kıssal A. (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimleri Davranışları II’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Bozhüyük, A. (2010) Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi, Tez çalışması, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Adana.
• Can, G., Ozdilli, K., Erol, O., Unsar, S., Tulek, Z., Savaser, S., Ozcan, S. & Durna, Z. (2008). Comparison of the health-promoting lifestyles of nursing and non-nursing students in Istanbul, Turkey. Nurs Health Sci., 10(4), 273-80.
• Çakır, M., Piyal B. & Aycan S. (2015). Hekimlerde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Kalitesi: Tıp Fakültesi Tabanlı Kesitsel Bir Çalışma. Ankara Med J, 15(4), 209-219.
• Ergün, A. & Erol, S. (2004). Lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. IX. Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara.
• Esin, N. (1999). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni, 12(45), 87-95.
• Flegal, K. M., Kruszon-Moran, D., Carroll, M. D., Fryar, C.D., & Ogden, C.L. (2016). Trends in obesity among adults in the United States, 2005 to 2014. JAMA, 315, 2284–2291.
• İlhan, N., Batmaz, M., & Akhan, L. U. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3), 34-44.
• Kocaman, F. (2014). Obez bireylerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, Tez çalışması, İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kostak, M. A., Kurt, S., Süt, N., Akarsu, Ö., & Ergül, G. D. (2014). Hemşirelik ve Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. TAF Prev Med Bull, 13(3), 189-96.
• Kovesdy, C.P., Furth, S.L., & Zoccali, C. (2017). World Kidney Day Steering Committee. Obesity and Kidney Disease: Hidden Consequences of the Epidemic. Am J Hypertens, 30(3), 328-336.
• Limnili, G., Özçakar, N. & Kartal, M. (20016). Health promotion lifestyle profile scores are not associated with obesity in high school students. Turk J Med Sci. 46(4), 1018-24.
• Sertçelik, E. (1999). Üniversiteli gençlerin sağlık davranışlarının belirlenmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği AD Yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tedik, S. E. & Hacıalioğlu, N. (2017). Hemşirelik Öğrencilerinde Fazla Kilo Durumu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. UHD,10, 59-82.
• Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A. & Erkorkmaz, Ü. (2007). Meslek Yüksekokullarının Sağlık ve Sosyal Programlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Öz-Bakım Gücü Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 101-109.
• Wadden, T. A., Butryn M. L. & Wilson, C. (2007). Lifestyle modification fort the management of obesity. Gastroentorology, 7, 132, 2226-2238.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R. & Pender, N. J. (1987). The health–promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res., 36(2), 76-81.
• Walker, S. N., Volkan, K., Sechrist, K. R. & Pender, N. J. (1988). Healthpromoting life-styles of older adults: comparison with young and middle-aged adults, correlates and patterns. Adv Nurs Sci, 11(1), 76-90.
• World Health Organization. (2013). Obesity & Overweight, www.who.int/ mediacentre/factsheets/fs311/en/index.html
• Yalçınkaya, M., Gök, F. Ö. & Karamanoğlu, A. Y. (2007). Sağlık Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülten; 6(6), 409-420.
• Yegül-Gülnar, G. & Kasap-Demir B. (2017). Çocuk ve Adölesanlarda Obezite İlişkili Hipertansiyon. İKÇÜSBFD, 2(1), 39-43.
• Zaybak, A., & Fadıloğlu, Ç. (2004). Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışı ve bu davranışı etkileyen etmenlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 20(1), 75-79.