İlaç Hatalarına Yönelik Hemşirelerin Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 51 - 59, 31.05.2019

Sibel Yöntem Fatma Güntürkün Yasemin Tokem Yusuf Cem Kaplan

Öz

İlaç Hatalarına Yönelik Hemşirelerin Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi

 

Özet (≤250 KELİME)

• Amaç:Bu çalışma; hemşirelerin ilaç uygulama ve ilaç hatalarını raporlama süreçlerine ilişkin bilgi ve tutumlarının ve bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem:Çalışma; 956 hemşirenin katılımıyla 2016 yılı Temmuz ayında gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında; Sosyodemografik Veri Formu ile İlaç Hatalarına Yönelik Hemşire Bilgi ve Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Hemşirelerin  ilaç uygulama sürecine ilişkin ortalama doğru cevap verme yüzdesi 45.3’tür. Doğru  cevap verme ile kurumda çalışma süreleri arasında negatif (r=-.064, p=.049) anlamlı ilişki saptanmıştır. Hemşirelerin %79.7’si hata raporlarını performans ölçütü görmekte, %21.1’si yaptığı ilaç hatasını bildirmemekte, benzer oranlarda diğer hemşire, hekim ve eczacının hatasını raporlamamakta, %60.1’i hataların paylaşılmasına yönelik kurum politikasını bilmemekte, %45.7’si kısaltmaları kullanmakta, %41.3’ü yüksek riskli ilaçları uygularken her zaman çift kontrol yapmamakta, %83.1’i sözel order prosedürüne uygun davranmakta, %90’ından fazlası uygulama öncesi hasta alerji ve kimlik bilgilerini kontrol etmektedir.  Sonuç: Bu çalışmada; hemşirelerin ilaç uygulama ve hataları raporlama süreçlerine yönelik olumlu ve olumsuz bilgi ve tutumlarının olduğu belirlenmiştir. Hastanelerde etkin ve güvenli ilaç yönetim sisteminin yanı sıra hata raporlama sisteminin, cezalandırıcı olmayan kurum kültürünün, ilaç güvenliğine yönelik hizmetiçi eğitimlerin, kurumların ilaç uygulama süreçlerini ve hatalarını periyodik değerlendirmesinin ilaç güvenliğinin geliştirilmesinde katkı sağlayacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar
Kelimeler: (3-5 Kelime): Hemşire, ilaç hataları, bilgi, tutum

 

Investigation of Knowledge and Attitude of Nurses Towards Medication Errors

 

Abstract (≤250 WORDS)

Objective: This study was conducted to determine the knowledge and attitudes of nurses towards medication administration and reporting of medication errors and the factors affecting them. Material and Methods: The research was carried out in July, 2016 with the participation of 956 nurses. Data were collected by using the Sociodemographic Data Form and Nurse Knowledge and Attitude Toward Medication Errors Survey. Findings: The mean achievement ratio of the nurses about administration of medication was 45.3%. A significant negative correlation was found (r=-.064, p=.049) between the achievement and the duration of employment at the relevant institution. Error reports were considered as a performance criterion by the 79.7% of nurses. Own medication errors were not reported by 21.2% of the nurses and similar rate of the nurses did not report the other nurses’, doctors’ and pharmacists’ errors. The institution’s error sharing policy was not known by 60.1% of the nurses. 45.7% of the nurses used abbreviations, 41.3% did not always apply double-checking when administering highrisk drugs and 83.1% of the nurses implemented the verbal order standart operation procedure, more than 90% of the nurses checked the patient’s allergy and identity information before the medication administration. Conclusion: In this study, positive and negative knowledge and attitudes were determined to be present towards medication administration and reporting of medication errors of the nurses. It was concluded that hospitals should establish a policy, a non-punitive corporate culture and an in-service training about the safe medication administration, periodical evaluation of the medication administration process and reporting the medication errors in addition to efficient and safe medication management system.

Keywords:
(3-5
Words): Nurses, medication errors, knowledge, attitude.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, ilaç hataları

Kaynakça

• Abdel-Latif M.M.M. (2016). Knowledge of healthcare professionals about medication errors in hospitals. Journal of Basic and Clinical Pharmacy, 7(3), 87-92.
• Al-Faouri, I.G., Hawajne, W.A., & Habboush, D.M. (2014). A five years retrospective study of reported medication ıncidents at a Jordanian Teaching Hospital: Patterns and trends. International Journal of Humanities and Social Science, 4(5;1), 280-287.
• Alqubaisi, M., Tonna, A., Strath, A., & Stewart, D. (2016). Exploring behavioural determinants relating to health professional reporting of medication errors: A qualitative study using the theoretical domains framework. European Journal of Clinical Pharmacology, 72(7), 887-895
• Al-Shara, M. (2011). Factors contributing to medication errors in Jordan: A nursing perspective. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 16(2), 158-161.
• Ateş, Ç. (2010). Bir eğitim ve araştırma hastanesinde hemşirelerin ilaç uygulama hataları ve hata nedenlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aygin, D., & Cengiz, H. (2011). İlaç uygulama hataları ve hemşirenin sorumluluğu. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45(3), 111.
• Barker, K.N., Flynn, E.A., Pepper, GA., Bate, D.W., & Mikeal, RL. Medication errors observed in 36 health care facilities. Archives of Internal Medicine, 162(16), 1897-1903.
• Cheragi, M.A., Manoocheri, H., & Mohammadnejad, E. (2013). Types and causes of medication errors from nurse’s viewpoint. Iranian Journal Nursing Midwifery Research, 18(3), 228-231.
• Cohen, H., Robinson, E., & Mandrack, M. (2003). Getting to the roof of medication errors. Nursing, 33(9), 36-45.
• Cohen, H., & Shastay, A.D. (2008). Getting to the roof of medication errors. Nursing, 38(12), 40-47.
• Cousins, D.H., Gerrett, D., & Warner, B. (2012). A review of medication incidents reported to national reporting and learning system in england and wales over 6 years (2005-2010). British Journal of Clinical Pharmacology, 74(4), 597-604.
• Çırpı, F., Doğan Merih, Y., & Yaşar Kocabey, M. (2009). Hasta güvenliğine yönelik hemşirelik uygulamalarının ve hemşirelerin bu konudaki görüşlerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 27.
• Di Muzio, M., Marzuıllo, C., De Vito, C., & La Torre, G. (2016). Knowledge, attitudes, behaviour and training needs of ICU nurses on medication errors in the use of IVdrugs: A pilot study. Signa Vitae, 11(1), 182-206.
• Di Muzio, M., Tartaglini, D., De Vito, C., & La Torre, G. (2016). Validation of a questionnaire for ICU nurses to assess knowledge, attitudes and behaviours towardsmedication errors. Ann Ig, 28(2), 113-121.
• İntepeler, S.Ş., & Dursun, M. (2012). Tıbbi hatalar ve tıbbi hata bildirim sistemleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2), 129-135.
• Johnson, J., & Thomas, M. (2013). Medication errors: Knowledge and attitude of nurses in Ajman UAE. Reviews of Progress, 1(4), 1-6.
• Jones, J., & Treiber, L. (2010). When the 5 rights go wrong medication errors from the nursing perspective. Journal of Nursing Care Quality, 25(3), 240-247.
• Karaca, A., & Arslan, H. (2014). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği kültürünün değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 1(1), 9.
• Karavasiliadou, S., & Athanasakis, E. (2014). An inside look into the factors contributing to medication errors in the clinical nursing practice. Health Science Journal, 8(1), 32-44.
• Kiguba, R., Waako, P., Ndagije, H., & Charles Karamagi, C. (2015). Medication error disclosure and attitudes to reporting by healthcare professionals in a Sub-Saharan African setting: A survey in Uganda. Drugs Real World Outcomes, 2(3), 273-287.
• Küçükakça, G. (2013). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin yüksek riskli ilaç uygulamaları konusundaki bilgi durumlarının ve ilaç hatalarıyla ilgili tutum ve davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Merino, P., Martin, M.C., Alonso, A., Martin, M.C., Gutiérrez, I., Alvarez, J., & Becerril F. (2013). Medication errors in Spanish intensive care units. Medicana Intensiva, 37(6), 391-399.
• Moyen, E., Camire, E., & Stelfox, H.T. (2008). Clinical Review: Medication errors in critical care. Critical Care, 12(2), 208. National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention (NCCMERP). (2015). Two decades of coordinating medication safety efforts. http://www.nccmerp.org/sites/default/files/20_year_report.pdf (Erişim Tarihi: 27 Kasım 2017)
• Nugent, P., & Vitale, B. (2014). Fundamentals of nursing. Philadelphia: F.A. Davis Company Oğuz, Ö. (2007). İlaç hataları ve hataların raporlanmasına yönelik hemşirelerin alışkanlık ve deneyimlerinin belirlenmesi ve ilaç hatalarının önlenmesine yönelik stratejilerin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ojerinde, A.C., & Adejumo, O.P. (2014). Factors associated with medication errors among health workers in University College Hospital, Nigeria. IOSR Journal of Nursing and Health Science (IOSRJNHS), 3(3), 22-33.
• Prot, S., Fontan, J.E., & Bourdon, O. (2005). Drug administration errors and their determinants in pediatric in-patients. International Journal for Quality in Health Care, 17(5), 381-389.
• Sarvadikar, A., Prescott, G., & Williams, D. (2010). Attitudes to reporting medication error among differing healthcare professionals. European Journal of Clinical Pharmacology, 66(8), 843-853.
• Semiz Aydın, S., Akın, S., & Işıl, Ö. (2017). Bir hastanede çalışan hemşirelerin ilaç hatası bilgi düzeyi ve ilaç hatalarının raporlanması ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(1), 14-24.
• Shahrokhi, A., Ebrahimpour, F., & Ghodous, A. (2013). Factors effective on medication errors: A nursing view. Journal of Research in Pharmacy Practice, 2(1), 18-23.
• T.C Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik Yönetmeliği.https://www.saglik.gov.tr/TR,10533/hemsirelik-yonetmeligi.html (Erişim Tarihi: 12 Şubat 2018)
• T.C Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta kalite standartları.http://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/3460,skshastanesetiv5r1pdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 27 Kasım 2017)
• T.C Sağlık Bakanlığı. Yataklı sağlık tesislerinde yoğun bakım hizmetlerinin uygulama usul ve esasları hakkında tebliğde değişiklik yapılmasına dair tebliğ.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/03/20170322-31.htm (Erişim Tarihi: 27 Kasım 2017)
• Top Üstüner, F., & Çam, H.H. (2016). Hastanede çalışan hemşirelerin ilaç uygulama hataları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3), 213-219.
• Tsang, L.F., Yuk, T.K., & Alice Sham, S.Y. (2014). How to change nurses’ behavior leading to medication administration errors using a survey approach in United Christian Hospital. Journal of Nursing Education and Practice, 4(12):17-26.
• Uzun, Ş., & Arslan, F. (2008). İlaç uygulama hataları. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 28(2), 217-222.
• Young, H.M., Gray, S.L., McCormick, W.C., Sikma, S.K., Susan Reinhard, S., Johnson Trippett L., et. al. (2008). Types, Prevalence, and potential clinical significance of medication administration errors in assisted living. Journal of the American Geriatrics Society, 56(7), 1199-1205.
• Yaprak, E., & İntepeler S.Ş. (2015). Factors affecting the attitudes of health care professionals toward medical errors in a public hospital in Turkey. International Journal of Caring Sciences, 8(3), 647-655.