Problems Experienced by Individuals with Disabilities Regarding the Accessibility to Health Services and Care

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 185 - 192, 30.09.2021

Ekin Dila Topaloğlu Ören , Feyza Dereli , Hatice Yıldırım Sarı

Öz

The ability of individuals in the society to receive adequate, equal, and timely health services is one of the most important indicators of the equality and accessibility. However, some individuals and groups may face various obstacles in accessing health services and care. Disabled individuals, whose numbers are quite high all over the world, are one of these groups disproportionately affected by such obstacles. Disability is an important process that affects individuals in every age group and in all cultures, not only physically but also emotionally, spiritually, and socially. While receiving health services and care, individuals with disabilities may face some problems related to accessibility to health care. For this reason, it is necessary to determine the problems experienced by disabled individuals regarding their access to health services and care, and the necessary arrangements for the solution of these problems. In this review, the problems experienced by individuals with disabilities regarding the accessibility to health services and care are discussed under the following headings: Dependence on others/inability to be independent and lack of support, insufficient health care resources, financing and cost affordability, transportation and physical environment, interdisciplinary coordination and team collaboration, health professionals, revision of policy and legislation, regulation and research and data deficiencies. The aim of this review is to identify the problems and propose solutions regarding the access of individuals with disabilities to health services and care.

Anahtar Kelimeler

Health care, health care access, accessibility, disability, barriers

Engelli Bireylerin Sağlık Hizmetine ve Bakıma Erişimi ile İlgili Yaşadıkları Sorunlar

Öz

Toplumdaki bireylerin zamanında, yeterli ve eşit olarak sağlık hizmeti alabilmesi, eşitlik ve erişilebilirlik açısından en önemli göstergelerden biridir. Ancak sağlık hizmeti ve bakıma erişimde bazı bireyler ve gruplar çeşitli boyutlarda engellerle karşı karşıya kalabilmektedir. Tüm dünyada engelli bireyler bu durumdan en fazla etkilenen grupların başında gelmektedir. Engellilik, bireyleri her yaş grubunda, tüm kültürlerde ve sadece fiziksel olarak değil duygusal, ruhsal ve sosyal açıdan da etkileyen önemli bir süreçtir. Engelli bireyler sağlık hizmeti ve bakımı alırken engellerinden kaynaklanan ya da sağlık bakım hizmeti kapsamında yer alan yetersizliklere bağlı olarak sağlık bakımına erişmekle ilgili bazı sorunlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu nedenle, engelli bireylerin sağlık hizmeti ve bakıma erişimiyle ilgili yaşadıkları sorunların ve bu sorunların çözümü için gerekli olan düzenlemelerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu derlemede, engelli bireylerin sağlık hizmeti ve bakıma erişebilirliği ile ilgili yaşadıkları sorunlar; başkalarına bağımlılık/bağımsız olamama ve destek eksikliği, sağlık hizmeti kaynaklarının yetersizliği, finansman ve maliyet karşılanabilirliği, ulaşım ve fiziksel çevre, disiplinlerarası koordinasyon ve ekip çalışması, sağlık profesyonelleri, politika ve mevzuatın yeniden düzenlenmesi ve araştırma ve veri eksiklikleri başlıkları doğrultusunda ele alınmıştır. Bu derlemenin amacı engelli bireylerin sağlık hizmetine ve bakıma erişebilirliği ile ilgili yaşadıkları sorunları ve çözüm önerilerini belirlemektir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık hizmeti, sağlık hizmetlerine erişim, erişilebilirlik, engellilik, engeller

Kaynakça

• Gibson J, O'Connor R. Access to health care for disabled people: a systematic review. Social Care and Neurodisability; 2010. 1(3):21-31.
• Levesque JF, Harris MF, Russell G. Patient-centred access to health care: conceptualising access at the interface of health systems and populations. Int J Equity Health. 2013;12(1):18.
• Harrison JA, Thomson R, Banda HT, Mbera GB, Gregorius S, Stenberg B, et al. Access to health care for people with disabilities in rural Malawi: what are the barriers?. BMC Public Health, 2020; 1-17.
• World Health Organisation, Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. WHO Fact Sheet: The Right to Health. 2007; 1–2. 5.
• Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması 2010 (2011), TÜİK Haber Bülteni, Sayı:71, 7 Nisan. Available from: http://www.tuik.gov.tr
• Özata M, Karip S. Engelli bireylerin sağlık hizmetleri kullanımında yaşadıkları sorunlar: Konya örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2017; 20(4), 397-407.
• Senghor DB, Diop O, Sombié I. Analysis of the impact of healthcare support initiatives for physically disabled people on their access to care in the city of Saint-Louis, Senegal. BMC Health Services Research. 2017; 17(2), 59-66.
• Ordway A, Garbaccio C, Richardson M, Matrone K, Johnson KL. Health care access and the Americans with Disabilities Act: A mixed methods study. Disability and health journal. 2021; 14(1), 100967.
• Adam E, Sleeman KE, Brearley S, Hunt K, Tuffrey-Wijne I. The palliative care needs of adults with intellectual disabilities and their access to palliative care services: A systematic review. Palliative Medicine. 2020, 34(8), 1006-1018.
• International Centre for Evidence in Disability. Guatemala National Disability Study ENDIS 2016 Reports. Available from: http://disabilitycentre.lshtm.ac.uk/resources/guatemala-disabilitystudy- 2016/
• Vaughan C, Gill‐Atkinson L, Devine A, Zayas J, Ignacio R, Garcia J, et al. Enabling action: Reflections upon inclusive participatory research on health with women with disabilities in the Philippines. American Journal of Community Psychology. 2020; 66(3-4), 370-380.
• Durduran Y, Bodur S. Engellilerin Engellilikleri Dışındaki Sağlık Sorunları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuk Tıp Dergisi. 2009; 25(2), 69- 77.
• Kördeve MK. Engelli Bireylerin Sağlık Hizmeti Alımında Karşılaştıkları Problemler. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2017; 3(2), 14-24.
• Rodriguez-Pereira J, de Armas J, Garbujo L, Ramalhinho H. Health Care Needs and Services for Elder and Disabled Population: Findings from a Barcelona Study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(21), 8071.
• Çelikay F. Gümüş E. Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Finansmanı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 11(1), 177-216.
• Genç F, Kutlu G, Akça G, Erdal A, Gomceli YB. Demographic and Clinical Characteristics in the Disability Evaluation of Epilepsy Patients. 2015.
• Çağlar S. Engellilerin Erişebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2012; 61(2), 541-598.
• Tiyek R, Eryiğit BH, Baş E. Engellilerin erişilebilirlik sorunu ve TSE standartları çerçevesinde bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 12(2), 225-261.
• Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması 2010: OZİDA, 2011; 123 Available from: http://www.ozida.gov.tr/ ayrimciliklamucadele/rapor_tum.pdf
• Öztürk H. Yönetimle İlgili Temel Konular-Takım Çalışması. Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi. Akademi Basın ve Yayıncılık. 2014. p. 217-256.
• Demirel S. Ekip Çalışması. Available from: http://www. sosyalhizmetuzmani.org/ekipcalismasi.htm
• Aslan F. Sağlığı Geliştirme Uygulamalarında Çözüm Odaklı Yaklaşım ve Hemşirelik. 2020. P. 1-8.
• Çelik A, Karaca A. Hemşirelerde ekip çalışması ve motivasyon arasındaki ilişkinin ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2017; 14(4), 254-263.
• Saygılı M, Özlem Özer. Sağlık Çalışanlarında Ekip Çalışması Tutumlarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2020; 11(27), 444-454.
• Çıraklı Ü, Çelik Y, Beylik U. Etkili ekip çalışmasının sağlıktaki önemi ve faydaları: Bir literatür çalışması. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015; 2(3), 140-146.
• McCormick F, Marsh L, Taggart L, Brown M. Experiences of adults with intellectual disabilities accessing acute hospital services: A systematic review of the international evidence. Health & Social Care in the Community. 2020.
• Mac-Seing M, Zinszer K, Eryong B, Ajok E, Ferlatte O, Zarowsky C. The intersectional jeopardy of disability, gender and sexual and reproductive health: experiences and recommendations of women and men with disabilities in Northern Uganda. Sexual and Reproductive Health Matters. 2020; 28 (2), 1772654.
• Cangöl E, Karaca P, Aslan E. Engelli Bireylerde Cinsel Sağlık. Androloji Bülteni, 2013; 53, 141-146.
• Engellilerin Bakımı. 2013; Available from: http://megep. meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Engellilerin%20Bak%C4%B1m%C4%B1.pdf
• World Health Organization. World Health Statistics. 2011. Available from: http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/
• Güngör F, Güneş G. Dünya’daki Gelişmeler Paralelinde Türkiye’de Değişen Özürlülük Politikaları, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 3, 25-44.
• Council of Europe. Human Rights: A Reality for all- Council of Europe Disability Strategy 2017-2023. Available from: https://edoc.coe.int/ en/peoplewith-disabilities/7276-pdf-human-rights-a-reality-for-allcouncil-of-europedisabilitv-strategy-2017-2023.html
• İnan S, Peker GC, Tekiner S, Ak F, Dağlı Z. Engellilik, Türkiye’de Engellilerin Durumu ve Sağlık Hizmet Sunumuna Bir Bakış. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2013; 12(6), 723-728.
• Resmi Gazete (2005 Temmuz, 7, Sayı: 25868). Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Available from: http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/ 2005/07/20050707-2.htm.
• Resmi Gazete (19 Şubat 2014, 14, Sayı: 28918). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2014/02/20140219-1.htm.
• Engelli Kişilerin Hakları Komitesi: Türkiye tarafından Sözleşmenin 35. maddesi uyarınca sunulmuş olan ilk rapor, 2011 yılına kadar, Birleşmiş Milletler, EBHS/C/TUR/1, Çev.: Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği (TOHAD), 04/10/2017. Available from: http://www.tohad.org
• Engelliler İçin Bilgilendirme Rehberi 2019. Available from: https://ailevecalisma.gov.tr/media/17688/engelli-bilgilendirme-27-09.pdf
• OHCHR: United Nations Human Rights Office of The High Commissioner (2020), Covıd-19 and the Rights of Persons with Disabilities: Guidance, Available from: https://www.ohchr.org/ Documents/Issues/Disability/COVID19 and The Rights of Persons with Disabilities.pdf
• Disability_Response "Leaving No-One Behind: Considerations for Children and Adults with Disabilities" Available from: https://www.unicef.org/disabilities/files/COVID19_
• World Health Organization WHO (2020c). Novel coronavirus (2019-nCoV) situation report 18, 7 February 2020. Available from: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situationreports/ 20200207-sitrep-18 ncov.pdf?sfvrsn=fa644293_2
• Vergunst R, Swartz L, Hem KG, Eide AH, Mannan H, MacLachlan M, et al. Access to health care for persons with disabilities in rural South Africa. BMC Health Services Research. 2017; 17(1), 1-8.
• Bright T, Kuper H. A systematic review of access to general healthcare services for people with disabilities in low and middle income countries. International journal of environmental research and public health. 2018; 15(9), 1879.