Çalışma Yaşamında Dezavantajlı Gruplar ve Eşitsizlikler

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 611 - 618, 30.09.2022

Celalettin Çevik , Barış Özkul

Öz

Çalışma yaşamında sağlık; bireysel özellikler, çevre, çalışma koşulları ve örgütlenmeye ilişkin özelliklere göre farklılık göstermektedir. Bu derlemede çalışma yaşamındaki dezavantajlı grupların ve karşı karşıya oldukları risklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Eşitsizlikler sağlık düzeyi göstergelerini etkilediği gibi, sağlık düzeyi göstergeleri de eşitsizliklerin oluşumuyla ilişkilidir. Çalışma yaşamındaki dezavantajlı gruplar; kadınlar, engelliler, çocuklar, yaşlılar, göçmen işçiler, eski hükümlüler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu dezavantajlı gruplar neoliberal politikaların da etkisiyle iş bulma, çalışma ve işten ayrılma sürecinde ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Bu durum da dezavantajlı grupta yer alan çalışanların sağlık durumlarını ve yaşam kalitelerini olumsuz etkilemektedir. Çalışan merkezli bir iş sağlığı güvenliği politikasında, çalışanların sağlık ve sosyal yönden güvence altına alınması devletin sorumluluğunda olup, iş sağlığı güvenliğine ilişkin hizmetler kamu eliyle ve sosyal devlet prensiplerine uygun yürütüldüğünde çalışanların sağlığının daha iyi olduğu görülmektedir. Nüfusun önemli bir kısmını oluşturan dezavantajlı gruplara ilişkin özel politikaların oluşturulması, çalışanların işe alınması kadar işe alındıktan sonra her türlü ayrımcılığa karşı korunması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Eşitsizlikler, iş sağlığı, dezavantaj

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Disadvantaged Groups and Inequalities in Work

Öz

Health at working life differs according to individual characteristics, environment, working conditions and organizational features. In this review, it was aimed to evaluate the disadvantaged groups and the risks they face in the working life. Just as inequalities affect indicators of health status, those indicators are also related to the formation of inequalities. Disadvantaged groups in the working life appear as women, the disabled, children, the older adults, migrant workers and ex-convicts. These disadvantaged groups are exposed to discrimination in the process of finding a job, working and leaving the job with the effect of neoliberal policies. This situation negatively affects the health status and quality of life of the employees within the disadvantaged group. In an employee-centered occupational health and safety policy, it is the state's responsibility to ensure the health and social security of the employees, and it is seen that the health of the employees is better when the services related to occupational health and safety are carried out by the public and in accordance with the principles of the social state. It is important to establish special policies regarding the disadvantaged groups that make up a significant part of the population, and to protect employees against all kinds of discrimination after they are hired as well as hiring them.

Anahtar Kelimeler

Inequality, occupational health, disadvantage

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Bilir N, Yıldız AN. İş sağlığı ve güvenliği. In: Güler Ç, Akın L, editors. Halk Sağlığı Temel Bilgiler Kitabı. 2. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2012. p. 532-64.
• Yıldız AN, Ceyda Ş. İş sağlığı ve güvenliği temel kavramlar: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2020. Available from: https://www.researchgate. net/profile/Ahmet-Cagkan-Inkaya/publication/346675748_VIRAL_ HEPATITLER_ve_CALISMA_HAYATI/links/5fcdfb6745851568d146a441/ VIRAL-HEPATITLER-ve-CALISMA-HAYATI.pdf#page=250.
• Ergör A. İş sağlığında temel kavramlar: HASUDER İş Sağlığı Çalışma Grubu; 2020. Available from: https://hasuder.org.tr/hasuder-is-sagliginda-temel-konular-kursu-basliyor/.
• Şimşek H, Kılıç B. Sağlıkta eşitsizliklerle ilgili temel kavramlar. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2012;10(2):116-27.
• Benanav A. The origins of informality: the ILO at the limit of the concept of unemployment. Journal of Global History. 2019;14(1):107- 25.
• Sheridan A. Inequality in the workplace. How unequal? Insights on inequality. 2018:68-77.
• Yasım YK. İş gücü piyasasında dezavantajlı gruplar. Ankara: Büyük Anadolu Medya Grup; 2019. 23-199 p.
• Hijzen A, Schwellnus C. Good jobs for all in a changing world of work: The OECD jobs strategy: OECD, Paris, France; 2018.
• Dünya Bankası. Turkey labor market study. Document of the World Bank. 2006.
• Sosyal Güvenlik Kurumu. SGK istatistik yıllığı 2019 [12.06.2021]. Available from: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/ istatistik/sgk_istatistik_yilliklari.
• Türkiye İstatistik Kurumu. İşgücü İstatistikleri, Ocak 2021 2021 [cited 11.05.2021]. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos-2020-33792.
• Karagözler M. 1982 Anayasası kapsamında sosyal devlet ve çalışma hakkı Yeditepe üniversitesi hukuk fakültesi dergisi. 2020(1):217-58.
• Kwon MJ. Occupational health inequalities by issues on gender and social class in labor market: absenteeism and presenteeism across 26 OECD countries. Frontiers in public health. 2020;8:84.
• World Bank. Labor force participation rate, female. 2022 [04.06.2021]. Available from: https://data.worldbank.org/indicator/ SL.TLF.CACT.FE.ZS
• Candaş A, Yılmaz V, Günseli S, Yakut Çakar B. Türkiye'de eşitsizlikler: kalıcı eşitsizliklere genel bir bakış. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, 2010.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. Türkiye’de kadının durumu 2008 [06.06.2021]. Available from: https://www.aile.gov.tr/ksgm.
• Erikli S. Çalışma Yaşamında toplumsal cinsiyet ayrımcılığının görünümü. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;2(1):39- 60.
• Dünya Bankası. Labor force participation rate 2021 [16.05.2021]. Available from: https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT. FE.ZS.
• OECD. Employment rate 2021 [07.02.2022]. Available from: https:// data.oecd.org/emp/employment-rate.htm#indicator-chart
• TNSA. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018 [08.06.2021]. Available from: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/ TNSA2018_ana_Rapor.pdf.
• Şen M. Türkiye’de engellilere yönelik istihdam politikaları: sorunlar ve öneriler. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi. 2018;8(2):129-52.
• 4857 Sayılı İş Kanunu, (2003).
• Özaydın MM, Ölmezoğlu N. İşgücü piyasasında engelli istihdamı üzerine emek arz yönlü bir araştırma: Gümüşhane örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2020;25(1):89-110.
• Engelli ve Yaşı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Engelli ve yaşlı istatistik bülteni 2020 [04.06.2021]. Available from: https://www.ailevecalisma. gov.tr/media/42250/istatistik-bulteni-2020-mart.pdf.
• Çocuk haklarına dair sözleşme, (1989).
• ILO. Çocuk İşçiliği 2021 [10.06.2021]. Available from: https://www. ilo.org/ankara/areas-of-work/child-labour/lang--tr/index.htm.
• Avşar Z, Öğütoğulları E. Çocuk işçiliği ve çocuk işçiliği mücadele stratejileri. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi. 2012;2(1):9-40.
• ILO. Global estimates of child labour: Results and trends 2017 [10.06.2021]. Available from: https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/child-labour/lang--tr/index.htm.
• TUIK. Çocuk işgücü anketi sonuçları 2019 [12.06.2021]. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force- Survey-2019-33807.
• Türk Dil Kurumu. Göç 2021 [10.06.2021]. Available from: https:// sozluk.gov.tr/.
• ILO. ILO global estimates on international migrant workers 2021 [09.06.2021].
• Çakır, B., & Çevik, C. Küreselleşme, Göç ve Kadın Sağlığı. Humanistic Perspective, 3(1), 225-243.
• World Health Organization. WHO global plan of action on workers’ health (2008-2017): baseline for implementation: global country survey 2008. World Health Organization, 2013.
• Hargreaves S, Rustage K, Nellums LB, McAlpine A, Pocock N, Devakumar D, et al. Occupational health outcomes among international migrant workers: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Global Health. 2019;7(7):e872-e82.
• Kuzu A, Aydın C, Yıldız M, Erik HE, Keskinkılıç HG, Aslan D, et al. Dünya sağlık örgütü Avrupa Bölgesi’nde yaşlanma ile ilgili seçilmiş bazı ölçütlerin değerlendirilmesi. STED. 2019;28(1):17-27.
• World Health Organization. Ageing 2021. Available from: https:// www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_1.
• TUIK. Hayat tabloları, 2017-2019 2021 [20.05.2021]. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat- Tablolari-2017-2019-33711.
• Özen S, Özbek Ç. Çalışma yaşamında yaşlılık: yaşlı çalışanlar ve insan kaynakları uygulamaları. Çalısma ve Toplum. 2017;53(2):51-76.
• Ghosheh N, Lee S, McCann D. Conditions of work and employment for older workers in industrialized countries: Understanding the issues. Available at SSRN 2932201. 2006.
• ILO. 118 no’lu muamele eşitliği (sosyal güvenlik) sözleşmesi 1962 [01.06.2021]. Available from: https://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377276/lang--tr/index.htm.
• Hofman P. Yeni bir başlangıç: Emeklilik. Çev: Z Önen) İletişim Yayıncılık, İstanbul. 2012.
• Hafızoğulları Z. Ceza normu normatif bir yapı olarak ceza hukuku düzeni. Sıhhiye-Ankara: US-A Yayıncılık; 1996.
• Yurt İçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, (2009).
• TUIK. Ceza infaz kurumu istatistikleri 2020 [05.02.2022]. Available from:https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ceza-Infaz-Kurumu- Istatistikleri-2020-37202
• Saygun M, Işıkhan V, Ceyda Ş. Eski hükümlüler ve çalışma hayatı: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2020. Available from: https://www.researchgate.net/profile/Ahmet-Cagkan-Inkaya/ publication/346675748_VIRAL_HEPATITLER_ve_CALISMA_HAYATI/ links/5fcdfb6745851568d146a441/VIRAL-HEPATITLER-ve-CALISMA-HAYATI.pdf#page=250.
• Türkiye İş Kurumu. Dokuzuncu genel kurul çalışma raporu 2017 [04.06.2021]. Available from: https://media.iskur.gov.tr/13592/9-genel_ kurul_raporu.pdf.
• Göçoğlu V. Dezavantajlı gruplar üzerinde yapılan bir kamu politikası sonlandırmasının analizi: Eski hükümlülerin özel sektördeki istihdam zorunluluğunun kaldırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;8(36):846-63.