Current Approach and Nursing Care for Meningococcemia in Childhood

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 229 - 235, 31.01.2023

Gamze Kaş , Suzan Yıldız

Öz

As well as being rare, meningococcal diseases are a serious public health problem which is common in childhood, especially under the age of five and can progress very seriously by putting the health of children at great risk. Early diagnosis and treatment can save lives in the case of meningococcal menengitis, which causes serious mortality and morbidity in children. The role of nurses working in emergency and intensive care units in the evaluation, monitoring, treatment and care of the patient is important in terms of the progression of the disease. There are a limited number of studies in the literature on the nursing care and interventions of a patient with meningococcemia. In this article, it is aimed to contribute to the nursing literature and guide nurses working in the field by reviewing the nursing care of the patient with meningococcemia in line with current sources.

Anahtar Kelimeler

Child, nurse, meningococcemia, emergency department, intensive care.

Çocukluk Döneminde Meningokoksemiye Güncel Yaklaşım ve Hemşirelik Bakımı

Öz

Meningokok hastalıkları nadir olmakla birlikte çocukluk çağında özellikle beş yaş altında sık görülen, çocuk sağlığını büyük oranda riske atarak çok ağır seyredebilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Çocuklarda ciddi oranda mortalite ve morbiditeye neden olan meningokoksemide erken tanı ve tedavi hayat kurtarıcıdır. Acil servislerde ve yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin hastayı değerlendirmesi, izlemesi, tedavisi ve bakımındaki rolü hastalığın seyri açısından önemlidir. Literatürde meningokoksemili hastanın hemşirelik bakımı ve girişimlerine yönelik sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu makalede güncel kaynaklar doğrultusunda, meningokoksemili hastanın hemşirelik bakımı gözden geçirilerek hemşirelik literatürüne katkı sağlaması ve alanda çalışan hemşirelere rehberlik etmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, hemşire, meningokoksemi, acil servis, yoğun bakım.

Kaynakça

• Our World in Data [Internet]. Child and infant mortality; 2019 [cited 2022 Mar 04]. Available from: https://ourworldindata.org/child-mortality#child-mortality-is-an-everyday-tragedy-of-enormous-scale-that-rarely-makes-the-headlines
• Batista RS, Gomes AP, Dutra Gazineo JL, Balbino Miguel PS, Santana LA, Oliveira L, et al. Meningococcal disease, a clinical and epidemiological review. Asian Pacific Journal of Tropical Medicine [Internet]. 2017 Nov [cited 2021 May 26];10(11):1019-29. Available from: https://www. sciencedirect.com/science/article/pii/S1995764517308714
• Gentile A, Bakir J, Agosti MR, Ensinck G, Abate H, Gane AG, et al. Meningococcal disease in children in argentina a 3-year active sentinel hospital surveillance study. Pediatr Infect Dis J [Internet]. 2017 Mar [cited 2021 May 26];36(3):296-0. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27902653/
• Özen M, Aslan N. Meningokok tarihçesi. İçinde: Ceyhan M, editör. Meningokok enfeksiyonları: Tanı, tedavi ve korunma. Ankara: Ömür Matbaacılık; 2013. s. 16-25.
• Briassoulis G, Galani A. Prognostic markers of pediatric meningococcal sepsis, Expert Review of Anti-infective Therapy [Internet]. 2014 Sep [cited 2021 May 26];12(9):1017-20. Available from: https://pubmed.ncbi. nlm.nih.gov/25088380 /
• O’Malley PA. Meningococcal disease: Vaccines-who’s at risk and the future. Clinical Nurse Specialist 2018;32:15-18.
• World Health Organization [Internet]. Meningococcal meningitis; 2018 [cited 2021 July 17]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/meningococcal-meningitis
• Özdemir K, Dincel N, Kara OD, Yılmaz E, Gözüoğlu G, Mir S. Çoklu organ yetersizliğine yol açan meningokoksemili olguda tedavi seçiminin sağ kalım üzerine etkisi. Dicle Tıp Dergisi 2016;43:177-80.
• Somer A. Meningokok infeksiyonları: Klinik, tanı ve tedavi. Ankem Dergisi 2013;27(2): 5-7.
• Kendirli T, Yıldızdaş D, Boşnak M, Köroğlu T, Duman M, Tekin D. et al. Çocuk yoğun bakım ünitelerinde meningokoksemi: Demografik, epidemiyolojik ve klinik özellikler. J Pediatr Emerg Intens Care Med 2015;1:7-12.
• Borrow R, Alarcón P, Carlos J, Caugant DA, Christensen H, Debbag, R. et al. The Global Meningococcal Initiative: Global epidemiology, the impact of vaccines on meningococcal disease and the importance of herd protection, Expert Review of Vaccines [Internet]. 2017 Apr [cited 2021 Aug 26];16(4):313-28. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm. nih.gov/27820969/
• Yıldırım F, Türkoğlu M. Ölümcül toplum kökenli enfeksiyonlar: Toksik şok sendromu, post splenektomi enfeksiyonu, meningokoksemi. Turkiye Klinikleri J Intensive Care-Special Topics 2018;4:90-6.
• Bor M, Çokuğraş H. Factors associated with early complications in inpatients who were treated in our clinic between 1992 and 2011 with a diagnosis of acute bacterial meningitis. Türk Pediatri Arşivi [Internet]. 2020 Jun [cited 2021 Feb 26];55(2):149-56. Available from: https:// pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32684760/
• Yeşilbaş O, Kıhtır HS, Hatipoğlu N, Akkuş CA, Yıldırım HM, Şevketoğlu E. Beyin apsesi ile komplike olan meningokoksemi olgusu ve güncel yoğun bakım tedavi yaklaşımları. Gazi Medical Journal [Internet]. 2015 Oct [cited 2021 May 5];26:206-8. Available from: https://medicaljournal. gazi.edu.tr/index.php/GMJ/article/view/1165
• Elmas B, Kanbur NA, Özdemir Ö. Meningokoksemide erken agresif tedavinin önemi: Dört vakanın sunumu. Sakarya Tıp Dergisi [Internet]. 2017 Jul [cited 2021 Mar 14];7(2):105-8. Available from: https:// dergipark.org.tr/tr/pub/smj/article/326930
• Dikici MF, Yarar F. Meningokok aşısı. Turkiye Klinikleri J Fam Med- Special Topics 2011;2(6):23-8.
• Tekin RT. 10-24 yaş arası adölesan ve genç erişkinlerde meningokok taşıyıcılığı sıklığı, serogrup dağılımı ve taşıyıcılık ile ilişkili risk faktörleri ile belirlenmesi [Uzmanlık Tezi]. [Eskişehir]. Osmangazi Üniversitesi; 2016.
• Özsarı T, Arvas G, Karaduman D, Kaya B, Yakut K, Bora A. Meningokoksemili çocukta erken tedavi. Van tıp dergisi 2014;21(4):250-4.
• Acevedo R, Bai X, Borrow R, Caugant DA, Carlos J, Ceyhan M. et al. (2019). The Global Meningococcal Initiative meeting on prevention of meningococcal disease worldwide: epidemiology, surveillance, hypervirulent strains, antibiotic resistance and high risk populations, Expert Rev Vaccines [Internet]. 2019 Jan [cited 2021 Mar 16];18(1):15-30. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30526162/
• Sabra A, Benger J. Meningococcal disease in children: a clinical review. The Turkish Journal of Pediatrics [Internet]. 2011 Sep-Oct [cited 2021 Sep 26];53:477-88. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih. gov/22272447/
• Aladağ Çiftdemir N, Duran R, Vatansever Özbek Ü, Hançerli Törün S, Acunaş B, Ünal Şahin N. Meningokoksemi: aynı coğrafyada farklı serotipler. Mikrobiyoloji Bülteni [Internet]. 2020 Jan [cited 2021 Apr 7];54:163-70. Available from: http://mikrobiyolbul.org/managete/fu_ folder/2020-01/2020-54-1-163-170.pdf
• Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi Başkanlığı [Internet]. Menenjit; 2017 [cited 2021 Jun 17]. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bulasici-hastaliklar/ menenjit/menenjit-liste/menejit.html
• Nadel S. Treatment of meningococcal disease. Journal of Adolescent Health [Internet]. 2016 Apr [cited 2021 Jul 25];59:21-8. Available from: https://www.jahonline.org/action/showPdf?pii=S1054- 139X%2816%2930041-6
• Fitzgerald D, Waterer GW. Invasive pneumococcal and meningococcal disease. Infect Dis Clin N Am [Internet]. 2019 Dec [cited 2021 Jul 25];33:1125-41. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih. gov/31668194/
• Miguel‐Gomez L, Bagazgoitia L, Hermosa‐Gelbard A, Sanchez‐Neila N, Lopez‐de Pedro A, Quiñones‐Coneo K. Chronic meningococcemia in an ımmunocompetent child. Journal of Paediatrics and Child Health 2016;52:52-4.
• Coureuil M, Join-Lambert O, Le´cuyer H, Bourdoulous S, Marullo S, Nassif X. Pathogenesis of meningococcemia. Cold Spring Harb Perspect Med 2013;3:1-14.
• Centers for Disease Control and Prevention [Internet]. Meningococcal menengitis; 2017. [cited 2021 Apr 14]. Available from: https://www.cdc. gov/meningococcal/about/risk-factors.html
• Ceyhan M (editör). Epidemiyoloji. İçinde: Meningokok enfeksiyonları: Tanı, tedavi ve korunma. Ankara: Ömür Matbaacılık; 2013. s. 77-91.
• Pehlivanlar Küçük M, Yılmaz EM, Aydın D, Ülger F, Esen Ş. Yoğun bakımda multidisipliner yaklaşımla tedavi edilen, mortalitesi yüksek bir olgu: Meningokoksik menenjit. J Turk Soc Intens Care [Internet]. 2018 Mar [cited 2021 Apr 14];16:44-9. Availablefrom:https://cms.galenos.com. tr/SolvePark/Uploads/files/439c95175dfa4bd8aebb2d4608db6395.pdf
• Somer A, Acar M. Meningokok aşıları. Çocuk Dergisi [Internet]. 2017 Jul [cited 2021 Nov 18]; 17(3): 93-8. Available from: https://www. journalagent.com/cocuk/pdfs/CD_17_3_93_98.pdf
• Parlakay AÖ. Meningokoksemi. İçinde: Ceyhan M, editör. Meningokok enfeksiyonları: Tanı, tedavi ve korunma. Ömür Matbaacılık; 2013. s.26-32.
• Varkal MA, Yıldız İ, Ünüvar E. Çocuklarda ateşli döküntülü hastalıklar. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi [Internet]. 2015 May [cited 2021 Nov 18];78:23-32. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuitfd/ issue/9329/116544
• Gökçay G, Beyazova U (editör). İlk beş yaşta bağışıklama. İçinde: İlk beş yaşta çocuk sağlığı izlemi. İstanbul: Nobel Kitabevleri; 2017. s.519-28.
• Arısoy ES, Çiftçi E, Hacımustafaoğlu M, Kara A, Kurugöl Z, Somer A, et al. Vaccination in previously-healthy children: practice recommendations on vaccines included and not included in the national immunization schedule of the republic of Turkey – 2020. J Pediatr Inf [Internet]. 2020 Oct [cited 2021 May 28];14(3):160-74. Available from: http:// cocukenfeksiyondergisi.org/upload/documents/2020-03/160-174%20 Emin%20Sami%20Arisoy.pdf
• Başbakkal Z, Kahraman A. Pediatrik sepsis ve septik şokta hemşirelik yaklaşımı. Turkiye Klinikleri Journal of Nurs Sci [Internet]. 2016 Jan [cited 2021 May 28];8(2):176-86. Availablefrom:https://www.researchgate.net/ publication/291375517_Nursing_Approach_in_Pediatric_Sepsis_and_ Septic_Shock_Case_Report
• Çavuşoğlu H, Erdem Y. Çocuklarda enfeksiyon hastalıkları ve hemşirelik bakımı. İçinde: Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B, editörler. Pediatri Hemşireliği. 2. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2018. s.745-73.
• Görak G. Solunum yolu ile bulaşan enfeksiyonlar ve hemşirelik bakımları. İçinde: Görak G, Savaşer S, Yıldız S, editörler. Bulaşıcı hastalıklar hemşireliği. Genişletilmiş 3. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2021, s.142-144.
• Özakar Akça S. Spesifik aciller, bulaşıcı ve enfeksiyon hastalıkları. İçinde: Kuğuoğlu S, Sönmez Düzkaya D, editörler. Çocuk Acil Hemşireliği. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2021, s.389-424
• Sönmez Düzkaya D. Sepsis, Septik şok ve hemşirelik bakımı. İçinde: Kuğuoğlu S, Sönmez Düzkaya D, editörler. Çocuk Acil Hemşireliği. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2021, s.531-542.
• Sönmez Düzkaya D, Bozkurt G. Çocuklarda sepsis ve hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi [Internet]. 2013 Jun [cited 2021 Oct 20];17:21-8. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ybhd/ issue/49362/630496
• Meningococcal Disease Child Algorithm [Internet]. Management of meningococcal disease in children and young people; 2017 [cited 2021 Aug 18]. Available from: https://www.meningitis.org/ getmedia/8e76b051-8e9e-41bf-8a63-adcff1f698cb/Meningococcal- Disease-Child-Algorithm-Oct-2017
• Bozkurt G. Yoğun bakımdaki çocuğun beslenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi [Internet]. 2010 Nov [cited 2022 Aug 17];14(2):72-8. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/ybhd/ issue/33879/403938
• Uysal G, Sönmez Düzkaya D. Çocuk yoğun bakım ünitelerinde kanıta dayalı uygulamalar. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi [Internet]. 2013 June [cited 2022 Aug 17];17(1):29-36. Available from: https://dergipark. org.tr/en/pub/ybhd/issue/49362/630484
• Mutlu B. Çocuklarda basınç ülserleri ve hemşirelik bakımı. Turkiye Klinikleri J Pediatr Nurs-Special Topics [Internet]. 2015 Oct [cited 2022 Aug 17];1(2):70-6. Available from: https://www.turkiyeklinikleri.com/ article/tr-cocuklarda-basinc-ulserleri-ve-hemsirelik-bakimi-72202.html