Tip 1 Diyabet Tanısıyla İzlenen Okul Dönemi Çocuklarının Hastalığa İlişkin Deneyimlerinin Çizdikleri Resimleri Yorumlamaları Yöntemi ile İncelemesi: Projektif Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 9, 30.01.2024

Serkan Uçar , Gülzade Uysal

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1220382

Öz

Amaç: Araştırma, resim çizme yöntemini kullanılarak Tip 1 diyabet tanısıyla izlenen okul dönemi çocuklarının hastalık algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Fenomenolojik tipteki araştırmada, nicel veriler ve projektif resim çizme yöntemi kullanılarak çocukların hastalık algıları incelenmiştir. Araştırma bir üniversite hastanesinin çocuk endokrinoloji polikliniğinde, Eylül 2019-Haziran 2020 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılmayı kabul eden ve ailesi tarafından onam verilen 10 çocuk araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veriler çocuğa ilişkin tanıtıcı bilgi formu ve boş bir A4 kâğıda çizilen resimler ile elde edilmiş, yüz yüze görüşme tekniğiyle çocukların çizdikleri resimler kendileri tarafından yorumlanarak toplanmıştır. Toplanan ham verilerin içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmesi sonucu 17 kod belirlenmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan çocukların 6’sı kız olup ve yine 6 çocuk 10-12 yaş grubu arasındadır. Tip 1 diyabet tanısı ile izlenen çocukların hastalığa ilişkin deneyimlerini projektif resim çizme yoluyla tanımlamayı amaçlayan bu araştırmada çocukların deneyimleri 4 ana tema altında toplanmıştır. Bu temalar “hastalığı kabullenme”, “hastalığı yönetme”, “hastalığın verdiği rahatsızlıklar” ve “sosyal izolasyon” şeklinde belirlenmiştir.
Sonuç: Tip 1 diyabetli çocukların en sık hastalığı kabullenme ve yönetme üzerine çizimler yaptıkları görülmektedir. Bu sonuç doğrultusunda hasta eğitiminde Tip 1 diyabetli çocuklarda hastalığa bağlı kabullenme ve yönetmeyi destekleyecek aktiviteler planlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Tip 1 diyabet, çocuk, hastalık algısı, projektif resim çizme

Examination of the Experiences of School-Age Children Followed with the Diagnosis of Type 1 Diabetes with the Method of Interpreting the Drawings: Projective Research

Öz

Objective: This study was conducted in order to determine the disease perceptions of school-age children who were diagnosed with type 1 diabetes using the method of drawing a picture.
Material and Method: In the phenomenological type of research, children's perceptions of diseases were studied using quantitative data and the method of drawing a picture. The research was conducted at the children's endocrinology polyclinic of a university hospital between September 2019-June 2020. 10 children who agreed to participate in the study and were approved by their parents made up the sample of the study. The data were obtained using the introductory information form for the child and the pictures drawn on blank A4 paper, and the pictures drawn by the children using the face-to-face interview technique were interpreted and collected by them. As a result of evaluating the collected raw data using the content analysis method, 17 codes were determined.
Results: Out of the 10 children that have been taken part in this research, 6 of them are girls and between 10 and 12 years old. Their experiences with Type 1 diabetes are categorized by four main themes: "accepting the disease", "disease management", "discomforts caused by the disease", "social isolation.”.
Conclusion: It is seen that children with type 1 diabetes most frequently draw on accepting and managing the disease. In line with this result, activities that will support the acceptance and management of the disease in children with type 1 diabetes can be planned in patient education.

Anahtar Kelimeler

Type 1 diabetes, children, perception of disease, projective drawing

Kaynakça

• Gonçalves S, Barros, V, Gomes AR. “Eating disordered behaviour in adolescents with type 1 diabetes.”, Canadian Journal of Diabetes, 2016;40(2):152-157.
• Ekim A. Tip 1 Diyabetli Çocukların Yaş Dönemlerine Göre İnsülin Uygulama Becerileri [master’s thesis]. [İstanbul]: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi; İstanbul, 2007.
• Brannström C, Norberg A, Jansson A. “Narratives of children with chronic illness about being comforted”, Journal Pediatr Nursing, 2008;23(4):310- 316.
• AltundağS. “Tip 1 diyabetli çocukların hastalığa uyumunda eğitimin ve sosyal desteğin etkisi”, Pamukkale Tıp Dergisi, 2018;11(2):137-144.
• Liesch KS, Elertson MK. “Drawing and dialogue: Youth’s experiences with the face of diabetes”, Journal Patient Expereince, 2020;7(6):1158-1163.
• Akduman G, Baran G. “9-14 yaş grubu akut ve kronik hastalığı olan çocukların denetim odağı düzeylerinin incelenmesi”, Türk Pediatri Arşivi. 2005;40(3):211-220.
• Elertson MK, Liesch KS, Babler KE. “The face of diabetes.” Journal Patient Expereince, 2016;3(2):34-38.
• Yavuzer H. Resimleriyle Çocuk. 15. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2011. 184.
• Okyay L. 6 yaş grubu çocukların aile resimlerinin sosyo- kültürel değişkenler ve davranış problemleri açısından karşılaştırılması. [master’s thesis]. [Edirne]: Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi; Edirne, 2008.
• Samurçay N. “Çocuk ve resim”, Artist, 2006;6: 22-27.
• Onwuegbuzie J, Leech N. “A call for qualitative power analyses”, Quality & Quantity, 2007; 41(1): 105-121.
• Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 9. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi; 2011, 446.
• Danne T, Phillip M, Buckingham BA, Jarosz-Chobot P, Saboo B, Urakami T. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: “Insulin treatment in children and adolescents with diabetes”, Pediatr Diabetes. 2018;19(27):115-135.
• Yiğit R, Esenay FI. Çocuklarda Endokrin Sistem Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. İçinde: Conk Z, Başbakkal Z, Yılmaz Bal H, Bolışık B, editörler. Pediatri Hemşireliği, 1.Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi, 2013, 486-503.
• Amer KS. “Children’s views of their adaptation to type 1 diabetes mellitus”, Pediatr Nursing, 2008;34(4):281-288.
• Kardaş B, Kardaş Ö, Dündar M, Demiral M, Özbek NM. “Bir diyabet kampı: Öncesi ve sonrası”, Dicle Tıp Dergisi. 2020;47(1):162-170.
• Kınık FM, Gönüllü VF, Vatansever Z, Karakaya I. “Tip 1 diyabetes mellitusa özgü yeme bozukluğu diyabulimia”, Türk Pediatri Arşivi, 2017;52(1):46-49.
• Fırat E. 13-16 yaş tip 1 diyabetli çocukların yaşam kalitesini etkileyen etmenlerin araştırılması [master’s thesis]. [Ankara]: Hacettepe Üniversitesi, 2014, 217.
• Üstün S. Tip 1 Diyabet tanısı almış çocuklar ile ailelerinin, hastalığa uyum süreci ve hastalığı kabul düzeylerinin araştırılması [master’s thesis]. [İzmir]: Dokuz Eylül Üniversitesi, 2011,150.
• Pınar B. Tip 1 diabetes mellituslu adölesanların yaşam deneyimleri, duygu ve algılar: nitel bir çalışma [master’s thesis]. [Denizli]: Pamukkale Üniversitesi; 2019, 76.
• Huus K, Enskär K. “Adolescents' experience of living with diabetes”, Pediatr Nursing. 2007;19(3):29-31.
• Chao AM, Minges KE, Park C, Dumser S, Murphy KM, Grey M. “General life and diabetes-related stressors in early adolescents with type 1 diabetes”, Journal Pediatr Health Care, 2016;30(2):133-142.
• Wagner VM, Muller-Godeffroy E, von Sengbusch S, Häger S, Thyen U. “Age, metabolic control and type of insulin regime influences health-related quality of life in children and adolescents with type 1 diyabetes mellitus”, European Journal Pediatr, 2005;164(8):491-496.
• Çakır S. Tip 1 diyabetes mellitus tanısı alan çocuklarda metabolik kontrolüetkileyen faktörler [master’s thesis]. [Bursa]: UludağÜniversitesi; 2009, 69.
• Akbaş S, Karabekiroğlu K, Özgen T, Böke Ö, Aydın M. Tip 1 diyabet tanısı alan çocukların hastalıkla ilgili özellikleri ve güçlükleri. Türkiye Klinikleri Endokrinoloji Dergisi. 2008;3(3):117-121.
• Parco S, Città A, Vascotto F, Tamaro G. “Celiac disease and immigration in Northeastern Italy: the “drawn double nostalgia” of “cozonac” and “panettone” slices”, Clinical Expereince Gastroenterol, 2011;4:121-125.
• Lewandowska EC, Grzegorczyk J, Mazur A. Physical activity in children and adolescents with type 1 diabetes and contemporary methods of its assessment. Pediatr Endocrinol Diabetes Metab, 2018;24(4):179-184.
• Burgess-Champoux T, Larson N, Neumark-Sztainer D. “Are family meal patterns associated with overall diet quality during the transition from early to middle adolescence?”, Journal Nutrition Education Behavior, 2009;41(2):79-86.
• Sparapani Vde C, Jacob E, Nascimento LC. “What Is It Like to Be a Child with Type 1 Diabetes Mellitus?”, Pediatr Nursing, 2015;41(1):17-22.
• Lloyd C, Smith J, Weinger K. “Stress and Diabetes: A Review of the Links”, Diabetes Spectrum, 2005;18(2):121-127.
• Isla Pera P, Palacin Lois M, López Matheu C, Honrubia Pérez M, Gómez Rodriguez AM, Armengol Camps E “Perceptions of diabetes obtained through drawing in childhood and adolescence”, Patient Prefer Adherence, 2013;7:595-605.
• Adal, E, Onal Z, Ersen A, Yalcin K, Onal H, Aydin A. “Recognizing the psychosocial aspects of type 1 diabetes in adolescents” Journal Clinical Research Pediatr Endocrinol, 2015;7(1):57-62.