How Has the Use of Vitamin-Mineral and Herbal Products Changed from Before the COVID-19 Pandemic to Today?

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 207 - 217, 02.06.2024

Sueda Akkaş , Ezgi Bellikci Koyu , Canan Karaalp

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1339113

Cited By: 1

Öz

Objective: The objective of this research was to assess the usage patterns of vitamin, mineral, and herbal products among adults prior to the onset of the novel coronavirus disease (COVID-19) pandemic, during and after the pandemic.

Material and Method: The research was conducted with 217 adult individuals using a questionnaire form with face-to-face interview method. The questionnaire included sociodemographic characteristics and health information of the participants, information about vitamin-mineral and medicinal plant usage, Turkey Health Literacy Scale-32 and COVID-19 fear scale. In the analysis of the data, Pearson chi-square test, t-test, or one-way analysis of variance (ANOVA) was used for independent groups. For comparisons related to before, during, and after- COVID-19 periods, Cochran's Q test or repeated measures analysis of variance was conducted.

Results: The most commonly used vitamins during the COVID-19 period were vitamin C (81.1%), vitamin D (46.1%) and vitamin B12 (23.5%) respectively. During the COVID-19 period, rosehip (pre-pandemic and pandemic period usage rates were 8.8%-52.5%, respectively), sumac (10.1%- 47.9%), ginger (33.6%-70.5%), echinacea (1.4%-35.5%) and sage (47.5% and 77.4%) were the herbs with the highest increase in terms of usage rates compared to the pre-pandemic period (p<0.05). Besides, the usage of African geranium, rosemary, passionflower, laurel, hibiscus, thyme, lemon balm, elderberry, pomegranate, eucalyptus, turmeric and olive leaf significantly increased during the COVID-19 period (p<0.05). In the post-pandemic period, the usage rates of most of these plants decreased and were similar to the pre-COVID-19 period. The rate of reading the labels of the products, sources of information about the products and sharing the use of the products with the doctor differed according to health literacy levels (p<0.05).

Conclusion: The results of this study show that food supplements are widely used against struggle with COVID-19. In addition, this study revealed the importance of health literacy level in the conscious use of medicinal plants.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, medicinal plants, herbal product, vitamin, mineral

Proje Numarası

-

COVID-19 Pandemisi Öncesinden Günümüze Vitamin-Mineral ve Bitkisel Ürünlerin Kullanımı Nasıl Değişti?

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, yetişkin bireylerde Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) pandemisi öncesi, pandemi dönemi ve pandemi sonrası vitamin-mineral ve bitkisel ürün kullanım alışkanlıklarının değerlendirilmesidir.

Gereç ve Yöntem: Araştırma, 217 yetişkin bireyle yüz yüze görüşme yöntemi ile anket formu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Anket formunda katılımcıların sosyo-demografik özellikleri, sağlık bilgileri, vitamin-mineral ve tıbbi bitki kullanımlarına ilişkin bilgileri, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve COVID-19 korkusu ölçeği yer almıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar için Pearson ki-kare testi, t-testi veya tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. COVID-19 öncesi, sırası ve sonrasına ilişkin karşılaştırmalarda ise Cochran Q testi veya tekrarlı ölçümlerde varyans analizi yapılmıştır.

Bulgular: COVID-19 döneminde en fazla kullanılan vitaminlerin sırasıyla C vitamini (%81,1), D vitamini (%46,1) ve B12 (%23,5) vitamini olduğu belirlenmiştir. COVID-19 döneminde, COVID-19 öncesine kıyasla kullanım oranı açısından en fazla artış gösteren bitkilerin kuşburnu (pandemi öncesi ve pandemi dönemi kullanım oranları sırasıyla %8,8-%52,5), sumak (%10,1-%47,9), zencefil (%33,6-%70,5), ekinezya (%1,4-%35,5) ve adaçayı (%47,5 ve %77,4) olduğu saptanmıştır (p<0,05). Bunun dışında Afrika sardunyası, biberiye, çarkıfelek, defne, hibiskus, kekik, melisa, mürver, nar, okaliptus, zerdeçal ve zeytin (yaprak) bitkilerinin kullanım oranlarının da pandemi döneminde anlamlı olarak arttığı saptanmıştır (p<0,05). Pandemi sonrası dönemde ise bu bitkilerin çoğunun kullanım oranlarının azalarak COVID-19 öncesi dönemle benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Ürünlerin etiketini inceleme oranının, ürünlere ilişkin bilgi kaynaklarının ve ürünlerin kullanımının doktor ile paylaşılma durumlarının sağlık okuryazarlık düzeylerine göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir (p<0,05).

Sonuç: Bu araştırmanın sonuçları, COVID-19 ile mücadelede besin desteklerinin yaygın olarak kullanıldığını göstermektedir. Ayrıca, bu araştırma tıbbi bitkilerin bilinçli kullanımında sağlık okuryazarlık düzeyinin önemini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, tıbbi bitkiler, bitkisel ürün, vitamin, mineral

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Lu H, Stratton CW, Tang YW. Outbreak of pneumonia of unknown etiology in Wuhan, China: the mystery and the miracle. J Med Virol. 2020;92(4):401-2. DOI: 10.1002/jmv.25678.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, COVID-19 (SARS-CoV-2 enfeksiyonu) genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı. 2020. Erişim Adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66337/genel-bilgiler-epidemiyoloji-ve-tani.html
• Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The fear of COVID-19 scale: development and initial validation. Int J Ment Health Addict. 2022;20(3):1537-45. DOI: 10.1007/s11469-020- 00270-8.
• Alyami HS, Orabi MAA, Aldhabbah FM, Alturki HN, Aburas WI, Alfayez AI, et al. Knowledge about COVID-19 and beliefs about and use of herbal products during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional study in Saudi Arabia. Saudi Pharm J. 2020;28(11):1326-32. DOI: 10.1016/j. jsps.2020.08.023.
• Mitra S, Paul S, Roy S, Sutradhar H, Emran TB, Nainu F, et al. Exploring the immune-boosting functions of vitamins and minerals as nutritional food bioactive compounds: a comprehensive review. Molecules. 2022;27(2):555. DOI: 10.3390/molecules27020555.
• Çimke S, Yıldırım Gürkan D. Determination of interest in vitamin use during COVID-19 pandemic using google trends data: infodemiology study. Nutrition. 85:111138. DOI: 10.1016/j.nut.2020.111138.
• Ekici M, Alan Z, Akalın E. COVID-19 ve bitkisel ürünler. Farmakoloji ve COVID-19, İçinde: Üresin AY, editör. Farmakoloji ve COVID-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p. 61-73.
• Lordan R. Dietary supplements and nutraceuticals market growth during the coronavirus pandemic-implications for consumers and regulatory oversight. PharmaNutrition. 2021;18:100282. DOI: 10.1016/j. phanu.2021.100282.
• Yang Y. Use of herbal drugs to treat COVID-19 should be with caution. Lancet. 2020;395(10238):1689-90. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31143-0.
• Singh D, Gupta R, Saraf SA. Herbs-Are they safe enough? An overview. Crit Rev Food Sci Nutr. 2012;52(10):876-98. DOI: 10.1080/10408398.2010.512426.
• Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, Tsouros AD eds.. Health literacy: the solid facts. WHO Regional Office for Europe, 2013. p. 3-26. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/128703/e96854.pdf
• Hızal ÖG. COVID-19 pandemisi sürecinde sağlık okuryazarlığının önemi. SOYD. 2021;2(1):67–74.
• Dabaghian F, Hasanpour M, Maroufizadeh S, Joulani MH, Khanavi M. Use of medicinal plants and its association with health literacy in the general population of Iran during the COVID-19 pandemy: a web-based cross-sectional survey. Res J Pharmacogn. 2023;10(1):31-40. DOI: 10.22127/RJP.2022.366963.1997.
• Sümbüloğlu V, Sümbüloğlu K. Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve örneklem büyüklüğü. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2005. p. 215.
• Erarslan ZB, Kültür Ş. A cross-sectional survey of herbal remedy taking to prevent COVID-19 in Turkey. J ResPharm. 2021;25(6):920-36. DOI : 10.29228/jrp.89.
• Demir G, Kılıçkalkan B, Takak MK. COVID-19 pandemisi sürecinde yetişkinlerin besin destekleri kullanımlarının incelenmesi, Genel Tıp Dergisi. 2021;31(4):430-9. DOI: 10.54005/geneltip.988805.
• Baysal A, Aksoy M, Besler H, Bozkurt N, Keçecioğlu S, Merdol T, ve ark. Diyet El Kitabı. 9. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi, 2011. p. 67-295.
• World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic. Geneva: World Health Organization, 2000. p. 6-694.
• 2022/2 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, COVID-19 kapsamında kamu çalışanlarına yönelik tedbirler. Resmi Gazete. 2022; Sayı:31804.
• Bulut S, Şahin BÖ, Demirci NY, Orhan DD. Investigation of the usage of herbal products during the COVID-19 pandemic. J Res Pharm. 2021;25(6):913-19. DOI: 10.29228/jrp.88.
• Bakioğlu F, Korkmaz O, Ercan H. Fear of COVID-19 and positivity: mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. Int J Ment Health Addict. 2021;19:2369-82. DOI: 10.1007/s11469- 020-00331-y.
• Okyay, P. ve Abacıgil, F. (Ed.) Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No:1025;2016. [cited 2023 Aug 22]; Available from: https://ekutuphane. saglik.gov.tr/Yayin/530
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Yayın No:1132;2019. [cited 2023 Aug 22]; Available from: http://hsgmdestek.saglik.gov.tr/depo/ birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/TBSA-2017/TBSA_2017_ REVIZE/TBSA_2017_RAPOR_KITAP_nc.pdf
• Haleem A, Javaid M, Vaishya R. Effects of COVID-19 pandemic in daily life. Curr Med Res Pract. 2020;10(2):78-9. DOI: 10.1016/j. cmrp.2020.03.011.
• Arora I, White S, Mathews R. Global dietary and herbal supplement use during COVID-19- a scoping review. Nutrients. 2023;15(3):771. DOI: 10.3390/nu15030771.
• Özenoğlu A, Çevik E, Çolak H, Altintaş T, Alakuş K. Changes in nutrition and lifestyle habits during the COVID-19 pandemic in Turkey and the effects of healthy eating attitudes. Med J Nutrition Metab. 2021;14(3):325-41. DOI: 10.3233/MNM-210562.
• Selçuk KT, Şahin N. COVID-19 salgını sürecinde yetişkinlerde gıda takviyesi kullanımı ve ilişkili etmenler. TJFMPC. 2021;15(4): 751-62. DOI: 10.21763/tjfmpc.980495.
• Panarese A, Shahini E. Letter: COVID-19, and vitamin D. Aliment Pharmacol Ther. 2020;51(10):993-95. DOI: 10.1111/apt.15752
• Petrelli F, Oldani S, Borgonovo K, Cabiddu M, Dognini G, Ghilardi M, et al. Vitamin D3 and COVID-19 outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Antioxidants (Basel). 2023;12(2):247. DOI: 10.3390/antiox12020247.
• Buhur H, Demir G. Determining the status of elderly people to use herbal products during the COVID-19 pandemic. J Health Sci. 2022;31(3):322-9. DOI:10.34108/eujhs.1038226
• Lam CS, Koon HK, Chung VCH, Cheung YT. A public survey of traditional, complementary and integrative medicine use during the COVID-19 outbreak in Hong Kong. PLoS One. 2021;16(7):e0253890. DOI: 10.1371/journal.pone.0253890.
• Radwan H, Hasan H, Jaafar Z, Abbas N, Saif ER, Kitbi MA, et al. Diets and dietary supplements used during the COVID-19 pandemic in the United Arab Emirates: a cross-sectional survey. Saudi Pharm J. 2022;30(4):421-32. DOI: 10.1016/j.jsps.2022.01.019.
• Sargin SA. Potential anti-influenza effective plants used in Turkish folk medicine: a review. J Ethnopharmacol. 2021;265(113319). DOI: 10.1016/j.jep.2020.113319.
• Suna G, Çiftçi S. Should herbal supplements be used in the COVID-19 pandemic? Curr Perspect Health Sci. 2021;2(2):66-73.
• Ahmed I, Hasan M, Akter R, Sarkar BK, Rahman M, Sarker MS, et al. Behavioral preventive measures and the use of medicines and herbal products among the public in response to COVID-19 in Bangladesh: a cross-sectional study. PLoS One. 2020;15(12):e0243706. DOI: 10.1371/ journal.pone.0243706.
• Baspinar MM. Nutritional supplement use influencing by cyberchondria and e-health literacy during the COVID-19 outbreak in Turkey. Med Bull Haseki. 2023;61(1):14–22. DOI: 10.4274/haseki. galenos.2023.8418.
• Perez-Rodrigo C, Citores MG, Barbara GH, Ruiz-Litago F, Saenz LC, Arija V, et al. Patterns of change in dietary habits and physical activity during lockdown in spain due to the COVID-19 pandemic. Nutrients. 2021;13(2):300. DOI: 10.3390/nu13020300.
• Mohsen H, Yazbeck N, Al-Jawaldeh A, Chahine NB, Hamieh H, Mourad Y, et al. Knowledge, attitudes, and practices related to dietary supplementation, before and during the COVID-19 pandemic: findings from a cross-sectional survey in the lebanese population. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(16):8856. DOI: 10.3390/ijerph18168856.
• Demirci Ş, Uğurluoğlu Ö, Konca M, Çakmak C. Socio-demographic characteristics affect health information seeking on the internet in Turkey. Health Inf Libr J. 2021;38(4):304-12. DOI: 10.1111/hir.12358.
• Ek S. Gender differences in health information behaviour: a finnish population-based survey. Health Promot Int. 2015;30(3):736-45. DOI:10.1093/heapro/dat063.
• Kaplan Ö, Kaplan A, Çağlı F, Cetin S. Gebelerin COVID-19 korkusu ve koruyucu, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını kullanma durumları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2022;10(2):590-602. DOI: 10.33715/inonusaglik.1011876.
• Ünver H, Işık K, Ünver Z. Kadınların tamamlayıcı alternatif tedaviye yönelik tutumlarının COVID-19 korkusuyla ilişkisi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022l;7(1):183-92. DOI: 10.47115/jshs.1030234.
• Yılmazel G, Çetinkaya F. The importance of health literacy for community health. TAF Prev Med Bull. 2016;15(1):69-74. DOI: 10.5455/ pmb.1-1448870518.
• Diviani N, Putte BVD, Giani S, Weert JCV. Low health literacy and evaluation of online health information: a systematic review of the literature. J Med Internet Res. 2015;17(5):e112. DOI: 10.2196/jmir.4018.
• Paakkari L, Okan O. COVID-19: health literacy is an underestimated problem. Lancet Public Health. 2020;5(5):e249-50.DOI: 10.1016/S2468- 2667(20)30086-4.
• Nguyen HT, Do BN, Pham KM, Kim GB, Dam HTB, Nguyen TT, et al. Fear of COVID-19 scale-associations of its scores with health literacy and health-related behaviors among medical students. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(11):4164. DOI: 10.3390/ijerph17114164.
• Yağar F. Fear of COVID-19 and its association with health literacy in elderly patients. J Patient Exp. 2021;8:1-6. DOI: 10.1177/23743735211056506.
• Moussa ML, Moussa FL, Alharbi HA, Omer T, Sofiany HA, Almuzaini TM, et al. Association of fear of COVID-19 and health literacy among the general public in Saudi Arabia: a cross-sectional assessment. Fron Public Health. 2022;9:740625. DOI: 10.3389/fpubh.2021.740625.
• Pourfridoni M, Khan MAB, Daneshi S, Vazirinasab H, Nosrati Z, Daneshi-Maskooni M. Health literacy and fear among Iranian medical students due to COVID-19: an observational study. Brain Behav. 2022;12(5):e2586. DOI: 10.1002/brb3.2586.
• Abdullah A, Al-harbi LN. Prevalence of using herbs and natural products as a protective measure during the COVID-19 pandemic among the Saudi population : an online cross-sectional survey. Saudi Pharm J. 2021;29(5):410-7. DOI: 10.1016/j.jsps.2021.04.001.
• Akça E, Karaalp C, Kaner G. Kadınlarda zayıflama amacıyla bitkisel ürün kullanım sıklığının ve bitkisel ürün kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Hij Den Biyol Derg. 2020;77(2):167-78. DOI: 10.5505/ TurkHijyen.2019.24572.
• Aydın S, Bozkaya AO, Mazıcıoğlu M, Gemalmaz A, Özçakır A, Öztürk A. What influences herbal medicine use ? Prevalence and related factors. Turk J Med Sci. 2008;38(5):455-63.
• Bellikci-Koyu E, Şarer-Yürekli BP, Seçkiner S, Özdemir N, Buyuktuncer Z. Use of herbal products for weight loss in Turkey. Prog Nutr. 2020;22(3):e2020008. DOI: 10.23751/pn.v22i3.9085.
• Cha ES, Kim KH, Lerner HM, Dawkins CR, Bello MK, Umpierrez G, et al. Health literacy, self-efficacy, food label use, and diet in young adults. Am J Health Behav. 2014;38(3):331-9. DOI: 10.5993/AJHB.38.3.2.
• Kaner G, Karaalp C, Seremet-Kürklü N. Üniversite öğrencileri ve ailelerinde bitkisel ürün kullanım sıklığının ve bitkisel ürün kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Hij Den Biyol Derg. 2017;74(1):37- 54. DOI: 10.5505/TurkHijyen.2016.21347.