Standart Düz Paket Uygulamasının Bireylerin Sigara İçme Tutumları ve Nikotin Bağımlılıklarına Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 357 - 363, 04.10.2024

Seda Kutlu , Şafak Dağhan

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1382339

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, bireylerin standart düz paket uygulamasına yönelik görüşlerinin sigara içme tutumları ve nikotin bağımlılıklarına etkisini incelemektir.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ilişkisel tipte gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, sosyal medya kullanan ve 18 yaş üzeri sigara içen kişiler oluşturmuştur. Evreni bilinmeyen oransal örneklem hesap yöntemiyle 359 birey örnekleme alınmıştır (%95 güvenilirlik %5 sapma). Araştırmada veriler; Kişisel Bilgi Formu, Fagerstom Nikotin Bağımlılık Testi, Sigara İçmeye Yönelik Tutum Ölçeği kullanılarak online anket yöntemi ile toplanmıştır.

Bulgular: Bireylerin sigara içmeye başlama yaşı düştükçe nikotin bağımlılıklarının arttığı (p=0,001), bireylerin düzenli olarak sigara içme süresi arttıkça bağımlılık düzeylerinin arttığı (p=0,002), sigara içmeye başlama yaşı düştükçe sigara içmeye yönelik olumlu tutumlarının arttığı görülmüştür (p=0,003). Bireyler, sigara paketleri üzerinde yer alan ifadelerde yapılan değişikliklerden etkilenme yanıtlarına göre değerlendirildiklerinde, %33,1 oranla en fazla ‘18 yaşını doldurmayanlara satılmaz’ şeklindeki uyarının ‘18 yaşını doldurmayanlara satışının cezası hapistir’ şeklinde değiştirilmesi uyarısını etkili bulmuşlardır.

Sonuç: Bireylerin sigara içme tutumlarının standart düz paket uygulamasından etkilendiği ve bu etkilenmenin en fazla sigara içme tutum ölçeği ‘’sosyallik’’ alt boyutunda anlamlı olduğu görülmüştür. Standart düz paket uygulamasının nikotin bağımlılığı yüksek bireylerde daha az etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sigara, standart düz paket, nikotin bağımlılığı

The Effect of the Applicatıon of Standard Plain Packaging on Smoking Attitudes and Nicotine Dependence of Individuals

Öz

Objective: The aim of this study was to investigate the effect of the application of standard plain packaging on smoking attitudes and nicotine dependence of individuals.

Material and Method: Smokers over the age of 18 using social media constituted the population of the descriptive correlational study. 359 individuals were included in the sample using the proportional sampling method with unknown population (95% confidence, 5% deviation). In the study, data were collected by online survey method using the Personal Information Form, the Fagerstrom Test for Nicotine Dependence, and the Attitudes Towards Smoking Scale.

Results: It was observed that the level of nicotine dependence of the individuals increased as the starting age of smoking decreased (p=0.001), and that their level of dependence increased as their duration of regular smoking increased (p=0.002), and that their positive attitudes towards smoking increased as the starting age of smoking decreased (p=0.003). When the individuals were evaluated according to their responses to being affected by the changes in the statements on cigarette packs, they mostly found the change of the warning of "Not sold to persons under 18 years of age" with the warning of "The penalty for selling to those under the age of 18 is imprisonment" was effective by 33.1%.

Conclusion: It was determined that smoking attitudes of individuals was affected from standard plain package application and this affection was the highest in the “socialization” subdimension of the smoking attitude scale. It was considered that standard plain package application was less effective in individuals with high nicotine addiction.

Anahtar Kelimeler

Cigarette, standard plain packaging, nicotine dependence

Kaynakça

• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Health at a Glance 2017: OECD Indicators. Paris: OECD Pub. 2017; 23-24. DOI: 10.1787/health_glance-2017-en
• Taş A, Yılmaz S. Akdeniz universitesi diş hekimliği fakültesi oğrencilerinin sigaraya yonelik bilgi, tutum ve davranışları. Akd. Tıp Derg. 2021;7(3):392-399.
• Akdeniz E. Sigara bağımlılığı sağlığa etkileri ve sigara bıraktırmada kullanılan transteoretik model. Kırşehir Ahi Evran Unv. Sağlık Bilim. Derg. 2019;2(3): 11-25.
• Pepper JK, Nguyen Zarndt A, Eggers ME, Nonnemaker JM, Portnoy DB. Impact of pictorial cigarette warnings compared with surgeon general’s warnings on understanding of the negative health consequences of smoking. N&TR. 2020;22(10):1795–1804.
• Hardardottir A, Al-Hamdani M, Klein R, Hurst A, Stewart SH. The effect of cigarette packaging and illness sensitivity on attention to graphic health warnings: a controlled study. N&TR. 2020;22(10):1788–1794.
• Oturak S. Sigara paketleri uzerindeki sağlık uyarılarının universite oğrencilerinin sigara icme kararları ve oz-etkililikleri ile ilişkisi [master’s thesis]. [İzmir]: Ege Universitesi. 2019.
• Meral PS, Uzel E. Markasız sigara paketlerinin universite gençlerinin sigara icme alışkanlıklarına etkisinin olculmesi. Beykoz Akad. Derg. 2013;1(2):103-133. DOI: 10.14514/BYK.m.21478082.2013.1/2.103-133
• Saracoğlu S, Ozturk F. Turkiye’de tutun kontrol politikaları ve tutun tuketimi uzerine bir değerlendirme. PEK. 2020;4(1):20-44.
• World Health Organization. Tobacco Plain Packaging: Global Status Update. [cited 2023 May 9]. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/275277/WHO-NMH-PNDNAC-18.9-eng.pdf?ua=1.
• World Health Organization Report on the Global Tobacco Epidemic [cited 2023 Apr 9]. The MPOWER Package, WHO, Geneva Available from: https://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_eport_full_2008.pdf
• Sağlık Bakanlığı. (SB) [Internet]. Turkiye'nin Dumansız Hava Sahası Dunyaya ‘Resmen’ Ornek Oldu. [updated 2021 Jan 12; cited 2021 Nov 30]. Available from: https://sggm.saglik.gov.tr/TR,3881/turkiyenindumansiz-hava-sahasi-dunyaya-resmen-ornek-oldu.html.
• Yeşilay, Yeşil Dedektor Uygulaması. [cited 2023 Apr 9]. Available from https://www.yesilay.org.tr/tr/kurumsal-projeler/yesil-dedektoruygulamasi.
• Resmi Gazete. Tutun Mamullerinin Zararlarının Onlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. [Internet]. (cited: 2008 January 19) Sayı:26761 Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2008/01/20080119-1.htm
• Resmi Gazete. Tutun Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yonelik Uretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yonetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yonetmelik. [Internet]. (cited: 2010 February 27). (Sayı: 27506). Available from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/02/20100227-8.htm
• Resmi Gazete. Tutun Mamulleri ve Alkollu İckilerin Satışına Ve Sunumuna İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yonetmelik. [Internet]. (cited: 2011 January 07) Sayı: 27808 Available from:https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14646&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Resmi Gazete. [Internet]. Tutun Mamullerinin Uretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yonetmelik (cited: 2019 March 1) (Sayı:30701). Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/03/20190301-5.htm
• World Health Organization. Turkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması, Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktorleri Prevalansı (STEPS). Uner, S., Balcılar, M., Erguder, T. (Ed.). Dunya Sağlık Orgutu Turkiye Ofisi, Ankara. 2018. Available from https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/WHO_Turkey_Risk_Factors_A4_TR_19.06.2018.pdf
• Uysal MA, Kadakal F, Karşıdağ C, Bayram NG, Uysal O, Yılmaz V. Fagerstrom test for nicotine dependence: reliabilityin a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks 2004;52:115-121.
• Leach RM. Fundamentals of health promotion for nurses. ProQuest Ebook Central. 2014. (cited ;2019 March 2). Available from: https://ebookcentral.proquest.com
• Wakefield M.A, Hayes L, Durkin S, Borland R. Introduction effects of the Australian plain packaging policy on adult smokers: a crosssectional study. BMJ Open. 2013;3(7): e003175.
• Moodie CS, Mackintosh AM. Young adult women smokers’ response to using plain cigarette packaging: a naturalistic approach. BMJ Open 2012;3(3): e002402.
• Shanahan P, Elliott D. Evaluation of the effectiveness of the graphic health warnings on tobacco product packaging. Au. Gov. Dept. Of Health and Ageing. Canberra. 2008
• McCool J, Webb L, Cameron LD, Hoek J. Graphic warning labels on plain cigarette packs: will they make a difference to adolescents? Soc Sci Med. 2012;74(8):1269-73.
• McNeill A, Gravely S, Hitchman SC, Bauld L, Hammond D, Hartmann- Boyce J. Tobacco packaging design for reducing tobacco use. Cochrane Database Syst Rev. 2017;4(4): CD011244.
• Stead M, Moodie C, Angus K, Bauld L, McNeill A, Thomas J. et al. Is consumer response to plain/standardised tobacco packaging consistent with framework convention on tobacco control guidelines? A systematic review of quantitative studies. PLOS ONE. 2013; 8(10):e75919.
• Yakar B, Pirincci E. Bir universite hastanesi polikliniğine başvuran hastaların sigara ve alkol bağımlılık duzeylerine etki eden faktorler. KSU Med. J. 2019;14(2):57-65.
• İzgordu A. Universite oğrencilerinde algılanan stres düzeyinin nikotin bağımlılığına etkisi [master’s thesis]. [İstanbul]: Uskudar Universitesi. 2018.
• Terzi O, Kumcağız H, Terzi M, Dundar C. Universite oğrencilerinde sigara kullanımı ve nikotin bağımlılık duzeylerinin belirlenmesi. Turk. J. Add. 2019;6(4):168-181.
• Şahiner NC, Şahin A, Aypar Akbağ NN. Universite oğrencilerinin sigara icme durumları ve sigara bağımlılığına yonelik tutumları. Sağlık Bilim. Arş Derg. 2020; 2(2): 64-79.
• Bilir N, Ozbece L Turkiye MPOWER koşullarını ne kadar karşılamaktadır?. TSK Koruyucu Hekimlik Bulteni. 2013; 12(1), 1 - 10.
• Yeşiltaş A. Mpower Politikası Sonrası Ergenlerde Tutun ve Tutun Urunleri Kullanımı: Sistematik Derleme. Bağımlılık Dergisi. 2020; 21(2):137-148.
• Saracoğlu S.,Ozturk F. Turkiye’de Tutun Kontrol Politikaları ve Tutun Tuketimi Uzerine Bir Değerlendirme.2020; 4(1), 20-44
• Bialous, S. A., & Sarna, L. Annual Review of Nursing Research, Volume 27, 2009 : Advancing.
• Aksakal A., Khorshid L. Adana Tekel Sigara Fabrikasında Calışan Bireylerin Sigara İcme ve Nikotın Bağımlılıklarının İncelenmesi. Bağımlılık Dergisi. 2006;7(2):57-64
• Fagerstrom KO, Schneider NG. Measuring nicotine dependence a review of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. J Behav Med 1989; 12: 15982.
• Yazıcı H., Ozbay Y., Sigara İcme Tutum Olceği: Gecerlik ve Guvenirlik Calışması. IV. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara Universitesi, 1997;1(4):1-8.
• Onurlubaş E.,Yıldız E.,Yıldız S. Universite Oğrencilerinin Sigara Tuketimini Etkileyen Faktorler: Trakya Universitesi Oğrencileri Uzerine Bir Uygulama. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi 2017; 2 (4).
• Woodby, L.L., Windsor, R.A., Snyder S.W., Kohler, C.L. ve Diclemente, C.C. Predictors of Smoking Cessation During Pregnancy. Addiction. 1999;94(2):283-292.