Examining the Effects of a Sharing-Oriented Psychoeducation Intervention on Psychosocial and Physical Variables in Individuals Diagnosed with Obesity

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 498 - 507, 30.09.2025

Ceren Erçin , Hatice Ekici

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1731415

Öz

Objective: This study aims to examine the effects of the sharing-oriented psychoeducation program on psychosocial variables and body weight in among individuals diagnosed with obesity.
Material and Methods: The study sample consisted of 39 women diagnosed with obesity who were being followed at the Obesity Center of Manisa Merkezefendi State Hospital. The effect of the sharing-oriented psychoeducation intervention program on participants’ weight-related self-stigma, psychological well-being, eating awareness, emotional eating, and body mass index levels was examined using a randomized controlled pre-test–post-test design. Participants were randomly assigned to either the six-session sharing-oriented psychoeducation intervention group (n=20) or the control group (n=19). While the intervention group received the sharing-oriented psychoeducation program, the control group received only dietitian follow-up. The sharing-oriented psychoeducation intervention included cognitive behavioral therapy-based psychoeducation content, experience sharing among group members, and individual dietitian follow-up. Data were analyzed using paired-samples
and independent-samples t-tests, and effect sizes were calculated.
Results: The results showed that participants in the intervention group exhibited a significant decrease from pre-test to post-test in weight-related self-stigma, emotional eating, and body mass index, while there was a significant increase in psychological well-being and eating awareness. Psychosocial variables showed a medium-to-high effect size, while body mass index showed a low effect size. No significant changes were observed in the control group between pre-test and post-test. A comparison of the groups’ pre-test scores revealed that the intervention group had significantly higher body mass index levels than the control group No significant differences were found for the other variables.
Conclusion: The sharing-oriented psychoeducation intervention was found to be effectively improve psychosocial variables and reduce body mass index levels in individuals diagnosed with obesity. However, the program’s impact on body mass index appears to be relatively limited. Furthermore, dietitian follow-up alone was ineffective in modifying obesity-related psychosocial components or lowering body mass index.
Keywords: Patient education, intervention studies, obesity.

Anahtar Kelimeler

Patient education , intervention studies , obesity

Obezite Tanılı Bireylerde Paylaşım Odaklı Psikoeğitim Müdahalesinin Psikososyal ve Fiziksel Değişkenlere Etkisinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, paylaşım odaklı psikoeğitim programının obezite tanılı bireylerde bazı psikososyal değişkenler ile kilo düzeyi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Manisa Merkezefendi Devlet Hastanesi Obezite Merkezi’nde takip edilen obezite tanılı 39 kadın oluşturmaktadır. Paylaşım odaklı psikoeğitim müdahalesinin, katılımcıların kiloya ilişkin kendini damgalama, psikolojik iyi oluş, yeme farkındalığı, duygusal yeme ve beden kitle indeksi düzeyleri üzerindeki etkisi, seçkisizleştirilmiş kontrol gruplu ön test–son test deseniyle incelenmiştir. Katılımcılar, altı oturumluk paylaşım odaklı psikoeğitim müdahalesine (n=20) ya da kontrol grubuna (n=19) rastgele atanmıştır. Deney grubuna paylaşım odaklı psikoeğitim programı müdahalesi uygulanırken, kontrol grubuna yalnızca diyetisyen takibi verilmiştir. Paylaşım odaklı psikoeğitim müdahalesi, bilişsel davranışçı terapi odaklı psikoeğitim oturum içerikleri, grup üyeleri arasında deneyim paylaşımı ve bireysel diyetisyen takibi içermektedir. Verilerin analizinde bağımlı ve bağımsız gruplar t-testleri kullanılmış, ayrıca etki büyüklükleri hesaplanmıştır.
Bulgular: Bulgular, müdahaleye katılan bireylerin, ön testten son teste, kilo açısından kendini damgalama, duygusal yeme ve beden kitle indeksi düzeylerinde anlamlı bir azalma olduğunu gösterirken, psikolojik iyi oluş ve yeme farkındalığı düzeylerinde anlamlı bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Ancak, psikososyal değişkenlerde orta-yüksek, beden kitle indeksinde ise düşük düzeyde etki gözlenmiştir. Kontrol grubunda ise ön testten son teste anlamlı bir değişim gözlenmemiştir. Grupların ön test puanları karşılaştırıldığında, deney grubunun beden kitle indeksi düzeyinin kontrol grubuna göre anlamlı şekilde daha yüksek olduğu bulunmuş, diğer değişkenlerde anlamlı bir fark görülmemiştir.
Sonuç: Paylaşım odaklı psikoeğitim müdahalesi, obezite tanılı bireylerde hem psikososyal değişkenleri iyileştirmede hem de beden kitle indeksi düzeyini azaltmada etkili bulunmuştur. Ancak, programın beden kitle indeksi üzerindeki etkisi görece sınırlıdır. Yalnızca diyet tedavisi ise obeziteyle ilişkili psikososyal bileşenleri iyileştirmede ve beden kitle indeksi düzeyini düşürmede etkisiz kalmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hasta eğitimi, müdahale çalışmaları, obezite.

Anahtar Kelimeler

Hasta eğitimi , müdahale çalışmaları , obezite

Kaynakça

• 1. National Heart, Lung, and Blood Institute. Clinical guidelines on the identification, evaluation, and treatment of overweight and obesity in adults: the evidence report. Obes Res. 1998;6(Suppl.):51S-210S.
• 2. World Health Organization. The world health report 2001: Mental disorders affect one in four people. Geneva; 2001. Available from: https://www.who.int/news/item/28-09-2001-the-world-health-report-2001-mental-disorders-affect-one-in-four-people
• 3. Atay Z, Bereket A. Current status on obesity in childhood and adolescence: Prevalence, etiology, co-morbidities and management. Obes Med. 2016;3:1-9. DOI: 10.1016/j.obmed.2016.05.005
• 4. Boğaz ME, Kutlu R, Cihan FG. Obezite ile yeme davranışı, beden algısı ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Çukurova Med J. 2019;44(3):1064-73. DOI: 10.17826/cumj.467339
• 5. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara; 2018. Available from: https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/20180516162841-2018-05-16tbl_kilavuz162840.pdf
• 6. Geniş B, Kayalar A, Dönmez A, Coşar B. Obez ve aşırı kilolu bireylerde yapılandırılmış bilişsel davranışçı grup terapisinin vücut ağırlığı, ruhsal durum ve yaşam kalitesi üzerine etkisi: 16 haftalık bir takip çalışması. Turk Psikiyatri Dergisi. 2021;33(1):11-21. DOI: 10.5080/u25606
• 7. Satman İ, Yılmaz T, Şengül A, Salman S, Salman F, Uygur S, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: Results of the Turkish Diabetes Epidemiology Study (TURDEP). Diabetes Care. 2002;25(9):1551-6. DOI: 10.2337/diacare.25.9.1551
• 8. Satman İ, Ömer B, Tütüncü Y, Kalaca S, Gedik S, Dinççağ N, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80. DOI: 10.1007/s10654-013-9771-5
• 9. Peckmezian T, Hay P. A systematic review and narrative synthesis of interventions for uncomplicated obesity: Weight loss, well-being and impact on eating disorders. J Eat Disord. 2017;5:15. DOI: 10.1186/s40337-017-0143-5
• 10. Baltacı G. Obezite ve Egzersiz. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları; 2012. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Kitaplar/obezite_ve_egzersiz.pdf
• 11. Vartanian LR, Smyth JM. Primum non nocere: Obesity stigma and public health. J Bioeth Inq. 2013;10(1):49-57. DOI: 10.1007/s11673-012-9412-9
• 12. Coşkun MA, Özdilek R. Obezite, kadının koruyucu sağlık uygulamalarına engel mi? Turkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics. 2015;1(2):6-12.
• 13. Puhl R, Brownell KD. Bias, discrimination, and obesity. Obes Res. 2001;9(12):788-805. DOI: 10.1038/oby.2001.108
• 14. Esin İ. Damgalama: Kilo damgalaması hakkında bir derleme çalışması. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi. 2021;1(2):29-45. DOI: 10.55376/ijtsep.1493561
• 15. Miller CT, Downey KT. A meta-analysis of heavyweight and self-esteem. Pers Soc Psychol Rev. 1999;3(1):68-84. DOI: 10.1207/s15327957pspr0301_4
• 16. Schwartz MB, Brownell KD. Obesity and body image. Body Image. 2004;1(1):43-56. DOI: 10.1016/S1740-1445(03)00007-X
• 17. Cecchetto C, Aiello M, Gentili C, Ionta S, Osimo SA. Increased emotional eating during COVID-19 associated with lockdown, psychological and social distress. Appetite. 2021;160:105122. DOI: 10.1016/j.appet.2021.105122
• 18. Luppino FS, de Wit LM, Bouvy PF, Stijnen T, Cuijpers P, Penninx BW, et al. Overweight, obesity, and depression: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Arch Gen Psychiatry. 2010;67(3):220-9. DOI: 10.1001/archgenpsychiatry.2010.2
• 19. Ul-Haq Z, Mackay DF, Fenwick E, Pell JP. Meta-analysis of the association between body mass index and health-related quality of life among adults, assessed by the SF-36. Obesity. 2013;21(3):E322-7. DOI: 10.1002/oby.20107
• 20. Jackson SE, Beeken RJ, Wardle J. Obesity, perceived weight discrimination, and psychological well-being in older adults in England. Obesity. 2015;23(5):1105-11. DOI: 10.1002/oby.21052
• 21. Bulut Çakmak B, Dönmez A. Obeziteye multidisipliner yaklaşım. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2014;3(3):142-9.
• 22. Galindo Muñoz JS, Morillas-Ruiz JM, Gómez Gallego M, Díaz Soler I, Barberá Ortega MC, Martínez CM, et al. Cognitive Training Therapy Improves the Effect of Hypocaloric Treatment on Subjects with Overweight/Obesity: A Randomised Clinical Trial. Nutrients. 2019;11(4):925. DOI: 10.3390/nu11040925
• 23. Akkuş K, Samar BŞ, Kılıç G, Tekinsav Sütcü S. Obezitenin bilişsel davranışçı grup terapisi: Terapi el kitabı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2024. 208 p.
• 24. Curioni C, Lourenço P. Long-term weight loss after diet and exercise: a systematic review. Int J Obes. 2005;29(10):1168-74. DOI: 10.1038/sj.ijo.0803015
• 25. Johnston BC, Kanters S, Bandayrel K, Wu P, Naji F, Siemieniuk RA, et al. Comparison of weight loss among named diet programs in overweight and obese adults. JAMA. 2014;312(9):923-33. DOI: 10.1001/jama.2014.10397
• 26. Pietiläinen KH, Saarni SE, Kaprio J, Rissanen A. Does dieting make you fat? A twin study. Int J Obes. 2012;36(3):456-64. DOI: 10.1038/ijo.2011.160
• 27. Siahpush M, Tibbits M, Shaikh RA, Singh GK, Sikora Kessler A, Huang TT-K. Dieting increases the likelihood of subsequent obesity and BMI gain: Results from a prospective study of an Australian national sample. Int J Behav Med. 2015;22(5):662-71. DOI: 10.1007/s12529-015-9463-5
• 28. Cooper Z, Fairburn CG, Hawker DM. Cognitive-behavioral treatment of obesity: A clinician's guide. New York: Guilford Press; 2003.
• 29. Oğuz G, Karabekiroğlu A, Kocamanoğlu B, Sungur MZ. Obezite ve bilişsel davranışçı terapi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016;8(2):133-44. DOI: 10.18863/pgy.02951
• 30. Gilbert M, Raman J, Sui Z. Cognitive remediation-enabled cognitive behaviour therapy for obesity: a case series. Eat Weight Disord. 2021;26:103-14. DOI: 10.1007/s40519-019-00823-4
• 31. Sertöz ÖÖ, Mete HE. Obezite tedavisinde bilişsel davranışçı grup terapisinin kilo verme, yaşam kalitesi ve psikopatolojiye etkileri: Sekiz haftalık izlem çalışması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2005;15(3):119-26.
• 32. Aydoğdu GS, Akbulut G. Aralıklı açlık diyetleri ve düşük karbonhidratlı diyetlerin obezite tedavisindeki etkisi. Bes Diy Derg. 2020;48(1):98-106. DOI: 10.33076/2020.BDD.1302.
• 33. Beck JS. The Beck diet solution: Train your brain to think like a thin person. 1st ed. New York: HarperCollins/Oxmoor House; 2007. 288 p.
• 34. Dönmez A. Yeme bozukluğunun üstesinden gelmek. İstanbul: Epsilon; 2021. 192 p.
• 35. Corey MS, Corey G, Corey C. Groups: Process and practice. 10th ed. Boston (MA): Cengage Learning; 2018. 576 p.
• 36. Yalom I, Leszcz M. The theory and practice of group psychotherapy. 5th ed. New York: Basic Books; 2020. 688 p.
• 37. Öney B, Şişman Z. Beslenmede güncel bir yaklaşım: Yeme farkındalığı. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2023;7(2):416-27. DOI: 10.46237/amusbfd.1087583
• 38. Barışkan H, Karakoç Kumsar A. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde abdominal obezite sıklığı ve yeme farkındalık düzeyleri. HEAD. 2020;17(2):162-9. DOI: 10.5222/HEAD.2020.44452
• 39. Sapmaz Yurtsever S, Tekinsav Sütcü GS. Yemeden Beklentiler Ölçeği ile Zayıflıktan ve Yemeyi Kısıtlamaktan Beklentiler Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Stud Psychol. 2022;42(1):133-64. DOI: 10.26650/SP2022-884579
• 40. Lillis J, Luoma JB, Levin ME, Hayes SC. Measuring weight self-stigma: The Weight Self-stigma Questionnaire. Obesity. 2010;18(5):971-6. DOI: 10.1038/oby.2009.353
• 41. Sevinçer GM, Kaya A, Bozkurt S, Akın E, Köse S. Reliability, validity, and factorial structure of the Turkish version of the Weight Self-Stigma Questionnaire (Turkish WSSQ). Psychiatry Clin Psychopharmacol. 2017;27(4):386-92. DOI: 10.1080/24750573.2017.1379717
• 42. Diener E, Wirtz D, Tov W, Kim-Prieto C, Choi D, Oishi S, et al. New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Soc Indic Res. 2010;97(2):143-56. DOI: 10.1007/s11205-009-9493-y
• 43. Telef BB. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013;28(3):374-84.
• 44. Baer RA, Smith GT, Hopkins J, Krietemeyer J, Toney L. Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment. 2006;13(1):27-45. DOI: 10.1177/1073191105283504
• 45. Köse G, Tayfur M, Birincioğlu İ, Dönmez A. Adaptation study of the Mindful Eating Questionnaire (MEQ) into Turkish. J Cogn Behav Psychother Res. 2016;5(3)125-34. DOI: 10.5455/JCBPR.250644
• 46. Bilgen ŞŞ. Türkçe duygusal yeme ölçeği geliştirilmesi geçerlilik ve güvenirliği çalışması [yüksek lisans tezi]. [İstanbul]: Üsküdar Üniversitesi; 2018. 108 p.
• 47. Lipsey MW, Cordray DS. Evaluation methods for social intervention. Annu Rev Psychol. 2000;51:345-75. DOI: 10.1146/annurev.psych.51.1.345
• 48. Ciao AC, Latner JD. Reducing obesity stigma: the effectiveness of cognitive dissonance and social consensus interventions. Obesity. 2011;19(9):1768–74. DOI: 10.1038/oby.2011.106.
• 49. Palmeira L, Cunha M, Pinto-Gouveia J. Processes of change in quality of life, weight self-stigma, body mass index and emotional eating after an acceptance-, mindfulness- and compassion-based group intervention (Kg-Free) for women with overweight and obesity. J Health Psychol. 2019;24(8):1056-69. DOI: 10.1177/1359105316686668
• 50. Lillis J, Hayes SC, Bunting K, Masuda A. Teaching acceptance and mindfulness to improve the lives of the obese: A preliminary test of a theoretical model. Ann Behav Med. 2009;37(1):58–69. DOI: 10.1007/s12160-009-9083-x.
• 51. Forman EM, Butryn ML, Juarascio AS, Bradley LE, Lowe MR, Herbert JD, et al. The mind your health project: a randomized controlled trial of an innovative behavioral treatment for obesity. Obesity. 2013;21(6):1119-26. DOI: 10.1002/oby.20169
• 52. Jacob A, Moullec GM, Lavoie K, Laurin C, Cowan T, Tisshaw C, et al. Impact of cognitive behavioral interventions on weight loss and psychological outcomes: A meta-analysis. Health Psychol. 2018;37(5):417-32. DOI: 10.1037/hea0000576
• 53. Kılıç G, Samar BŞ, Akkuş K, Tekinsav Sütcü S. Beden kitle indeksindeki artış ile yeme farkındalığı, problem çözme becerileri ve duygudurum belirtileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Stud Psychol. 2022;42(3):611-42. DOI: 10.26650/SP2022-912407.
• 54. Kristeller JL, Wolever RQ. Mindfulness-based eating awareness training for treating binge eating disorder: The conceptual foundation. Eat Disord. 2011;19(1):49-61. DOI: 10.1080/10640266.2011.533605
• 55. Tapper K. Can mindfulness influence weight management related eating behaviors? If so, how? Clin Psychol Rev. 2017;53:122-34. DOI: 10.1016/j.cpr.2017.03.003
• 56. Iturbe I, Echeburúa E, Maiz E. The effectiveness of acceptance and commitment therapy upon weight management and psychological well-being of adults with overweight or obesity: A systematic review. Clin Psychol Psychother. 2022;29(3):837-56. DOI: 10.1002/cpp.2695.
• 57. Zhu B, Gostoli S, Benasi G, Patierno C, Petroni ML, Nuccitelli C, et al. Promoting weight loss and psychological wellbeing in patients with obesity: A sequential combination of behavioural lifestyle intervention and wellbeing therapy. Clin Psychol Psychother. 2023;30(2):422-35. DOI: 10.1002/cpp.2806
• 58. Puhl RM, Heuer CA. The stigma of obesity: A review and update. Obesity. 2009;17(5):941-64. DOI: 10.1038/oby.2008.636
• 59. Cooper Z, Doll HA, Hawker DM, Byrne S, Bonner G, Eeley E, O’Connor ME, Fairburn CG. Testing a new cognitive behavioural treatment for obesity: A randomized controlled trial with three-year follow-up. Behav Res Ther. 2010;48(8):706-13. DOI: 10.1016/j.brat.2010.03.008.
• 60. Fabricatore AN, Wadden TA, Higginbotham AJ, Faulconbridge LF, Nguyen AM, Heymsfield SB, et al. Intentional weight loss and changes in symptoms of depression: A systematic review and meta-analysis. Int J Obes. 2011;35(11):1363-73. DOI: 10.1038/ijo.2011.2
• 61. Puhl R, Suh Y. Health consequences of weight stigma: implications for obesity prevention and treatment. Curr Obes Rep. 2015;4(2):182-90. DOI: 10.1007/s13679-015-0153-z.
• 62. Wing RR, Hill JO. Successful weight loss maintenance. Annu Rev Nutr. 2001;21:323–41. DOI: 10.1146/annurev.nutr.21.1.323.
• 63. Kobes A, Kretschmer T, Timmerman G, Schreuder P. Interventions aimed at preventing and reducing overweight/obesity among children and adolescents: a meta‐synthesis. Obes Rev. 2018;19(8):1065-79. DOI: 10.1111/obr.12688.