Public-Private Partnership from the New Public Management Perspective: World and Turkey Practices

Yıl 2023, , 460 - 475, 30.06.2023

Pınar Coşkun Tuna , Abdulkadir Aksoy

https://doi.org/10.25204/iktisad.1264316

Öz

In the 1970s, the classical public management approach began to be questioned and new management approaches started to be discussed as a result of the increasing budget deficits and the failures of the state, which emerged with the effect of the crises. As a result of the neo-liberal economic policies and the globalization movements that emerged with the effect of these policies, reform movements in public management started in the 1980s and 1990s around the world and the service delivery understanding of the states changed. It is planned to increase efficiency and effectiveness by making use of the principles and techniques of public management private sector organizations, by envisaging the downsizing of the state. In this context, the provision of public goods and services was transferred to private sector organizations through privatizations. When the desired benefit from privatization could not be achieved, the idea of cooperation between the public and private sectors emerged. The public-private partnership model that emerged in this context began to gain importance in the 1990s. In this study, the classical public management approach will be briefly discussed, then the new public management approach, the conceptual framework of the public-private partnership model, and the applications of this model in the world and Europe will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Classical Public Administration, New Public Management, Public Private Partnership

Yeni Kamu Yönetimi Perspektifinden Kamu Özel İşbirliği: Dünya ve Türkiye Uygulamaları

Öz

1970’li yıllarda klasik kamu yönetimi yaklaşımı, artan bütçe açıkları ve krizlerin de etkisiyle ortaya çıkan devletin başarısızları sonucunda sorgulanmaya ve yeni yönetim anlayışları tartışılmaya başlanmıştır. Neo-liberal ekonomi politikaları ve bu politikaların etkisiyle ortaya çıkan küreselleşme hareketleri sonucunda, dünya genelinde 1980’li ve 1990’lı yıllarda kamu yönetiminde reform hareketleri başlamış ve devletlerin hizmet sunum anlayışı değişmiştir. Devletin küçültülmesi öngörülerek kamu idarelerinin özel sektör kuruluşlarının ilke ve tekniklerinden yararlanılarak verimliliğin ve etkinliğin arttırılması planlanmıştır. Bu kapsamda kamusal mal ve hizmetlerin sunumu, özelleştirmeler yoluyla özel sektör kuruluşlarına devredilmiştir. Özelleştirmelerden istenilen fayda sağlanamayınca, kamu ve özel sektör arasında işbirliği yapılması fikri ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda ortaya çıkan kamu özel işbirliği modeli, 1990’lı yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada, klasik kamu yönetimi anlayışı kısaca ele alınacak, sonrasında yeni kamu yönetimi yaklaşımı, kamu özel işbirliği modelinin kavramsal çerçevesi ve bu modelin dünyada ve Avrupa’daki uygulamaları değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Kamu Yönetimi, Yeni Kamu Yönetimi, Kamu Özel İşbirliği

Kaynakça

• Acartürk, E. ve Keskin, S. (2012). Türkiye'de sağlık sektöründe kamu özel ortaklığı modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 25-51.
• Altan, Y., Kerman, U., Aktel, M., Metin, Y. ve Eke, E. (2013). Yerel yönetimlerde kamu özel ortaklığı uygulaması: Büyükkabaca Belediyesi örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3), 9-17.
• Ayhan, E. (2021). Robert B. Denhardt ve yeni kamu hizmeti yaklaşımı. H. Ateş (Ed.), Dünden bugüne kamu yönetimi düşünürleri içinde (s. 321-347). Ostim Yayınevi.
• Ayhan, E. ve Önder, M. (2017). Yeni kamu hizmeti yaklaşımı: yönetişime açılan bir kapı. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2), 19-48.
• Bayansar, R. ve Özer, M. A. (2021). Türkiye’de kamu özel ortaklığı modelinin uygulama alanları üzerine değerlendirmeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (68), 415-436
• Boz, S. S. (2013). Kamu özel işbirliği (PPP) modeli. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 277-332.
• Boztepe, M. (2018). Yeni kamu yönetimi anlayışı ve geleneksel kamu personel rejimi üzerine etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 191-210.
• Cangöz, M.C., Emek, U. ve Karaca, N. U. (2021). Türkiye'de kamu-özel işbirliği modeli uygulaması: Etkin risk paylaşımına yönelik bir model önerisi. TEPAV Elektronik Yayınları. Ankara.
• Christensen, T. ve Legreid, P. (2002). A Transformative perspective on administrative reforms. New public management. The transformation of ideas and practice. Aldershot: Ashgate, 13-39.
• Çevikbaş, R. (2012). Yeni kamu yönetimi anlayışı ve Türkiye uygulamaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 9-32.
• Çolak, S. (2012). Yeni kamu yönetimi anlayışı perspektifinde özel-kamu sektör ortaklığı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Dağlı, E. P. (2020). Özelleştirme ve kamu özel işbirliği ilişkisini kavramsal açıdan değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22 (1), 397-430.
• Denek, S. (2019). Yeni kamu hizmeti düşüncesi: değişen kamu hizmeti anlayışı. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 418-439.
• Dünya Bankası. (10-12 Aralık 2022). KÖİ İstatistikleri, 1990-2021. https://ppi.worldbank.org/en/ppidata.
• Ekinci, E. ve Yılmaz, F. (2019). Kamu yönetiminin yeniden yapılandırılmasında özel sektörün etkisi üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(11), 66-74.
• Emek, U. (2009). Karşılaştırmalı perspektiften kamu özel işbirlikleri: Avrupa Topluluğu ve Türkiye. Rekabet Dergisi, 10(1), 7-53.
• Eryılmaz, B. (1999). Geleneksel yönetimden yeni yönetim anlayışına. Liberal Düşünce, 4(15), 84-88.
• Esen, E. ve Erdem, A. (2013). Kamu-özel ortaklığının değişen koşulları: Türkiye Örneği. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 101-121.
• Frederickson, H. G. (2016). Yeni bir kamu yönetimine doğru. Shafritz, G., , J. M., ve Hyde, A. C., Kamu Yönetimi Klasikleri içinde (s. 450). Global Politika ve Strateji Yayıncılık.
• Genç, F. N. (2010). Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı. Türk İdare Dergisi (466), 145-159.
• Güngör, Ş. A. (2021). Kamu yönetiminde paradigma temelli bir sınıflandırma ve Türk kamu yönetimi üzerine değerlendirme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Güzelsarı, S. (2012). Sağlık sisteminde yeniden yapılanma ve kamu-özel ortaklıkları. Amme İdaresi Dergisi, 45(3), 29-57.
• Hood, C. (1991). A public management for all seasons? Public Administration, 69(1), 3-19.
• Hughes, O.E. (2003). Public management and administration. Palgrave Macmillan.
• İzci, F., Atmaca, Y. ve Telsaç, C. (2020). Yeni kamu yönetimi anlayışı kapsamında kamu hizmet algısının ölçümü: Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği. Akademik İzdüşüm Dergisi, 5(2), 70-88.
• Kalkınma Bakanlığı. (2012). Dünya'da ve Türkiye'de kamu özel işbirliği uygulamalarına ilişkin gelişmeler. Yatırım Programlama İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü.
• Korkut, G., Acar, O. K. ve Tetik, A. (2015). Yeni kamu yönetimi anlayışı ile değişen kamu hizmeti ve Türkiye İş Kurumu. İş ve Hayat Dergisi, 107-135.
• Köstekçi, A. (2017). Kamu ve özel sektör ortaklıkları: Dünyada ve Türkiye’de yaşanan gelişmeler. F. Yıldız ve G. Tuncer (Ed.), Güncel Gelişmeler Perspektifinden Kamu Maliyesinde Seçme Konular içinde (s. 309-338). Savaş Yayınevi.
• Kürkcü, M. ve Coşkun Önal, H. (2019). Kamu özel işbirliği modellerinin Türk Maliye Politikası bakımından değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1688-1708.
• Lamba, M. (2014). Yeni kamu yönetimi perspektifinden Türkiye’de Kamu yönetimi reformlari: Genel gerekçeler üzerinden bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 135-152.
• Nacak, O. (2022). Değişen yönetim anlayışında kamu politikası ve aktörleri. Nobel Yayınları.
• Özdemir, D. (2004). 1980 sonrası kamu-özel sektör ortaklıkları ve birlikte yönetim. Kent Gündemi (6), 1-12.
• Özdemir, H. (2019). Türkiyede Kamu özel sektör işbirliği ve bir model önerisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hatay.
• Özer, M. A. (2005). Günümüzün yükselen değeri: Yeni kamu yönetimi. Sayıştay Dergisi (59), 3-46.
• Özer, M. A. ve Önen, S. M. (2019). 200 soruda yönetim / kamu yönetimi. Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
• Tekin, A. G. (2007). Kamu-Özel Sektör İşbirlikleri-Kamu-Özel Ortaklıkları. İdarecinin Sesi, 21(122), 10-14.
• Tokatlıoğlu, M. ve Şen, S. (2019). Kamu hizmetlerinin sunum ve finansmanında kamu özel işbirliği modeli: Avrupa Birliği ve Türkiye. International Journal of Public Finance, 4(2), 205-235.
• Tuncer, A. ve Usta, S. (2013). İki kriz arasında yönetim: Yeni kamu işletmeciliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (30), 181-195.
• Tunç, G. ve Özsaraç, E. (2015, 14-16 Ekim). Türkiye’deki kamu özel işbirliği modelinin iyileştirilmesine ait öneriler. 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı içinde (s. 1-11). İzmir, Türkiye.
• Tülüceoğlu, S. ve Altan, Y. (2017). Türk tarım sektöründe kamu özel ortaklığı uygulaması. Strategic Public Management Journal, 3(5), 58-76.
• Usta, S. ve Bilgiç, E. (2016). Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunumu: Kamu Özel Ortaklığı Modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (23), 249-268.
• Uysal, Y. (2018). Kamu-özel işbirliği literatürü üzerine bir içerik analizi: 1979-2017 dönemi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Uysal, Y. (2020). Klasik kamu yönetiminden yeni kamu işletmeciliği ve Post-YKİ''ye kamu hizmetlerinin değişimi ve dönüşümü üzerine bir değerlendirme. International Journal of Management and Administration, 4(7), 112-155.
• Uysal, Y. (2017). Yerel yönetimlerde kamu özel işbirliği (KÖİ) uygulamalarının iki yönü: avantajlar ve dezavantajlar. Kent Akademisi, 10(30), 169-199.
• Uz, A. (2007). Kamu özel ortaklığı / Public-private partnership (PPP) (kavram ve hukuksal çerçeve). Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1-2), 1165-1182.
• Weikart, A. L. (2001). The Giuliani administration and the new public management in New York City. Urban Affairs Review, 36(3), 359-381.
• Yusufoğlu, A. (2017). Kamu özel ortaklığı projelerinde koşullu yükümlülükler ve mali riskler: Avrasya Tüneli, Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüleri üzerine bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Özel), 156-174.