TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME: GRANGER NEDENSELLİK YAKLAŞIMI

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 9, 119 - 145, 30.06.2019

Cevriye Yüksel Yıldırım

https://doi.org/10.25204/iktisad.537689

Cited By: 4

Öz

Enerji,
sanayileşme devrimi sonrası üretim ve tüketim faaliyetlerinin önemli ve zorunlu
bir girdisi haline gelmiştir. Keza ülke ekonomileri için büyümenin
belirleyicisi olan enerji ekonomik büyümenin de temel kaynağıdır. Bu bağlamda
hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomiler için ekonomik büyüme, enerji
tüketimi ve karbon emisyonu arasındaki ilişki fazlaca dikkat çeken ve incelenen
bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve
karbon emisyonu arasındaki ilişki Türkiye açısından incelenmeye çalışılmıştır. Veri
seti yıllık olarak elde edilmiş olup 1961-2014 dönemlerini kapsamaktadır.
Verileri analize uygun hale getirmek için öncelikle zaman serilerinde uygulanan
durağanlık testlerinden ADF ve PP testleri yapılmıştır. Daha sonra değişkenler
arasında eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Eşbütünleşme sonucunda VEC modeli
kurulmuştur. Sonrasında Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Analiz
sonucunda kişi başı GSYH’den kişi başına enerji tüketimine doğru tek yönlü ve
kişi başı enerji kullanımından kişi başı karbon emisyonuna doğru tek yönlü bir
nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Enerji, Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Karbon Emisyonu

ENERGY CONSUMPTON AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY: GRANGER CAUSALITY APPROACH

Öz

Energy has become an
important and compulsory input of production and consumption activity after the
industrialization revolution. It is also the main source of energy growth,
which is the determinant of growth for the economies of the country. In this
context, the relationship between economic growth, energy consumption and
carbon emissions for both developed and developing economies has become a
subject of considerable attention and studied extremely. In this study, the
economic growth, the relationship between energy consumption and carbon
emissions has been studied for Turkey. The data set is obtained annually and
covers the period of 1961-2014. In order to adapt the data to the analysis,
firstly ADF and PP tests were performed from the stationarity tests applied in
time series. Then, cointegration analysis was performed among the variables.
VEC model was established as a result of cointegration. Then Granger causality
analysis was conducted. As a result of the analysis, it was concluded that
there is a unidirectional causality towards per capita energy consumption from
GDP per capita. In addition, according to the results of the analysis, it was
concluded that there is a unidirectional causality towards per capita carbon
emission from energy use per capita.

Anahtar Kelimeler

Energy, Energy Consumption, Economic Growth, Carbon Emission, Granger Causality Test

Kaynakça

• Alam, M. Shahid.(2006) . Economic Growth with Energy. MPRA Paper No. 1260, 2006, (Erişim) http://mpra.ub.uni-muenchen.de/1260/1/MPRA_paper_1260.pdf,28 Haziran 2018
• Altınay, G. ve Karagöl, E. (2004). Structural Break, Unit Root, and The Causality between Energy Consumption and GDP in Turkey. Energy Economics, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, X (5).
• Apergis, N. ve Payne, James E.(2009), “Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from The Commonwealth of Independent States”, Energy Economics, 31 (5), 641–647
• Aydın, F, F., (2010). Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 317-340.
• Azam, M., Khan, A. Q., Bakhtyar, B. ve Emirullah, C. (2015). The Causal Relationship Between Energy Consumption And Economic Growth İn The ASEAN-5 Countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 47, 732-745.
• Ballı, E., Sizege, Ç,. Manga, M. (2018), Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasindaki İlişki: Bdt Ülkeleri Örneği. UİİİD-IJEAS,18. EYİ Özel Sayısı,773-788
• Bayraktutan, Y, H. M. Ay and Şahbaz, N. (2012c). EnergyDeficitandDependency of Turkey. (eds) Abdulkadir Develi & Selahattin Kaynak, EnergyEconomics, Peter Lang, 151-166.
• Bayraktutan, Y., I. Arslan, G., Özkan, S. and Çevik, F. S .(2012a). Industrial SectorEnergy Consumption in Turkey - The Relationship Between Economic Growth (1970-2010). Journal of Economics and International Finance,4(2),30-35.
• Berber, M. (2011). İktisadi Büyüme ve Kalkınma. Derya Kitabevi, 4. Baskı, Trabzon.
• Bergh, J.C.J.M. (1996). Ecological Economics and Sustainable Development: Theory, Methods and Applications. Aldershot,Edward Elgar Publishing Limited, Cambridge
• Çağıl, G. ve diğerleri (2013). Enerji ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişki: Türkiye Açısından Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi4 161-174.
• Daly, H. E. (2007). Ecological Economics and Sustainable Development, Selected Essays of Herman Daly”, Gloucester: Edward Elgar Publishing Limitedhttp://library.uniteddiversity.coop/Measuring_Progress_and_Eco_Footprinting/Ecological_Economics_and_Sustainable_DevelopmentSelected_Essays_of_Herman_ Daly.pdf (06.04.2018).
• Ertuğrul, H.M., (2011). Türkiye’de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz. Enerji, Piyasa ve Düzenleme,2, 49-73.
• Ersoy, A. Y. (2010). Ekonomik Büyüme Bağlamında Enerji Tüketimi. Akademik Bakış Dergisi, Sayı 20, 1-11.
• Ghali, K.H., El-Sakka, M.I.T.(2004). Energy Use and Output Growht in Canada:A Multivariate Cointegration Analysis. EnergyEconomics26 ,(2), 225–238.
• Gürbüz, S. (2012). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Ampirik Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Konya
• Horus,M. (2011).NükleerKapitalizm. http://www.politeknik.org.tr/site/index.php/ azi/40-enerji/665-nükleer-kapitalizm-mehmet-horu.pdf. (02.02.2015)
• Hussen,A.M.,(2004). Principle of Environmental Economics. New York Routledge,London
• Karagöl, E. ,vd,(2007). Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Doğuş Üniversitesi Dergisi ,8 (1), 72-80, İstanbul
• Karanfil, Fatih (2008). Energy Consumption and Economic Growth Revisited: Does The Size of Unrecorded Economy Matter?. Energy Policy. 36 (8), 3029– 3035.
• Kapusuzoğlu, A. ve Karan, M. B. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisinin Analizi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(3), 57-68.
• Kulalı, İ. (1997). Elektrik Sektöründe Özelleştirme ve Türkiye Uygulaması. DPT UzmanlıkTezi, Ankara
• Mucuk, M. ve Uysal, D.(2009). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115.
• Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2008). Energy Consumption and Real GDP in G7 Countries: New Evidence from Panel Cointegration with Structural Breaks. Energy Economics, 36 (7), 2765– 2769
• Odhiambo, N. M. (2009), Energy Consumption and Economic Growth Nexus in Tanzania: An ARDL Bounds Testing Approach. Energy Policy, 37 (2), 617–622.
• Ouedraogo, N. S. (2013). Energy Consumption And Economic Growth: Evidence From The Economic Community of West African States (ECOWAS). Energy Economics, 36, 637-647.
• Öksüzler, O. ve İpek, E. (2011). Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişmenin Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (14), 15-34.
• Öztürk, İ. vd., (2010). Energy Consumption and Economic Growth Relationship: Evidence from Panel Data for Low and Middle Income Countries. Energy Policy, 38 (8), 4422–4428.
• Polat, Ö. ve diğerleri (2011) .Türkiye’de Elektrik Tüketimi, İstihdam ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16 (1), 349-362.
• Riaz, T. (1987). Energy and Economic Growth A Case Study of Pakistan. Energy Economics, 9(3), 195-204)
• Sorrell, S. ve Dimitropoulos J. (2007). UKERC Review of Evidence for the Rebound Effect: Technical Report 5: Energy, productivity and economic growth studies. UKERC Report UKERC/WP/TPA/2007/013. UKERC. 13, 1 153.
• Soytas, U. ve Sari, R. (2007a). Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions: Challenges Faced by An EU Candidate Member. Ecological Economics, 68 (6), 1667 – 1675.
• Soytas, Ugur ve Sari, Ramazan (2007b). The Relationship between Energy and Production: Evidence from Turkish Manufacturing Industry. Energy Economics, 29 (6), 1151–1165.
• Shahateet, M. I. (2014). Modeling Economic Growth And Energy Consumption in Arab Countries: Cointegration and Causality Analysis. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(3), 349-359.
• Spash, C.L., (1999). The Development of Environmental Thinking in Economics. Environmental Values, 8:413-435
• Şengül, İ.(2012).Kaynaklarına göre enerji tüketiminin ekonomik büyümeye etkileri. Doktara Tezi, Ankara
• Tang, C. F., Tan, B. W. Ve Ozturk, I. (2016). Energy Consumption and Economic Growth inVietnam. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 54, 1506-1514
• Tezel, S.(1995). İktisadi Büyüme. İmaj Yayıncılık, Ankara
• Usta, C.(2015), “Türkiye’de enerji tüketimi ekonomik büyüme ilişkisinin bölgesel ve sektörel analizi”. Doktora tezi, Trabzon
• Uzun, A. (2013). Toplam Elektrik Üretimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980-2010). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 327-344.
• Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012). Türkiye’deki Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 1-16.
• Wolde-Rufael, Y. (2010). Bounds Test Approach to Cointegration and Causality between Nuclear Energy Consumption and Economic Growth in India. Energy Policy, 38 (1), 52 – 58.
• Yanar, R. ve Kerimoğlu, G. (2011), Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 191-201.
• Yapraklı, S., (2013). Enerjiye Dayalı Büyüme: Türk Sanayi Sektörü Üzerine Uygulamalar. Beta Kitabevi.1. Basım. İstanbul
• Yoo, Seung-Hoon (2005). Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Korea. Energy Policy, 33 (12), 1627–1632.
• Yoo, Seung-Hoon (2006).The Causal Relationship between Electricity Consumption and Economic Growth in The ASEAN Countries. Energy Policy, 34 (18), 3573–3582.
• Zon, A. V. ve I. H. Yetkiner. (2003). An EndogenousGrowth Model withEmbodiedEnergy-Saving Technical Change. Resource andEnergyEconomics, 25, 81–103