Tarihsel Süreç İçerisinde Çevre Hareketlerinde Ortaya Çıkan Farklılıklar Üzerine Bir İncelenme

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 16, 360 - 382, 31.10.2021

Korkmaz Yıldırım

https://doi.org/10.25204/iktisad.901143

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı toplumsal hareketler arasında değerlendirilen çevre hareketlerinin temel özellikleri ve düşünsel açıdan geçirmiş olduğu değişimi değerlendirmektir. Belirgin ve ortak özellikleri ile diğer toplumsal hareketlerden ayrılan çevre hareketleri siyasi, iktisadi ve kültürel yapıda yaşanan değişimle birlikte dönemsel olarak gelişim göstermiştir. Bu süreçte çevre hareketleri endüstrileşmeden küreselleşmeye, modern toplumdan modern sonrası toplumsal yapıya, yerelden küresel ölçeğe kadar yaşanan toplumsal hoşnutsuzlukların yansıması olarak geniş bir repertuara sahip olmuştur. Siyasal, ekonomik ve toplumsal yapıda meydana gelen tarihsel ve mekânsal farklılaşmanın çevre hareketlerinde meydana getirdiği etkiler ve gelecekteki durumu ayrı bir çalışma ile değerlendirilmelidir. Çevre hareketleri ve temel özellikleri hakkında evrensel ilkeler belirlemek ve genelleme yapmak zor olsa da çalışmada çevre harekelerinin geçirmiş olduğu dönemsel farklılaşma sadece benimsenen değerler, örgütsel yapı, ilkeler ve eylem biçimleri bakımından ele alınmıştır. Çalışma sonucunda çevre hareketlerinin dönemsel olarak farklılaştığı, ulusal sınırlar dışına taşarak küresel ölçekte etkin olabilme özelliği gösterdiği belirlenmiştir. Bilim, teknoloji ve iletişim tekniklerinde yaşanan gelişmeler sayesinde yerel ve münferit özellik gösteren çevre hareketleri, küresel enformasyon ağ ile eklemlenebilme, destek alma ve geniş kitlelere hitap edebilme imkânı yakalamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre Hareketleri, Yeni Toplumsal Hareketler, Çevreci Gruplar

A Review of The Differences in Environmental Movements Within Historical Process

Öz

The aim of this study is to evaluate the basic characteristics of environmental movements which are considered among the social movements, and the transformation they have undergone in terms of intellectual aspects. Environmental movements, which differ from other social movements with their distinctive and common features, have developed periodically with the change in political, economic, and cultural structure. In this respect, environmental movements have a wide repertoire as a reflection of social discontent from industrialization to globalization, from modern society to post-modern social structure, from local to global scale. It is necessary to evaluate the effects of change imposed by political, economic, and social structures on historical and spatial deviations of the environmental movements and their future. As a result of the study, it is concluded that today's environmental movements periodically differentiates include characteristics and tend to be effective on a global scale by taking beyond national borders. With the advent of developments in science, technology, and communication techniques, local and discrete environmental movements have gained the opportunity to articulate with the global information network and appeal to large audiences.

Anahtar Kelimeler

Environmental Movements, New Social Movements, Environmental Groups

Kaynakça

• Andres, K., Ganz, M., Baggetta, M., Han, H., ve Lim, C. (2010). Leadership, membership, and voice: civic association that work. American Journal of Sociology. 115 (4): 1192-1242.
• Andrews, K., ve Edwards, B. (2005). The organizational structure of local environmentalism. Mobilization: An International Quarterly, 10(2), 213-234.
• Bahro, R. (1997). Çevreciliğin Manevi Bir Temeli Var Mı? (Çev. T. Bora). Birikim. https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-97-mayis-1997/2293/cevreciligin-manevi-bir-temeli-var-mi/6207, (E.T.: 07.08.2021).
• Balkaya, F. (2014). Yeni toplumsal hareket çeşidi olarak çevreci hareketler. Global Journal of Economics and Business Studies, 3(5), 41-50.
• Beyers, J., Eising, R., ve Maloney, W. (2008). Researching interest group politics in Europe and elsewhere: much we study, little we know? West European Politics, 31(6), 1103-1128.
• Bosso, C. J. (2005). Environment, Inc: From Grassroots to Beltway. University Press of Kansas.
• Bozkurt, Y. ve Bayansar, R. (2016). Yeni toplumsal hareketler çerçevesinde çevreci hareket ve Gezi Parkı olayları. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 276-293.
• Carter, D. B. (2017). The Structure of Environmental Movements in Small US States and The Implications for Environmental Policy, (Doctoral dissertation, University of Delaware).
• Carter, N. (2007). The Politics of the Environment: Ideas, Activism, Policy. Cambridge University Press.
• Carty, V. (2015). Social Movements and New Technology. Boulder, CO. Westview Press.
• Castells, M. (1997). The Power of Identity. Malden, Mass: Blackwell.
• Castells, M. (2006), Enformasyon Çağı;Ekonomi, Toplum, Kültür 2 -Kimliğin Gücü, Çeviren; Ebru Kılıç. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çayır, K. (1999). Toplumsal Sahnenin Yeni Aktörleri: Yeni Sosyal Hareketler, edit. Kenan Çayır, Yeni Sosyal Hareketler, Teorik Açılımlar, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Çımrın, F. K. (2010). Yeni toplumsal hareketler ve kentsel yaşam. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 2, 45-58.
• Cohen, J. L. (1985). Strategy or identity: new theoretical paradigms and contemporary social movements. Social Research, 663-716.
• Connelly, J., Smith, G., Benson, D., ve Saunders, C. (2003). Politics and The Environment: From Theory to Practice. Routledge.
• Çoban, A. (2012). Çevreciliğin İdeolojik Unsurların Eklemlenmesi. Edt. Orçun İmga ve Hakan Olgun, Yeşil ve Siyaset, Lotus Yayınevi, 61-94.
• Dalton, R. (1994) The Green Rainbow: Environmental Groups in Western Europe, New Haven: Yale University Press.
• Dalton, R. J. (2005). The greening of the globe? Cross-national levels of environmental group membership. Environmental Politics, 14(4), 441-459.
• Davulcu, E. (2019). Siyasallaşan çevre hareketleri ve alternatif medya: yeşil gazete üzerinden bir değerlendirme. Social Sciences, 14(3), 427-446.
• Della Porta, D. ve Diani, M. (2006). Social Movements, Oxford: Blackwell. 2nd ed.
• Diani, M. and Donati, P. (1999). Organisational change in western european environmental groups: a framework for analysis, Environmental Politics, 8(1): 13–34.
• Dunlap, R.E. ve A.G. Mertig, (1992). American Environmentalism: The U.S. Environmental Movement, 1970–1990. Philadelphia: Taylor and Francis.
• Eray, A. (2019). Katılımcı demokrasilerde baskı gruplarının işlev ve yöntemleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 235-249.
• Giddens, A. (2009). Sociology, Cambridge: Polity Press.
• Görmez, K. (2015). Çevre Sorunları. Nobel.
• Guha, R. (2000). Environmentalism: A Global History. Longman.
• Hague, R., ve Harrop, M. (2014). Siyaset Bilimi, Karşılaştırmalı Bir Giriş, (Çeviren İbrahim Yıldız, Soner Torlak ve İdil Çetin). Dipnot Yayınları.
• Heywood, A. (2013). Politics. Hampshire: Palgrave Macmillen.
• Johnson, G. S. (2009). Environmental Justice. In Environmental Justice in the New Millennium (17-45). Palgrave Macmillan, New York.
• Keleş, R., Hamamcı, C., ve Çoban, A. (2012). Çevre Politikası. İmge Kitabevi.
• Kılıç, S. (2002). Çevreci sosyal hareketlerin ortaya çıkışı, gelişimi ve sona ermesi üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(2), 93-108.
• Kitapçıoğlu, T. (2013). Baskı grupları ve demokrasi. TBB Dergisi, 106, 357-392.
• Klyza, C. M., Isham, J., ve Savage, A. (2006). Local environmental groups and the creation of social capital: evidence from Vermont. Society and Natural Resources,19(10), 905-919.
• Martel, L. (1994). Ecology and Society: Introduction, Oxford, Polity press.
• Martin, W. G., Agaran, T. Bush, C., Choi, W-Y, Huynh, T., Kalouche, F. Mielants, E., Mielants, R. (2008). Making Waves Worldwide Social Movements, 1750–2005. Paradigm Publishers, London.
• Melucci, A. (1980). Melucci, A. (1980). The new social movements: A theoretical approach. Social Science Information, 19(2), 199-226.
• Melucci, A. (1985). The symbolic challenge of contemporary movements. Social Research, 789-816.
• Mertig, A. G., ve Dunlap, R. E. (2001). Environmentalism, new social movements, and the new class: a cross‐national investigation. Rural Sociology, 66(1), 113-136.
• Offe, C. (1985). New social movements: challenging the boundaries of institutional politics. Social Research, 817-868. Önder, T. (2003). Ekoloji, Toplum ve Siyaset. Odak.
• Pilbeam, B. (2003). Natural allies? Mapping the relationship between conservatism and environmentalism. Political Studies, 51(3), 490-508.
• Rootes, C. (1999). Environmental movements: from the local to the global. Environmental Politics, 8(1), 1-12.
• Roots, C. (2004). Environmental Movements. In Snow, D., Soule, S. and Kriesi, H. (eds.), The Blackwell Companion to Social Movements, Oxford; Blackwell.
• Scott, A. (1990) Ideology and the New Social Movements, London: Unwin Hyman.
• Steady, F. C. (Eds.) (2009) Environmental Justice in the New Millennium: Global Perspectives on Race, Ethnicity, and Human Rights. Springer
• Straughan, B. ve Pollak, T. (2008). The Broader Movement: Nonprofit Environmental and Conservation Organizations, 1989-2005. Washington, D.C.: National Center for Charitable Statistics at the Urban Institute.
• Tarrow, S. G. (2011). Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics. Cambridge University Press.
• Taşkın, Y., Aytaç, A. M., Paker, E. B., Bora, T., Çınar, M., Demirel, A., ... ve Üngör, Ç. (2015). Siyaset: Kavramlar, Kurumlar, Süreçler. İletişim Yayınları.
• Tilly, C. (2004). Social Movements 1768-2004. Boulder. Colo.: Paradigm.
• Yılmaz-Turgut, N. (2017). Çevre Politikasi ve Hukuku. İmaj yayınevi. 3. Baskı,
• Van Der Heijden, H. A. (1999). Environmental movements, ecological modernisation and political opportunity structures. Environmental Politics, 8(1), 199-221.
• Vaughn, J. (2011). Environmental Politics: Domestic and Global Dimensions. Cengage Learning.
• Wapner, P. (1995). Politics beyond the state environmental activism and world civic politics. World Politics, 47(3), 311-340.
• Weyler, R. (2018). A Brief History of Environmentalism. https://www.greenpeace.org/international/story/11658/a-brief-history-of-environmentalism/, (E.T.: 6.6. 2021).
• Wieviorka, M. (2005). After new social movements. Social Movement Studies, 4(1), 1-19.
• Wissenburg, M. L. (1997). A taxonomy of green ideas. Journal of Political Ideologies, 2(1), 29-50.
• Yanık, C, Öztürk, M. (2015). Toplumsal hareketlerin dönüşümü üzerine bir değerlendirme. Mukaddime, 5(1), 45-63.
• Yaylacı, F. G. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler. (Ed. Bilhan Kartal ve Belkis Kümbetoğlu). Yeni Toplumsal Hareketler, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2345,60-83.